مناسب سازی وايمنی محيط شهری برای افراد ضايعه نخاعی

www.isaarsci.ir

همواره ارتباط افراد دارای ضايعه نخاعی با محيط بيرون از منزل و ورود آنان به جامعه و رفع محدوديتهای شرايط محيط شهری بمنظور پيشگيری از انزوای آنان، از اهميت  فوق العاده ای برخوردار است. لذا مناسب سازی و ايجاد ايمنی اماکن و محيط شهری برای آنان می تواند بسيار مهم باشد. محوطه مجموعه های مسکونی (منازل)، خيابانها و مسيرهای آمدو شد، وسايل حمل و نقل، ساختمانهای عمومی، فروشگاهها و مراکز خريد، مراکز آموزشی، مراکز ورزشی، مراکز تفريحی و غيره دنيای بيرون از منزل فرد ضايعه نخاعی را در بر می گيرند. بنابراين بايد با تدابير و مطالعات علمی و تحقيقات و اقدامات لازم و ايجاد تجهيزات شهری مناسب، زمينه و شرايط حضور فرد ضايعه نخاعی را در جامعه به نحوی فراهم آورد که آنان بتوانند بدون نياز به کمک ديگران و بطور مستقل وارد محيط بيرون شوند.

در مجموعه حاضر به نکات مهم و نيازهای کلی فرد ضايعه نخاعی در محيط شهری با در نظر گيری جنبه های ايمنی و بهداشت آن اشاراتی شده که اميد است مورد توجه علاقمندان و افراد ضايعه نخاعی قرار گيرد.

 ايمنی و بهداشت محوطه مجموعه های مسکونی:

1-خروجی های منازل برای افراد ضايعه نخاعی بايد به نحوی انتخاب شود که فاقد پله باشد در غير اينصورت بايستی از رمپ با مشخصات ايمن و استفاده گردد.

2-حتی المقدور در محوطه مجموعه های مسکونی افراد ضايعه نخاعی بايستی پله ها حذف و موانع تردد برداشته شوند.

3-پياده روها بايد دارای سطوح مناسب و از جنس مطلوب و مصالح مقاوم و غير لغزنده و صاف و مسطح بوده و فاقد موانع و نقاط خطرناک از جمله نقاط کنده کاری شده و یا کانالهای بدون دريچه باشند.

4-در جاهائيکه کف پياده رو دارای شکاف يا درزهای بزرگ می باشد بايستی آنها ترميم و  با مواد مناسب و محکم پر شوند.

5-عرض پياده روها بايد در حد ايمن و مناسب بوده به نحوی که در هيچ قسمتی کمتر از 90 سانتيمتر نباشد ولی بهترين عرض 125 سانتيمتر پيشنهاد شده است.

6-شيب پياده روها بايستی از جهات طولی و عرضی مناسب باشد. شيب عرضی عمدتا" حداکثر 2 درصد و شيب طولی حداکثر 5 درصد توصيه می شود. چنانچه شيب از 5 درصد يا 6 درصد تجاوز نمايد بايستی حاشيه ها به نرده های ايمن مناسب تجهيز شوند. بطور کلی در هيچ شرايطی نبايستی شيب از 8 درصد تجاوز کند.

7-پلها و محلهای عبور از روی جويها و غيره بايد ايمن و از پهلو دارای نرده های حفاظ مناسب و استاندارد باشند. نرده ها نيز بايستی دارای رنگهای متضاد با محيط باشند.

8-پلهای ارتباطی بين پياده رو و سواره رو بايد در فواصل مناسب و با حداقل عرض 150 سانتيمتر تعبييه گردند. پيشنهاد شده عرض پلهای موجود در امتداد مسير پياده روها با عرض پياده رو برابر باشد.

9-شبکه های فلزی استفاده شده جهت پل ها بايد به نحو ايمن ساخته شده باشند و شيارهای سطوح آنها فاصله مناسب داشته باشد. توصيه گرديده فاصله شيارها بيش از 2 سانتيمتر نباشد.

10-درپوشهای موجود در پياده روها بايد هم سطح پياده رو باشند و لبه های برآمده يا فرورفته به نحو مطلوب بازسازی و هم تراز و با شيب مناسب پوشش داده شوند.

11-در مواقعی که حفاری در سطح پياده رو صورت می گيرد، بايستی پل موقت با عرض حداقل 90 سانتيمتر با سطح مناسب و محکم نصب شود.

12-شاخه های درختان و بوته باغچه های حاشيه پياده رو نبايستی مانع و مشکلی برای تردد افراد ضايعه نخاعی ايجاد کند.

