مهمترين  نكات  در مراقبت  از پوست و پيشگيري از زخم فشاري

 

 

 

 

 

www.isaarsci.ir

 

 

 

 

 

 

افراد مبتلا به آسيب های نخاعی به دليل کمبود يا فقدان حس و حرکت در اعضای فلج خود، بايستی مراقبت بسيار دقيقی از پوستشان داشته باشند. علاوه بر اين بايد هر روز قسمتهای مختلف پوست اندامهای خود را به دقت بررسی نمايند تا از وجود و شروع هر گونه نشانه های آسيب ديدگی مطلع شوند.

قبل از آسيب نخاعی، واکنش های طبيعی و دائمی اندام ها و ماهيچه ها و پوست فرد به وی اطلاع می دادند که چه موقع خيلی گرم يا خيلی سرد و خشک است و يا شرايطی مانند تنگی لباس، فشار هاي وارده بر عضلات و پوست، گرفتگی يا خستگی، سايش، سوختگی ها، ضربات و بريدگی ها و همه تهديدهای آسيب رسان به بدن را اعلام می کردند. افراد سالم در پاسخ به اين واکنشها، عضو در معرض خطر را بصورت غير ارادی حرکت ودور  می كنند. به همين ترتيب در ساعات بيداری و يا حتي خواب نيز دائما" افراد وضعيت بدن خود را تغيير می دهند و وزن بدن خود را به سمت ديگري منتقل می کنند. حتی مرتب کردن لباسها، و پرهيز از گرما يا فشار که بصورت ناخودآگاه صورت می گيرد، نتيجه اين واکنشهاي غير ارادی است. بطوركلي حرکات غريزی باعث برقراري گردش خون مناسب شده و  از فشارهای وارده بر پوشش نازک پوست و بافت بين استخوان و سطوح سفتی  که بدن در حالات نشسته ،خوابيده و حتی ايستاده روی آن قرار می گيرد،پيشگيري مي نمايد. احساس سوزن سوزن شدن يا به اصطلاح خواب رفتن اندامها، نشانه بارز ثابت ماندن بدن در يک وضعيت به مدت طولانی است که در واقع در اين حالت گردش خون در شبكه هاي مويرگي كه در زير پوست قرار دارند موقتا" متوقف شده و بعد از آزاد شدن فشار مستمر، بازگشت جريان خون به  مويرگهاي زير پوست ، باعث درک اين احساس می گردد.

  • زخمهای فشاری :

افراد فلج قادر نيستند حرکات طبيعی و غيرارادی بدن را در فواصل زمانی مختلف انجام دهند، بنابراين لازم است آنها ياد بگيرند که خودشان اين حرکات را در فواصل زمانی منظم اجرا کنند. يا اگر خودشان نيز قادر به انجام آن نيستند ،بايد از کس ديگری جهت اين امر مهم کمک بگيرند      قصور در اجرای اين حرکات مهم باعث می شود که بافتهای اندامها به واسطه فقدان خون آسيب ببينند و چنانچه سريعا" فشارهای وارده برطرف نشوند ،پوست و بافت های مربوطه می ميرند و در نتيجه جراحتی بدون حفاظ به وجود آمده و در نهايت يک زخم فشاری ايجاد می شود. اين زخم نه تنها به پوست و عضله بلکه ممکن است به استخوان زير آن نيز آسيب برساند که در چنين شرايطی جراحی و حتی گاهي قطع عضو آسيب ديده ضرورت پيدامي كند. در موارد حاد، زخم فشاری می تواند باعث مرگ فرد نيز بشود.

اثر ديگری که فشار می تواند بر روی بدن داشته باشد " کيست "   است که در واقع حفره ای مي باشد كه پر از مايع ( شبيه تاول ) بوده و بين بافت و استخوان به سبب سايش، ضربه و يا فشار طولانی مدت ايجاد می شود.  با تداوم فشار ،حجم مايع درون کيست افزايش يافته  و زمينه بروز زخم و جراحت را مساعد تر می کند. بطور معمول زخمهای فشاری درعرض چند هفته با تدابير مناسب درمان می يابند و ممکن است باعث شوند،افراد مبتلا مدتی در حالت بستری و استراحت ويژه قرار گيرند. بطور کلی يکی از متداولترين دلايل بستری پي درپي افراد نخاعی در بيمارستان، زخمهای فشاری هستند.