13-در جاهای خاص، حاشيه و عرض پياده روها بايستی با علامت اختصاصی و بين المللی" ويژه گذر افراد ضايعه نخاعی "( استفاده کننده از صندلی چرخدار) برای عموم مشخص شده باشد به نحوی که مانعی برای حرکت آنان ايجاد نشود.

14-در کناره ها و حاشيه پياده روهای مورد استفاده افراد ضايعه نخاعی، نبايستی با قراردادن اشياء از جمله وسايل کسب و کار ايجاد مزاحمت نمود.

15-زنگها و صفحه دستگاه اف اف (دربازکن برقی ) از ملزومات مهم منازل مسکونی افراد ضايعه نخاعی است که بايستی به راحتی و کاملا" در دسترس آنان قرار داشته باشند و زير زنگها نيز با حروف درشت و خوانا و نور مناسب و روشن مشخص شده باشد.

16-با توجه به اينکه يکی از وسايل مهم ارتباطی افراد ضايعه نخاعی صندوقهای پست می باشند ترجيحا" در مجاورت محل سکونت اين افراد بايستی اين صندوقها به شکل مناسبی تعبيه شوند و به نحوی که به خوبی در دسترس آنان باشند. عموما" حداکثر ارتفاع شکاف صندوق پست از کف 100 سانتيمتر توصيه می شود.

17-سطلهای زباله در محوطه مجموعه های مسکونی افراد ضايعه نخاعی بايد بطور ايمن و در محل مناسب و کاملا" در دسترس آنان (بخصوص از نظر ارتفاع ) قرار داشته باشند.

 خيابان ها و مسيرهای آمد و شد:

عموما" در خيابانهای مهم و اصلی و مسيرهائی که احتمالا" افراد ضايعه نخاعی رفت و آمد بيشتری را در آن مناطق دارند بايستی با توجه به شرايط حرکتی آنان مناسب سازی فضای شهری صورت پذيرد.

1-در خيابانهای اصلی بمنظور سوار و پياده شدن افراد ضايعه نخاعی از وسيله نقليه بايستی فضاهای توقف مناسبی در نظر گرفته شود لذا بهتر است در اين قسمتها سواره‌‌‌‌‌‌‌رو در قسمتی از پياده رو پيشرفتگی مناسبی داشته باشد تا فضای مورد نظر حاصل گردد. در اين قسمتها بايستی سواره رو با پياده رو به نحو ايمن و مطلوب ارتباط پيدا کند.

2-محلهای توقف خودروی افراد ضايعه نخاعی بايستی کاملا" اختصاصی و بهترين محل ممکنه و قابل دسترس آنان باشد. ضمن اينکه اين محلها بايد با علائم و تابلوهای مخصوص کاملا" مشخص شده باشند به نحوی که از توقف خودروهای سايرين خودداری گردد.

3-در پارکنيگ ساختمانهای عمومی و در کليه پارکينگهای عمومی بايستی تسهيلات و امکانات لازم برای افراد ضايعه نخاعی فراهم باشد.

4-پيشنهاد شده که 2 درصد فضاهای پارکينگها ويژه افراد ضايعه نخاعی در نظر گرفته شود و در هر صورت حداقل یک فضای توقف برای آنان پيش بينی شود.

5-محل توقف خودروی افراد ضايعه نخاعی در پارکينگها بايستی در نزديکترين فاصله به ورود يا خروجی اختصاص يابد.

6-محل پارکينگ ويژه افراد ضايعه نخاعی بايستی با علامت خاص بين المللی تفکيک شود.

7-بطور کلی بايستی شرايط استاندارد پارکينگ ويژه افراد SCI در تخصيص ها مدنظر قرار گیرد.

8-محل عبور از پياده رو به سواره رو بايد کاملا" ايمن و بهسازی شده باشد و عرض خيابان نيز در محلهای گذر آنان خط کشی گرديده باشد.

9-چنانچه عرض خيابان در قسمتهائی ويژه افراد ضايعه نخاعی اختصاصی تعيين گرديده بايستی محل عبور افراد ضايعه نخاعی با استفاده از نصب تابلوهای ويژه در حاشيه ها و يا علائم نوشتاری در کف خيابان و با رنگ آميزی مناسب مشخص شود.

10-چنانچه خيابانها پر رفت و آمد هستند و از چراغ راهنمائی استفاده می شود، کليدهای ويژه استفاده افراد ناتوان که تحت کنترل و تنظيم آنان است تعبيه می شود که ارتفاع اين صفحه کليدها بايستی در سطحی باشد که به سهولت در دسترس افراد آنان باشد (معمولا" ارتفاع مناسب 105 سانتيمتر توصيه شده است ).