يکی از افراد نخاعی بنام " لزلی کوب " که در ناحيه 6/5/4/c دچار قطع کامل نخاع شده است چنين می گويد:

" من به اهميت زخم فشاری پی نبرده بودم . ابتدا يک نقطه قرمز روی پوستم ديده شد که بعد به شکل شکافی درآمد و بعدازآن به يک حفره بزرگ عفونی تبديل گرديد. كم كم اندازه اش آنقدر بزرگ شد که می شد مشت خود را در آن جای داد. متاسفانه معالجه اين نوع زخمها مدت زيادی طول  می کشد. اما بروز زخمهاي فشاري، آخر کار و هلاکت نيست! اماحالا من می دانم که می توانم براحتی از زخمهای فشاری جلوگيری کنم. مشکل عمده ،يادگيری روال کار ( هنگام حرکت ،بلند کردن، چرخيدن و تغيير وضعيت وغيره ) است .و بعد از آن بطور جدی بايد اصول پيشگيري رعايت شود ومهمتر ازهمه بررسی دقيق و منظم پوست مي باشد. اما ممکن است رعايت آنها در ابتدا کمی سخت باشد. البته هيچ دو نفری با هم يک جور نيستند، يعنی وضعيت بدنی افراد  با هم متفاوت است. به هر حال لازم است كه شما ، ياد بگيريد وضعيت تحمل بدنتان چگونه است. وقتی من زخم فشاری گرفتم زمانی بود که می خواستم به دندانپزشکی بروم. در آن زمان خودم وسيله نقليه نداشتم و به ناچار آمبولانس گرفتم. راننده آمبولانس از بردن ويلچر من امتناع کرد. من هم فراموش کردم تشکچه ويلچرم را همراهم ببرم. و اگر يادم باشد بيش از 3 ساعت روی ويلچر بیمارستان بودم که همان باعث تحميل فشار زيادی روی پوست بدنم گرديد. نياز به توضيح بيشترنيست، زخم فشاری به مرور گسترش پيدا کرد و بعداز مدتی که روی تخت ساکن بودم ، بدتر شد " .

عواملی که احتمال بروز زخمهای فشاری را افزايش می دهند عبارتند از:

  • نيروهای رانش و سايش :  وقتی بدن طوری قرار گرفته باشد که در موقع جابجايی ها و حرکت ،بافتهايی که باسطوح تماس دارند به  سمتي مخالف با جهات حرکت، رانده شوند، نيروهای وارده بر بافت ها می توانند باعث آسيب آنها گردند.  مثلا" چنانچه تخت طوری قرار داشته باشد که فرد روی آن سربخورد و يا وقتی به جای بلند کردن باسن روی سطوح کشيده شود ،نيروهای وارده در سطح تماس موجب آسيب بافتها خواهند شد.

  • هر نوع خون مردگی، خراشيدگی، بريدگی، جوشهای عفونی، کورک، تاول و سوختگی ها چنانچه در معرض فشار قرار گيرند زمينه مناسبی را برای ايجاد زخمهای فشاری فراهم می کنند.

  • وجود هر گونه رطوبت ( مثل عرق یا ادرار ) روی پوست بخصوص درمحل سطوح تماس، باعث نرمی پوست شده و در نتيجه پوست خيلی آسانتر آسيب می بيند.

  • رژيم غذايی نامناسب برای پوست مضر است و چنانچه کسی وزن زيادی را از دست دهد،  بافتهای روی برجستگی های استخوانی به تدريج تحليل رفته و زمينه بروز زخمهای فشاری در آن نواحی فراهم تر می شود.

  • سيگار کشيدن باعث کاهش گردش خون شده و در نتيجه احتمال تشکيل زخم فشاری را افزايش می دهد و از طرفی زمان بهبودی را آهسته تر می کند.

  • عدم تحرک کافی و نداشتن انقباضات عضلانی باعث تحليل ماهيچه های بدن شده و ممکن است باعث شود لايه بافت های روی استخوانها تا حد چشمگيری از بين بروند.

  • تحرک بيش از حد و کنترل نشده می تواند باعث سايش پوست شود.

  • داشتن وزن اضافی در مواردی که جابجايی فرد نامناسب باشد و يا بواسطه نيروهای رانش و سايش خطر بروز زخمهای فشاری را افزايش می دهد.

مراحل تشکيل زخم های فشاری :

مرحله اول :  قسمت های قرمز رنگی بوجود می آيد که وقتی با انگشت روي آن فشار می دهيم کمرنگ می شوند و اگر فشار برداشته شود دوباره به حالت اول باز خواهد گشت.

مرحله دوم :  قسمتهای قرمز، گرم و برجسته با سطوحي ناهموار ايجاد مي شوند ،که وقتی با انگشت روي آن فشار می دهيم، کمرنگ نمی شوند. در اين قسمتها ممکن است پوست سطحی جدا شود. بهبودی در اين مرحله ممکن است از چند روز تا چند هفته طول بکشد.