11-در محل پلهای هوائی و يا زيرزمينی ( از جمله مترو ) جهت استفاده افراد ضايعه نخاعی می توان رمپ های برقی پيش بينی و طراحی کرد و از آسانسورها و يا از ساير وسايل مکانيکی بالابر و پائين بر مناسب استفاده نمود.

12-در مسيرها و محلهای گذر افراد ضايعه نخاعی، تلفنهای عمومی با ابعاد و ارتفاع مناسب در نظر گرفته شود.

13-در جلوی تلفنهای عمومی ويژه اين افراد بايستی فضای آزاد و مسطح مناسبی حداقل به ابعاد 75×120 سانتيمتر مدنظر قرار گيرد تا افراد استفاده کننده مشکلی نداشته باشد.

حمل و نقل :

بسته به استفاده فرد ضايعه نخاعی از وسايل حمل و نقل عمومی يا شخصی بايستی شرايط مناسب و ايمنی را برای آنان فراهم نمود. شرايط کلی مناسب سازی و ايمنی که دراستفاده از وسايل نقليه عمومی می بايستی مدنظر قرار گيرد می تواند به شرح زير باشد:

1-در استفاده از وسايل نقليه عمومی از جمله اتوبوسهای شهری، بهتر است محلهای انتظار خاصی برای آنان در نظر گرفته شود که بايستی شرايط مناسبی را داشته باشد.

2-محل انتظار افراد ضايعه نخاعی بايد طوری طراحی شود که هم سطح با کف اتوبوس باشد به نحوی که فرد بتواند براحتی وارد خودرو شود.

3-محل ورود فرد به اتوبوس بايستی کليه شرايط اتصال پياده رو به سواره رو را مطابق استاندارد دارا باشد.

4-محل ايستگاههای اتوبوس بايستی سرپوشيده بوده و دارای حفاظ و دستگيره مناسب و ايمن باشد.

5-در برخی از کشورها اتوبوسهائی مجهز به سطح شيبدار ايمن و مناسب وجود دارند که می توانند جهت پياده و سوار شدن فرد مورد استفاده قرار گیرد.

6-در داخل اتوبوس فضای مناسبی برای استقرار فرد ضايعه نخاعی بايستی در نظر گرفته شود که از هر لحاظ موارد ايمنی آن مورد توجه قرار گرفته باشد بطوری که تکانهای شديد خودرو يا ترمزهای ناگهانی باعث حرکت شديد صندلی چرخدار يا واژگونی آن و پرتاب فرد نشود.

7-بديهی است در تمامی طول مسير حرکت خودرو بستن کمربند ايمنی جهت افراد ضايعه نخاعی الزامی است.

8-در تمام طول مدت سوار و پیاده شدن فرد ضايعه نخاعی، راننده بايستی توجه و دقت بسيار زيادی جهت توقف کامل داشته باشد به نحوی که حرکت زود هنگام (قبل از پياده و سوار شدن ) نکند.

9-در استفاده از تاکسی های عمومی همکاری و کمک راننده يا همراه در سوار و پياده شدن فرد و قراردادن صندلی چرخدار در صندوق خودرو اجتناب ناپذير است که البته بايستی احتياطات لازم جهت برخوردهای احتمالی با در يا بدنه خودرو يا قسمتهای آسيب رسان صورت پذيرد.

10-بطور کلی شرايط مناسب سازی برای اتوبوسها بهتر فراهم می شود به نحوی که :

-امکان استفاده از سطوح شيبدار يا نصب سيستمهای بالابر هيدروليکی در اتوبوسها جهت سوار و پياده شدن افراد آسان است.

-امکان جدا نمودن صندلی های اتوبوسها و ايجاد فضای مناسب حرکتی برای افراد در اتوبوسها سهلتر است.

-در اتوبوسهائی که صرفا" جهت حمل و نقل افراد ضايعه نخاعی مورد استفاده قرار ميگيرند با تعبيه ريلهای حرکتی مجهز به صندلی مخصوص امکان استفاده آنان از توالت در اتوبوس فراهم می شود.

11-در برخی کشورها، موسساتی با وسايل نقليه معلولين خدماتی را به اين افراد ارائه ميدهند که برای خودروهای خود امکانات مناسبی جهت تسهيل و رفاه حمل و نقل آنان فراهم کرده است از جمله: وسائل نقليه مجهزی وجود دارند که قسمت عقب آن به شکل  سطح شيبدار پائين آمده و امکان حرکت و سوار و پياده شدن فرد را با صندلی چرخدار براحتی تامين می کند. در برخی خودروها نيز صندلی خودرو با حرکت دورانی به سمت خارج خودرو امکان جابجائی فرد را از روی صندلی چرخدار به روی صندلی خودرو تسهيل می کند. اين موسسات شبيه تاکسی سرويسها و بصورت تلفنی آماده به خدمت شبانه روزی هستند.

12-در سالنهای انتظار ، فرودگاهها، راه آهن، مترو و پايانه های مسافربری بايستی شرايط تسهيل و ايمنی افراد ضايعه نخاعی مورد توجه قرار گيرد. مسيرهای عبور و مرور ويژه افراد بدون موانع از پارکينگ تا سالن انتظار و بعد از آن تا خود وسيله مورد استفاده مسافر به نحو مناسبی فراهم شود و در نقاط مورد نياز سطوح شيبدار مناسب و استاندارد طراحی گردد. در محلهای مورد نياز بايستی از آسانسور مخصوص آنان با چکهای هيدروليک يا رمپ ها ( ثابت يا متحرک ) استفاده شود.

13-چنانچه فرد صندلی چرخدار خود را قادر نباشد به داخل هواپيما يا قطار ببرد می تواند آن را تحويل قسمت بار مسافرتی داده به شرطی که مسئولين امر شرايط انتقال فرد را بوسيله نقليه به نحو آسان و ايمن فراهم کرده باشند. در اينگونه موارد جهت سهولت کار بهتر است از صندلی های چرخدار تاشو استفاده شود.

14-در قطارها با توجه به کثرت واگنها می توان در تعدادی از واگنها تسهيلات و امکانات مناسب حال افراد ضايعه نخاعی را تامين نمود از جمله سرويسهای بهداشتی ويژه آنان فراهم گردد.

ساختمانهای عمومی:

در ساختمانهای عمومی و مهم شهرها که مورد استفاده عامه مردم قرار دارند بايستی شرايطی فراهم گردد که به هنگام رجوع افراد ضايعه نخاعی، آنان را با مشکل مواجه نکند.

1-فاصله پياده رو تا ورودی بايستی کليه شرايط ايمن و استاندارد را داشته باشند حتی الامکان بايد ورودی ساختمان هم سطح پياده رو باشد.

2-فضای ورودی ساختمانهای عمومی بايستی مناسب باشد معمولا" حداقل عمق فضای جلوی در ورودی را 140سانتيمتر و حداقل عرض در را 100 سانتيمتر توصيه می کنند.

3-ورود به ساختمانهای عمومی برای افراد ضايعه نخاعی نبايستی مشکل باشد اما متاسفانه اکثر ساختمانهای عمومی فاقد رامپ، يا آسانسور مخصوص جهت استفاده افراد ضايعه نخاعی هستند. و عموما" حتی مراجعه افراد ضايعه نخاعی به طبقات مختلف با مشکل همراه است که در صورت امکان بايستی آسانسور يا رامپهای مناسب پيش بينی شود.

4-چنانچه شرايط فيزيکی ساختمانها به گونه ای است که امکان تعبيه رامپ يا آسانسور مناسب مقدور نباشد استفاده از اتاقهای ارتباط در طبقه همکف يا محل ورودی به ساختمان توصيه می شود. در اين قبيل ساختمانها عمدتا" زنگ یا اف اف نصب شده تا فرد بتواند از طريق آن خود را معرفی کند، که ضمن استقرار در اتاق مربوطه با قسمت مورد نظر ارتباط برقرار می کند.

5-درهای ورودی اغلب ساختمانها از نظر ابعاد فيزيکی به اندازه ای است که معمولا" مشکلی را برای ورود افراد ضايعه نخاعی ايجاد نمی کند ( عموما" بيش از 95 سانتيمتر است ) اما غالبا" باز کردن درها برای آنان با مشکلاتی همراه است.

لذا در اين رابطه بايستی موارد زير مدنظر قرار گيرد:

-بهترين درها برای افراد ضايعه نخاعی، درهايی هستند که بطور اتوماتيک و کشوئی باز و بسته می شوند لذا برای آنان توصيه می شود. که معمولا" قرار گرفتن در حيطه عمل چشم الکترونيک مربوطه در را باز می کند.

-نوعی از درها وجود دارند که با کف پوش جلوی آنها به نحوی در ارتباط هستند که به محض تماس با اين کف پوشها در باز می شود.