مرحله سوم : در اين مرحله جراحت به شکلي بد، کم عمق ولی غيرعادی و مانند سوراخي ديده می شود که وارد پوست و لايه های چربی و بافت می گردد. رنگ پوست ممکن است به صورت آبی يا سياه تغيير پيدا کند و معمولا" بهبودی ممکن است چندين هفته بطول انجامد.

مرحله چهارم : در اين مرحله زخم عميقی ايجاد می شود که علاوه بر پوست و چربی، لايه هايی از ماهيچه و حتی استخوان را نيز در بر مي گيرد. بهبودی در اين مرحله ماهها طول خواهد کشيد و درمان مستلزم جراحی است.

بررسی مستمر و منظم پوست :

پوست بدن افراد نخاعی بايد هر شب قبل از خواب و در موقع تعويض لباسها و پوشيدن لباس خواب و هر صبح قبل از پوشيدن لباسهای روزمره دقيقا" بررسی و معاينه شود. اينکار را خود فرد يا مراقب وی مي تواند انجام دهد. اگر طی بررسی ها  مشخص شود که قسمتی از پوست بدن احتمالا" با مشکل مواجه خواهد شد،بايد تعداد دفعات بازرسی  قسمتهاي مذكور را افزايش داد. به منظور معاينه قسمتهايی از بدن که توسط خود فرد قابل مشاهده نيست، می توان از آينه استفاده کرد. چنانچه معاينه توسط اشخاص ديگری انجام می گيرد، بايستی به آنان آموزشهای لازم داده شود تا دقيقا" بدانند که در جستجوی چه چيزی هستند. اين آموزش نيز وظيفه افراد نخاعی است.

"کالين گارتين" که در ناحيه 7 c6-c  مبتلا به قطع نخاع کامل است می گويد:

" عضلات باسن من به علت نامناسب بودن تشک تحت فشار قرار داشت. کنترل مرتب پوست مشکل بنظر می رسيد و من فکر کردم پرستاران از اينکه مرتب من را معاينه و کنترل کنند ،خسته می شوند. همين فکر اشتباه باعث شد که در عرض سه روز ،يک زخم فشاری روی بدنم بوجود آيد که معالجه آن يکسال طول کشيد. يک زخم هم زير پای چپم بوجود آمد که تا 3 سال به معالجات جواب رد می داد. اينجا بود که من به اهميت بررسی و معاينه مستمر پی بردم و فهميدم هر علامتی را که ممکن است ،نشانه خطری باشد نبايد ناديده گرفت".

"پا اولين وبر "که از افراد نخاعی است اظهار می دارد که :

" بسياری مواقع مراقبين نسبت به پيشگيری از زخمهای فشاری اهميتی قائل نيستند. ولی من در مورد مواظبت از خودم حتی نسبت به چيزهايی که در نظر مراقبين بی اهميت است، دچار وسواس هستم. برای مثال ملافه زير من حتما" بايد مرتب باشد، در غير اين صورت قادر نيستم بخوابم و احساس راحتی نمی کنم. چرا که می دانم استقرار صحيح روی تخت يا ويلچر جهت پيشگيری از زخمهای فشاری خيلی مهم است".

دقت کنيد که : هر گونه قرمزی، تيرگی، درخشندگی، خشکی، ترک، ورم، خون مردگی ، تاول، جوشهای عفونی، پينه، چروکيدگی پوست هميشه بايد بسيار جدی در نظر گرفته شود. در افرادی که پوست بدن آنان سياه يا تيره رنگ است ،علاوه بر معاينه پوست ازطريق مشاهده  از طريق لامسه نيزصورت می گيرد.

مراقب باشيد که : احساس وجود برآمدگی سفت يااحساس گرما ( که از طريق پشت يا سرانگشتان قابل حس است ) يا برجستگی های ژله مانند روی نقاط استخوانی ( که احتمال دارند کيست باشند ) می توانند از علائم بروز خطر باشند. اگر فرد نخاعی در حرکات دست با مشکل مواجه است و محدوديت دارد ،بايد از پرستار يا مراقب خود در معاينه چنين مواردی کمک بگيرد.

از فشارهای ديگری که در زمينه مراقبت پوست بايد مورد توجه جدی قرار گيرد می توان به افزايش انقباضات عضلانی يا بالا رفتن دمای بدن اشاره کرد.

چه بايد کرد ؟

قوانين طلايی جهت مراقبت از پوست به شرح موارد زير هستند:

  •  هرفردنخاعي بايد حداقل هر روز و هر شب با دقت بررسی های لازم راانجام دهد،ولي اگر کسی به مسئله ای مشکوک شد ، بايد تعداد دفعات معاينه را افزايش دهد .