-چنانچه در بطور اتوماتیک باز نمی شود توصيه می گردد که يک دستگيره اضافی در هر دو طرف و در ارتفاع مناسبی به نحوی نصب شود که فرد ضايعه نخاعی بتواند براحتی از آن استفاده کند.

-قسمتهای شيشه ای درها بايد از شيشه های مطمئن و ايمن انتخاب شوند.

-قسمتهای معيوب و آسيب رسان درها بايد جهت جلوگيری از هر گونه آسيب و حادثه به سرعت ترميم و اصلاح شوند.

-درها در ساختمانهای عمومی بخصوص در قسمت ورودی اصلی به هيچ وجه نبايستی آستانه داشته باشند.

6-حداقل يکی از آسانسور ساختمانها بايد دارای ابعاد مناسبی باشد به نحوی که فرد ضايعه نخاعی بتواند با صندلی چرخدار براحتی وارد و خارج و از طبقه همکف به تمامی طبقات دسترسی داشته باشد.

7-اتاقک آسانسور بايد کاملا" ايمن بوده و دارای دستگيره های مناسب نيز باشند .بطور کلی  ضوابط آسانسورهای استاندارد در آنها کاملا" رعايت شده باشد.

8-صفحه دکمه های اتاقک آسانسورهای پيش بينی شده جهت افراد ضايعه نخاعی بايد در سطح و ارتفاع قابل دسترس آنان قرار داشته باشد.

9-اين آسانسورها حتما" بايستی از لحاظ صوتی و علائم هشدار دهنده مجهز باشند.

10-نقاطی از ساختمان که احتمال سقوط افراد در آن وجود دارد از جمله پلکانها و پاگردها و سطوح شیبدار و غيره بايد با حفاظ مناسب کاملا" ايمن شده باشند.

11-کليه کليدها و پريزهای موجود در قسمتهای مختلف ساختمانهای عمومی کاملا" ايمن و محافظت شده باشند و کليد و پريزهای معيوب و شکسته سريعا" تعويض و ترميم شوند.

12-در کليه ساختمانهای عمومی حداقل يک توالت ويژه افراد ضايعه نخاعی و ساير افراد با معلوليتهای شديد که به عنوان مراجعه کننده هستند بايد در نظر گرفته شود.

اگر تعداد رجوع کنندگان کم و به ندرت می باشد وجود یک توالت کافی است. اما اگر تعداد آنان بيشتر باشد بهتر است به تناسب تعداد آنها را افزايش دارد.

13-محل توالت مخصوص افراد ضايعه نخاعی بهتر است در همان محل ساير سرويسهای بهداشتی ساختمان باشد.

14-سرويسهای بهداشتی ويژه افراد ضايعه نخاعی بايد برای افراد سالم نيز قابل استفاده باشد.

15-ترجيحا" بايستی يک توالت برای آقايان و يک توالت برای خانمها اختصاص داده شود.

فروشگاهها و مراکز خريد:

در فروشگاهها و مراکز خريد بزرگ بايستی پيش بينی های لازم در خصوص مراجعه و حضور افراد ضايعه نخاعی و استفاده کنندگان از صندلی چرخدار را کرده باشند.

1-وروديها، درها، آسانسورها، فضاهای عبور و ساير قسمتهای فروشگاههای بزرگ بايد شرايطی مناسب ساختمانهای عمومی را داشته باشند.

2-قفسه های اجناس، صندوق، .... نيز از قسمتهايی هستند که بايد شرايط مناسبی جهت استفاده افراد ضايعه نخاعی برای آنها پيش بينی شود. از جمله: ابعاد برخی قسمتهای مورد نياز در جلو يا کنار پيش خوانها بايستی به نحوی باشد که آنان براحتی به اجناس دسترسی داشته باشند. معمولا" قسمتی از پيشخوان که عموما" بيش از 90 سانتيمتر ارتفاع دارد را جهت بهره مندی افراد ضايعه نخاعی با ارتفاع کمتر و در حدود 70 تا 85 سانتيمتر در نظر گرفت. فاصله و عرض بين قفسه ها نيز بايد به اندازه ای باشد که پيش بينی حرکت آسان و ايمن صندلی چرخدار در آن لحاظ گرديده باشد.

3-فروشندگان و خادمين فروشگاه نيز بايستی آموزشهای لازم را در ارائه خدمات بهتر به اين افراد ديده باشند.

4-عموما" در فروشگاهها بسته به وسعت آنها حداقل يک مسير پرداخت قابل دسترس برای افراد ضايعه  نخاعی در نظر می گيرند. ابعاد اين مسير حداقل دارای 90 سانتيمتر عرض است.

مراکز آموزشی :

ايجاد امکانات آموزشی و پرورشی يکی از مهمترين تسهيلاتی می باشد که افراد ضايعه نخاعی به آن نياز داشته و بايستی از آن بهره مند باشند. لذا بديهی است که مناسب سازی مراکز آموزش نيز جهت آنان از اهميت بالائی برخوردار است تا اين افراد نيز بيشتر به مسائل آموزشی ترغيب شوند. مهمترين نيازهای افراد ضايعه نخاعی در مراکز آموزشی از جنبه ايمنی و بهداشت عبارتند از :

1-مناسب سازی ساختمان مراکز آموزشی بايستی در حد استانداردها در تمامی موارد از جمله درها، وروديها، راهروها، آسانسورها، سطوح شيبدار، فضاهای عبور و مرور ، سرويسهای بهداشتی، پارکينگ و غيره صورت پذيرد.

2-تابلوهای ويژه افراد ضايعه نخاعی جهت بهره برداری اختصاصی آنان در جاهای مورد نياز نصب گردد.

3-در محل کلاسهای درس يا کتابخانه ها و لابراتورها و غيره فضائی مختص اين افراد در نظر گرفته شود به نحوی که از نظر کلیه جوانب فيزيکی ( با رعايت جوانب ايمنی و بهداشت)وجوانب روحی و روانی شرايط مطلوبی را داشته باشد تا از منزوی شدن آنان جلوگيری بعمل آيد. کليه فضاهای عمومی اين قسمتها بايد کاملا" در دسترس افراد باشد. از جمله: رخت آويز،و نحوه چيدن ميز و صندلی ها نيز طوری باشد که اين منظور را تامين نمايد.

4-بطور کلی در مراکز آموزشی بايستی سعی شود امکانات مشترکی بين افراد سالم و افراد ضايعه نخاعی ( يا معلولين) در تمام سطوح فراهم شود.

5-علاوه بر روشهای فوق بايستی در جهت بالابردن سطح ارتباطات همه جانبه آنان با بقيه افراد امکانات ، شرايط مورد نياز تامين گردد.

6-عموما" ميزی برای افراد ضايعه نخاعی در محل کلاسها بايستی در نظر گرفته شودكه از حيث ارگونومی ( تطبيق با شرايط فيزيکی بدن آنان ) تمام شرايط مناسب را داشته باشد.

7-معمولا" 5 درصد فضای آزاد اماکن آموزش و اجزای آن ( شامل نيمکت ها، ميزها يا محلهای مطالعه و فضای آزاد بين ميزها ) بايد مختص افرادمعلول باشد.

8-حداقل فضای آزاد مسير افراد ضايعه نخاعی از جمله در محل برگه دان، قفسه مجلات، قفسه کتاب و ميزها و نيمکت ها 90 سانتيمتر توصيه شده است.

10-تخته کلاس نيز بايستی در دسترس اين افراد قرار داشته باشد. چنانچه زير آن سکو وجود دارد به طرز مطلوب دسترسی به آن امکان پذير شود. ضمنا" در محل و ارتفاع مناسبی نصب شده باشد.

مراکز ورزشی:

ورزش به لحاظ کمکی که در توانبخشی افراد ضايعه نخاعی می کند و هم از جنبه گذراندن اوقات فراغت نقش بسيار موثری دارد. لذا توجه به مراکز ورزشی و تاسيسات آن ،جهت استفاده آنان از اهميت بسيار بالائی برخوردار است. در اين ميان استفاده ازاستخرهای شنا برای افراد ضايعه نخاعی بسيار مفيد است که البته بايستی شرايط ايمنی و بهداشتی در آنها به شدت تحت کنترل و نظر باشند. که مهمترين آنها به شرح زیر است:

1-استخرها بايد به نحوی طراحی شوند که کليه مراحل تعويض لباس، دوشها، فضای اطراف استخرها در يک سطح صورت پذيرد.

2-در طول مسير عبور و مرور افراد ضايعه نخاعی بايستی نرده محافظ نصب شود که ارتفاع ايمن و مناسب آن 80 تا 90 سانتيمتر پيشنهاد شده است.

3-در محل رختکن بايستی حداقل 2 تا 3 کابين برای تعويض لباس آنان در نظر گرفته شود.

4-در محل رختکن بايستی نيمکتی به ابعاد طول 30 1سانتيمتر، عرض 60 سانتيمتر و ارتفاع 50 سانتيمتر نصب شود بطوری که پايه های نيمکت کاملا" ثابت شده باشد تا امکان سرخوردن و جابجا شدن آن وجود نداشته باشد.