  • به محض مشاهده هر گونه قرمزی يا ساير علائم خطر ناشی از آسيب فشار، بايد اقدامات لازم جهت حذف فشار انجام شود.

  • در حالت نشسته يا خوابيده همواره بايد وضعيت بالش و تشک و ساير تجهيزات بررسی و اصلاح شود ،بطوری که فشار از قسمتهای آسيب ديده جابجا شود.

  • هيچگاه نبايستی مشکل يک سمت بدن را با فشار زياد بر روی سمت ديگر مرتفع نمود، در غير اينصورت ممکن است زخم در هر دو طرف بدن ايجاد شود.

  • در صورت لزوم فرد بايد  تا زمانی که پوست بدنش کاملا" بهبود پيدا کند، در بستر استراحت نمايد.

  • قسمتهای آسيب ديده را بايد با محلول ساولن يا آب نمک استريل شستشو داده و تا خشک شدن کامل آن صبر کرد.

  • اگر جراحت به حدی باشد که پوست پاره شده و علائم مرحله سوم زخمهای فشاری ديده شود، بايستی قسمت آسيب ديده را همانطور که در بالا ذکر شد تميز نموده و سپس روی آن را با يک پارچه  استريل پوشانده و فوری با پزشکتان تماس بگيريد.

  • در صورت امکان بهنگام استراحت بايد بدن در حالتی قرار گيرد که امکان گسترش زخم فشاری از بين برود و قسمتهای حساس کمترين ميزان فشار را متحمل شوند.

  • چنانچه علائم فشار از جمله قرمزی، ورم يا گرمی پوست تقليل پيدا کرد، تا مدت طولانی نبايستی مجددا" بدن در حالت فشار قرار گيرد و نبايد فعاليتی کرد که باعث بروز مجدد مشکل شود.

  • بعد از بهبودی و به هنگام بازگشت مجدد به روال عادی و روزمره زندگی بايد فعاليت ها را خيلی به تدريج انجام داد و به دفعات بيشتری معاينات را انجام داد. چرا که بافت بهبود يافته از زخم فشاری معمولا" ضعيف است و نسبت به پوست معمولی آمادگی بيشتری برای آسيب ديدن دارد، بنابراين مراقبت زيادتری در مورد آنها لازم است.

پيشگيری از آسيب پوست و زخم فشاری هنگام استفاده از ويلچر:

به هنگام نشستن بر روی ويلچر، پوست و عضلات قسمتهای استخوانی بدن که فرد روی آن می نشينند، بيشتر در معرض خطر قرار دارند. بنابراين بايستی نکات زير مورد توجه قرار گيرد:

  • می توان از طريق بلند كردن بدن يا متمايل شدن به يک سمت مقدار زيادی از فشارهای وارده را آزاد کرد. معمولا" هر 15 دقيقه يکبار و هر بار بمدت 20 ثانيه بلند شدن برای بيشتر افراد مناسب است.

 

  • بايد نسبت به صحت وضعيت استقرارتشکچه ويلچر اطمينان کامل داشت. برای اين منظور بايد تشکچه بطور دائم " بررسی ومرتب شده و چنانچه کيفيت خود را از دست داده باشد، سريعا" نسبت به تعويض آن اقدام کرد.مثلا" برخی از انواع تشکچه ها بايد هر سه ماه يکبار عوض شوند.

  • چنانچه از تشکچه های Roho استفاده می شود، بايد حداکثر هر هفته ميزان باد تشکچه دقيقا" کنترل شود.

  • بايد از قرار دادن اشيای سخت از جمله کليد در جيب ها، وسمت پايين ويلچر يا بين پاها اجتناب کرد، زيرا امکان دارد حرکت و سرخوردن به سمت جلو و پايين باعث ايجاد زخم شود.

  • بايد از استقرار صحيح پاها بر روی تکيه گاه اطمينان کامل داشت و مواظب ضربات احتمالی بود که ممکن است به انگشتان پا، پاشنه، مچ و قوزک وارد شود.

  • بايد دقت کرد تکيه گاههای آرنج و بازو در ارتفاع صحيحی قرار داشته باشد، تا از اعمال هر گونه فشار منفی به آرنجها جلوگيری گردد.

  • برای حفاظت از کف دستها بهتر است از دستکش های لايه دار استفاده شود.

  • پوشيدن کفش الزامی است چرا که انگشتان، پاشنه و روی پا را از ضربات احتمال مصون نگه می دارد.

  • چنانچه جهت دفع ادرار يا مدفوع از کيسه استفاده می شود ،بايد اطمينان حاصل نمود که تسمه های آن خيلی محکم بسته نشده باشد، چرا که وقتی فرد روی ويلچر می نشيند، پاها مستعد ورم کردن هستند، بنابراين بايد نسبت به اين موضوع مطمئن شد.