5-ارتفاع آويزی که در محل رختکن نصب می شود 120 سانتيمتر پيشنهاد شده است.

6-کمدها بايد کاملا" ايمن و فاقد لبه های تيز و برنده بوده و با ابعاد پيشنهادی 60×60×120 سانتيمتر به نحوی تعبيه شوند که فضای کافی و مناسبی نيز جهت استفاده از آن فراهم شده باشد.

7-کابين های رختکن از نظر ابعاد بايد کاملا" مناسب باشند و ابعاد پيشنهادی 150×180×50 ارائه شده که در آن يک نيمکت به عرض 60 سانتيمتر ويژه افراد ضايعه نخاعی تعبيه گرديده باشد.

8-درهای کابين رختکن بايستی به سمت بيرون باز شود.

9-تعبيه زنگهای اخبار جهت استفاده در شرايط اضطراری در محلهای مناسب الزامی است.

10-در استخرها صندلی چرخدار معمولی افراد ضايعه نخاعی بايستی با صندلی چرخدار مخصوص استخر عوض شود لذا بايستی اين نوع صندلی های چرخدار به سهولت در محل کابين ها و در دسترس آنان قرار داشته باشد.

11-در محل کابين ها بايستی فضای لازم و پيش بينی های ايمنی جهت تعويض صندلیهای چرخدار لحاظ شده باشد.

12-در محل دوشها، جهت فراهم آوردن امکانات نشستن فرد يک زيردوشی به ابعاد 140×140 سانتيمتر پيشنهاد شده است که چنانچه عرض 170 سانتيمتر در نظر گرفته شود مناسبتر است.

13-سردوش بايد به نحوی باشد که ارتفاع آن قابل تنظيم باشد و کاملا" در دسترس فرد قرار داشته باشد.

14-در فضاهای مورد نياز و مخصوصا" در محل دوشها، رختکن و ساير جاها بايستی دستگردهای مناسب و ايمن نصب شود.

15-جهت ورود و خروج به داخل استخر بايستی تدابير و امکانات ايمنی مورد نياز متناسب با نوع استخر فراهم شده باشد. از جمله رامپهای داخل استخر، سرسره، بالابرهای هيدروليکی و يا پله های با سطوح پهن جهت هدايت فرد به داخل و بيرون استخر توصيه می شود.

16-اطراف استخر به ويژه منطقه عميق آن بايستی با حفاظ مطمئن پوشش ايمن شده باشند.

17-جهت کمک به شنا و حرکت در آب ميله ها و قلابهايی در اطراف استخر يا در مناطق مناسب آن بايستی تعبيه شود که بخصوص در مواقع اضطراری مورد استفاده آنان قرار گيرد.

18-سرويسهای بهداشتی مناسب و استاندارد ويژه افراد ضايعه نخاعی نيز در محل استخرها بايد پيش بينی شده باشد.

* در مورد ميادين ورزشی، ورزشهای تيراندازی ، ويلچررانی، تماشای مسابقات ورزشی مطالبی در آينده ارائه خواهد شد.

مراکز تفريحی و سياحتی- مسافرتی :

 " در پارکها ":1- بايستی گذرگاههای بدون مانع و بدون پله برای عبور و مرور افراد ضايعه نخاعی در نظر گرفته شود.

2-مسيرهای عبور و مرور افراد بهتر است با تابلوها و علائم خاص آنان مشخص گردد.

3-در پارکها نيز همانند ساير اماکن عمومی، سرويسهای بهداشتی ويژه آنان بايستی پيش بينی شده باشد.

4-می توان در قسمتی از پارکها، وسايل و ادوات ورزشی ويژه با مسيرهای ورزشی خاص آنان طراحی و نصب نمود.

5-چنانچه افراد با ضايعه نخاعی بخواهند از ماهيگيری در کنار برکه ها، رودخانه ها يا   درياچه ها بهره مند شوند می توان محلی را ضمن مناسب سازی و با ايجاد نرده ايمن برای آنان در نظر گرفت.

در " سينماها و سالنهای تئاتر و سالنهای تجمع":1- بهتر است قسمتی ار محل تماشاگران ويژه اين افراد تعيين شود، به نحوی که براحتی در دسترس آنان قرار گيرد و ورود و خروج و تردد و استقرارشان با مشکل مواجه نشود. ضمن اينکه ديد مناسبی نيز برای آنان ايجاد کرده باشد.