  • همچنين بايد اطمينان حاصل شود که کاندوم ها سفت نباشند چرا که می تواند منجر به ورم آلت و بروز زخم فشاری بر روی آن گردد.

پيشگيري ازآسيب پوست وزخم فشاري درموقع خواب:

قسمتهايی از بدن که در موقع خواب و در حالت دراز کشيده بيشتر در معرض خطر آسيب قرار دارند عبارتند از :

برآمدگی بالای استخوان ران ، استخوان خاجی، باسن، زانوها و قوزک پا  بنابراين بايستی اقدامات زير مورد توجه قرار گيرد:

  • نيروهای وارده بر نواحی تحت فشار را مي توان از طريق چرخش منظم بدن آزاد کرد.

  • چنانچه فرد توانايی دمر خوابيدن را داشته باشد، اين حالت مي تواند کمک زيادی در حذف فشارهای وارده بر پشت بنمايد.

  • اگر کسی وزن زيادی از دست داده و لاغر باشد، بايد تعداد دفعات حرکات چرخشی خود را افزايش دهد.

  • در موقع استقرار در بستر بايد از مرتب بودن آن اطمينان کامل داشت. بطوری که تشک، ملحفه و آستر آن فاقد چروک بوده و جمع نشده باشد.

  • چنانچه تشک خراب شده باشد بايد سريعا" نسبت به تعويض آن اقدام کرد.

  • تشک و ملحفه خيس بايد فوری عوض شوند، چون پوست مرطوب خيلی راحت آسيب می بيند.

  • ممکن است لازم باشد جهت حفاظت بين زانوها بالش يا    تشکچه ای قرار داده شود.

  • اگر از کيسه آب گرم استفاده می شود، مراقب سوختگی حاصل از آن که براحتی می تواند ايجاد شود، باشيد.

پيشگيری از آسيب های پوست در خودرو:

  • خراشيدگی ها و ضربات وارده به بدن به هنگام وارد شدن يا خارج شدن از خودرو از مهمترين عواملی هستند که به راحتی باعث ايجاد زخم می شوند ،بنابراين بايستی تدابير لازم در نظر گرفته شود.

  • صندلی خودرو بايد وضعيت خوبی داشته باشد و نرمی يا سفتي آن به اندازه ای باشد که باعث بروز مشکلات فشاری نشود.

  • اگر برروی صندلی خودرو از تشکچه يا روکش اضافی استفاده ميشود، بايد اطمينان داشت که از پشت و زير بطور مناسب به صندلی خودرو محکم شده باشند.

  • تشکچه های Roho معمولا" در خودرو ايمنی ندارند. زيرا باعث بالا و پايين رفتن فرد و عدم تعادل وی می گردند.

  • هنگامی که فرد در خودرو بسر می برد بايد مراقب آفتاب سوختگی بويژه در ناحيه زانوها و آرنجها باشد.

  • افراد نخاعی بايد مراقب سوختگی های ناشی از بخاری و قطعات فلزی داغ خودرو باشند.

پيشگيری از آسيب های پوست در آشپزخانه :

بطور کلی بايد نکات زير مورد توجه واقع شود:

  • هنگام صرف غذا بايد مواظب سوختگی های ناشی از مايعات و غذای داغ بود.

  • از قرار دادن اشيای داغ بر روی رانها جدا" اجتناب شود.

  • از تکيه دادن فنجان حاوی نوشيدنی های داغ و ظروف حاوی غذای داغ روی دسته ويلچر خودداری گردد.

  • در صورت مصرف سيگار بايد خيلی دقت شود.

پيشگيری از آسيب های پوست در حمام :

  • صندلی توالت و صندلی حمام بايد لايه دار و دارای پوشش ضدفشار باشند.

  • در حمام بايد روی يک تشکچه مناسب نشست.

  • وقتی بدن خيس است بايد مراقبت زيادی در خصوص سرخوردگی و ضرب ديدگی بعمل آيد.

  • دمای آب قبل از استحمام بايد با دقت بررسي  گردد ( در مورد افرادی که دچار  فلجي  دست و پا هستند،بايد از دماسنج استفاده كنند ) همچنين هنگام استحمام و دوش گرفتن هرگز نبايد داغی آب را افزايش داد.

  • همواره بايد مراقب چکه های آب داغ برروی بدن بود.

  • مرتب کردن ناخن انگشتان بخصوص انگشتان پا نبايد فراموش شود.

پيشگيری از سوختگی در افراد مبتلا به ضايعه نخاعی:

اندامهای فلج افراد نخاعی بعلت نداشتن حس در معرض خطر سوختگی قرار دارند. به همين علت اغلب بدون اينکه افراد متوجه شوند ،دچار سوختگی و آسيب های پوستی شديد می گردند. مهمترين علل سوختگی و نکاتی که اين افراد بايد مدنظر قرار دهند به شرح زير است:

  • آفتاب سوختگی : چنانچه زير آفتاب داغ حرکت می کنيد، خيلی بايد مراقب باشيد. در افراد نخاعی کاهش گردش خون و کاهش تعريق باعث می شوند که پوست اين افراد نسبت به قبل از معلوليتشان بيشتر داغ می شود و در نتيجه سريعتر می سوزد. بنابراين افراد نخاعي بهتر است ضمن استفاده از کرمهای ضدآفتاب، زمانی را که فرد در معرض آفتاب قرار خواهد داشت رابا دقت برنامه ريزی كند،تا از حداقل تاثير آفتاب برخوردار باشند.

  • آتش ، رادياتور، لوله های آب گرم:  احتمال اينکه افراد نخاعی بدون اينکه متوجه شوند، در نزديکی و تماس با اين منابع قرار گيرد بسيار زياد است. لذا بايد :

  • کتری و ظروف حاوی آب جوش و پتوهای برقی :حتی المقدور افراد نخاعی بهتراست از اين وسايل استفاده نکنند.

  • خطرات موجود در آشپزخانه : اجاق گاز، روغن داغ، ظروف داغ و غذا و...... می توانند از عوامل سوختگی باشند.

  • چكه كردن شيرهاي آب داغ : درحمام يا سينك ظرفشوئي مي توانند باعث سوختگي گردند.

  • حمام و دوش : در مواردی که آب حمام خيلی داغ باشد ، منجر به سوختگی بدن خواهد شد.

در مواقع بروز سوختگی چه بايد کرد؟

چنانچه سوختگی شديد باشد ،بايد سريعا" درمان شود. چرا که می تواند آلوده و منجر به ايجاد زخمهای وخيم گردد، بطور کلی بايد اقدامات زير را در موارد سوختگی بکار برد:

  • محل سوختگی بايد فورا" سرد شود. برای اين منظور می توان موضع سوخته را در آب سرد فراوان فرو برد.

  • لباسهای سوخته يا خيس بايد سريعا" از موضع آسيب ديده جدا شوند.

  • روی محل سوختگی بايد با پارچه ای خشک و استريل پوشانده گردد.

  • بايد از دست زدن، مالش دادن يا اعمال هر گونه فشار بر روی محل آسيب خودداری شود تا زمانی که پوست آن منطقه کاملا" بهبود يابد.

  • در مجموع چنانچه آسيب وارده از نظر ظاهری شديد و جدی به نظر برسد، بايد فورا" به پزشک و مراکز درمانی مراجعه شود.

پيشگيری از عوارض سرما در افراد مبتلا به آسيب نخاعی :

همانطوری که گرما بر روی پوست افراد نخاعی تاثير می گذارد، به همان راحتی، بدون اينکه فرد متوجه شود ،پوست و اندامها تحت اثر سرما قرار می گيرند و مي توانند آسيب ببينند. در مورد سرما نيز کاهش گردش خون اوضاع را بدتر می کند و به آسانی اندامها سرمازده می شوند. بنابداين در فصول و مناطق سرد بايد همواره از لباس گرم مناسب ،پاپوش و دستکش استفاده گردد.  به همراه داشتن پتو و پوشش گرم به هنگام مسافرت ( در خودرو ) ضرورت دارد.

مراقبت از ناخن انگشتان پا :
ناخن های انگشتان پا نياز به مراقبت ويژه ای دارند و همواره بايد مورد توجه قرار گرفته و کوتاه و مرتب شوند. ناخن هائی که در گوشت انگشتان فرو می روند، باعث عفونت شده و می توانند خطرناک باشند. اين مسئله در برخی موارد منجر به بروز واکنش اتونوميک ديس رفلکسی می شود. چنانچه خود فرد قادر نباشد، به ناخن های خود رسيدگی کند، بايد از مراقبين خود کمک گيرد.  چنانچه ناخن های فرد هر نوع مشکلی داشته باشند بايد به پزشک مراجعه نمايد.

خصوصيات لباس افراد دارای ضايعه نخاعی :

مهمترين نکاتی که افراد  نخاعی در مورد لباس پوشيدن بمنظور حفاظت و مراقبت از پوست خود بايدمورد توجه قرار دهند ،عبارتند از :

  • بيشتر لباسهايی که در بازار وجود دارند متناسب با حالت ايستاده طراحی شده اند لذا با نيازهای افراد نخاعی که بيشتر اوقات روی ويلچر می نشينند قدری متفاوت خواهد بود.

  • بايد از پوشيدن لباسهای تنگ به سبب ايجاد فشار، خودداری شود.

  •  برجستگی روي لباسها از جمله زيپ، درز، دکمه و از اين قبيل می توانند باعث واردآمدن فشار و آسيب پوست در ناحيه تماس شوند.

  • لباس افراد نخاعی بايد در ناحيه کمر، باسن و خشتک آزاد تر باشد.

  • شلوار اين افراد بايد طوری طراحی شود که در قسمت پشت بلندتر و قدری هم پارچه های بلندتری داشته باشد.

  • در مورد خانمها، پوشيدن مانتوهای تنگ، کوتاه و يا خيلی بلند مناسب نيستند.

  • کت افراد نخاعی بايد قدری کوتاه باشد تا در موقع نشستن روی ويلچر مزاحمتی برای وی ايجاد نکند.

  • لباسها بايد در ناحيه کتف و بازو آزاد باشند تا جهت حرکت دادن ويلچر و حرکت دستها مشکلی ايجاد ننمايند.

  • آستين های بلند و گشاد احتمال دارند در ميان چرخهای ويلچر گير کنند و کثيف شوند.

  • اگر پشت جليقه ، پيراهن و بطور کلی لباسها کوتاه باشند فرد    راحت تر خواهد بود و اين موضوع در مورد افرادی که مشکل خود نگهداری دارند، باعث می شود که کمتر با خيس شدن لباسهايشان مواجه گردند.

  • بايد لباسها دارای دکمه ها، زيپ ها و بندهايی باشند که به آسانی بازو بسته شوند.

  • بهتر است از گيره های پشت لباس استفاده نشود.

بطور کلی انتخاب لباس، موضوعی است که به سليقه شخصی و راحتی فرد بستگی دارد و برخی افراد جهت ابراز شخصيت خود از آن استفاده    می کنند. در مورد افراد نخاعی  استفاده از تجربيات سايرين ،می تواند راهنمای مفيدی برای آنان محسوب شود. بنابراين دراينجا  نظرات و توصيه هايی از افراد مبتلا به آسيب نخاعی که جزو اعضای SIA هستند، جهت بهره برداری ذکر شده است:

کولين گرتين:

" بدليل اينکه زخم بستر داشتم، يک خياط به سفارش من چند شلوار برايم دوخت که درز عقب نداشت که به درمان زخم من کمک بسيار زيادی کرد. متاسفانه بدست آوردن اطلاعات در زمينه لباس با توجه به وضعيت فرد نخاعي كمي مشکل است."

کن رابرتز :

" به ياد داشته باشيد که وقتی ظاهر خوبی داريد، احساس خوبی نيز خواهيد داشت و ديگران را نيز خوشحال می کنيد. "

کارن نورد:

" ازآنجا كه افراد نخاعی بيشتر اوقات روی صندلی هستند، اكثر لباسهای مدروز و موجود در بازار مناسب آنها نيست. من به نوع لباس خيلی توجه دارم و سعی می کنم از لباسهای با الياف طبيعی و رنگهای مناسب استفاده کنم و هميشه به خاطر چرخهای ويلچر از کت های کوتاه استفاده می کنم".

السا بکت :

"در انتخاب لباس مهمترين کاری که بايد بکنيد اين است که تصميم بگيريد چه چيزی می خواهيد و با چه چيزی احساس راحتی مي کنيد ،بعددنبالش بگرديد".

پوشيدن و درآوردن لباس :

معمولا" افراد نخاعی زمانی که در بيمارستان و مراکز توانبخشی بستری هستند، روشهای پوشيدن و درآوردن لباس و بخصوص جمع جور کردن آن در موقع توالت کردن را آموزش می بينند. اما پوشيدن لباسهای بيرون معمولا" مشکلتر است. بخصوص اگر از لباسهای رسمی مثل کت و شلوار و ژاکت ها استفاده شود. پوشيدن کت های اسپرت، بادگيرها و گرمکن و کاپشن های بی آستين آسانتر است. در بعضی مواقع جهت حفظ بدن از سرما از کيسه های لايه دوزی شده زيپ دار مخصوص ويلچر استفاده      می گردد. اين کيسه ها معمولا" ضدآب هستند و از پتو که ممکن است زير ويلچر گير کند راحت تر و گرم ترند.

خصوصيات جوراب افراد مبتلا به آسيب نخاعی :

  • جوراب بايد دقيقا" اندازه پا باشد تا زير انگشتان پا جمع نشود زيرا می تواند منجر به زخمهای فشاری گردد.

  • گاهی پشت و رو پوشيدن جوراب می تواند مناسب باشد.

  • از پوشيدن جورابهای تنگ و چسبان بايد خودداری شود زيرا مي توانند مانع گردش خون مناسب شده و باعث عرق کردن پاها گردد.

  • بايد از پوشيدن جورابهای از جنس نايلون خودداری گردد.

  • با توجه به اينکه گرم نگاه داشتن پاها بسيار مهم است، بنابراين بايد جورابهايی استفاده شود که جنس شان از پشم و نخ باشد.

  • پوشيدن و درآوردن جوراب شلواری برای خانمهای نخاعی معمولا" مشکل است و ترجيح داده می شود که از جورابهای ساق بلند استفاده نمايند.

  • پوشيدن جوراب با کش های تنگ می توانند موجب زخمهای فشاری گردند.

جانسون آن لوتمان که از افراد نخاعی است می گويد:

"پوشيدن جورابهای ساق بلند برای من خيلی مشکل است. همچنين از جورابهايی که پشت آنها بند وجود دارد استفاده نمی کنم. زيرا ممکن است ندانسته روی بند آنها بنشينم و دچار زخم فشاری شوم. سعی ميکنم از جورابهای با بند جلو استفاده کنم. کش های جوراب اگر سفت باشند روی بدن جا می گذارند".

خصوصيات کفش های افراد نخاعی :

  • پوشيدن کفش برای افراد نخاعی در زمان استفاده از ويلچر ،در درجه اول از جهت حفاظت پاها و بعد به لحاظ گرم و تميز نگهداشتن آنها ضرورت دارد. با توجه به اينکه کفش افراد نخاعی مدت زمان بيشتری دوام می آورند،بنابراين منطقی است که هنگام خريد کفش مناسبترين آنها از نظر جنس و بودجه انتخاب شوند. افراد نخاعی بايد سعی کنند که کفش خود را يک تا 2 سايز بزرگتر انتخاب نمايند زيرا گاهی اوقات پاها ورم می کنند و به همين دليل بايد فضای کافی داشته باشند.

  • پوشيدن و درآوردن کفش ها بايستی براحتی انجام شود به همين علت کفش هايی که کنار آنها زيپ دارند و يا چسبی هستند مناسب تر بنظر می رسند.

  • جنس کفش ها نيز بايد نرم و مناسب باشد.

السابکت :  در رابطه با انتخاب کفش خود چنين بيان می نمايد:

" من کفشهای تخت با جنسی مناسب دارم که کنارش زيپ می خورد و بسيار مورد علاقه من هستند، چون پوشيدن و درآوردن آنها بسيار راحت است و هنگام سوار و پياده شدن ويلچر و خودرو از پايم در نمی آيند. در موقع خريد کفش سعی می کنم کفشی انتخاب کنم که خيلی نرم و راحت باشد. "

همچنين " کومين گرتين " يکی ديگر از افراد نخاعی است که می گويد:

" من جهت پيدا کردن کفش مناسب خيلی جستجو کردم و سرانجام يک جفت کفش نرم با بندچسبی پيدا کردم که برای پاهای آسيب ديده ام مناسب بودند " .

مشخصات لباسهای زير در افراد نخاعی :

  • از آنجائیکه افراد نخاعی بيشتر اوقات روی ويلچر قرار می گيرند، بايد لباس زيری بپوشند که تنگ نباشند.

  • لباسهای زير بايد به نحوی باشند که هنگام توالت رفتن، درآوردن آنها دست و پا گير نباشد.

  • بنظر می رسد پوشيدن شورتهای پادار نسبت به شورتهای اسليپ راحت تر است.

  • استفاده از لباسهای زيري كه چسب دارهستند ،نسبت به نوع کش دار ارجحيت دارند.

 

****

منبع : کتاب  "   مهمترين  نكات  در مراقبت  از پوست و پيشگيري از زخم فشاري   برگرفته از کتاب  Moving  Forward  نشر یافته توسط  انجمن  ضایعات نخاعی انگلستان    "  تهیه کننده :  گروه ترجمه مرکز  ضایعات نخاعی -مترجم :  : فاطمه خادمي  - ویراستار  و تنظيم : مهندس  عباس کاشی - انتشار : مرکز ضایعات نخاعی  جانبازان - شهریور 1386

 

   

 

 

 

   

 

 

بازگشت به صفحه اصلی  

 

 

 

 

 

 

 

 

براي اطلاع از به روز رساني سايت  مشترك  شويد

 
 





Powered by WebGozar

 

مرکز ضايعات نخاعی جانبازان

 مهرماه  هزار سيصد و هشتاد و چهار

info@isaarsci.ir

Copyright © 2005  Isaarsci  Website . All rights reserved