2--تعداد محل مورد نياز برای استقرار صندلی های چرخدار در سالنهای اجتماعات بر اساس تعداد کل صندلیها و محوله تجمع تعيين می شود به نحوی که مثلا" برای تعداد ظرفيت تا 75 نفر تعداد 3 محل و يا برای تعداد ظرفيت تا 100 نفر تعداد 4 محل برای صندليهای چرخدار و استفاده افراد ضايعه نخاعی بايستی در نظر گرفته شود.

3-محلهای تعيين شده جهت استقرار صندليهای چرخدار بايد فضای کافی داشته باشد که معمولا" 170×120 سانتيمتر توصيه شده است.

4--محل استقرار صندليهای چرخدار بايد هم رديف صندليهای ثابت و هم سطح آنان باشند و بهتر است در محلی نصب شوند که نزديکترين فاصله را با راههای خروج اضطراری داشته باشند.

5--زمين و کف محل استقرار صندليهای چرخدار بايد کاملا" مسطح، محکم و غير لغزنده باشد.

6--عمدتا" به منظور امکان و تسهيل دسترسی افراد با صندلی چرخدار به محدوده صحنه و محلهای مورد نياز در فضاهای تجمع بهتر است که راههای قابل دسترسی پيش بينی شود.

در " هتل ها ":1- عموما" به ازای 3 تا 4 درصد ظرفيت اتاقهای هتل، يک اتاق قابل دسترس با سرويسهای بهداشتی و تسهيلات مناسب حال افراد ضايعه نخاعی پيش بينی شود.

2-اتاقهای ويژه افراد ضايعه نخاعی بايستی بطور یکنواخت در بين اتاقهای معمولی هتل توزيع شده باشند.

3-بديهی است ساير شرايط ساختمانهای عمومی نيز بايستی در هتل، مسافرخانه ها و مهمانسراها در نظر گرفته شود.

در "رستوران ها " بايستی همواره بسته به حجم و فضای آن و عوامل ديگر، تعدادی از ميزها به نحوی طراحی و تعبيه شوند که بتوانند در دسترس افراد ضايعه نخاعی قرار گيرند و فضای لازم جهت تردد و استقرار فرد با صندلی چرخدار به نحو مطلوبی تامين شده باشد. معمولا" در رستورانهای بزرگ بايستی تعداد 5درصد کل تمام صندلی و ميزها را جهت اين افراد پيش بينی نمود.

علائم و اعلام در اماکن و محيط شهری :

1-بمنظور بهره مندی افراد ضايعه نخاعی از تسهيلات ويژه در اماکن و محيطهای شهری بايستی محلها و تجهيزات خاص افراد ضايعه نخاعی بايستی کليه امکان و فضاهای شهری و بخشهائی از ساختمانهای عمومی که در اختيار و استفاده افراد ضايعه نخاعی میباشد بوسيله علائم بين المللی ويژه آنان مشخص گردد.

2-کليه علائم بايستی کاملا" واضح و مشخص بوده و در جای مناسبی نصب شده باشد.

3-رنگ علائم نصب شده بايستی با رنگ زمينه آنها در تضاد باشد و انعکاس نور نيز نداشته باشند به نحوی که براحتی دیده شوند.

4-بمنظور حفظ و رعايت حقوق افراد ضايعه نخاعی ، بايد آموزشهای لازم به عموم مردم ارائه گردد.

5-علاوه بر تابلوها ، در کليه ساختمانهای عمومی بمنظور افزايش ضريب ايمنی بايستی سيستمهای اعلام خطر نصب شود که اين سيستمهای اعلام خطر می تواند از نوع سمعی و بصری باشند.

6-از جمله مناطق مهمی که بايد مجهز به سيستمهای اعلان خطر باشد می توان به آسانسورها و سرويسهای بهداشتی ساختمانهای عمومی اشاره کرد.

7-بمنظور رفاه حال افراد ضايعه نخاعی بايستی تلفنهای در دسترس آنان در کليه بيمارستانها، سالنهای انتظار، اماکن عمومی از جمله هتل ها ، مسافرخانه ها، ايستگاههای راه آهن، فرودگاهها ، پايانه های مسافربری و فروشگاههای بزرگ، موسسات و ادارات دولتی و غيره نصب گردد. %ا

منابع مورد استفاده :

1-ضوابط ومقررات شهرسازي ومعماري براي افرادمعلول جسمي وحركتي-ناشر: مركز تحقيقات ساختمان ومسكن-سال1382-1378
2-نمونه هائي مستندازمناسب سازي محيط شهري براي معلولين-ترجمه:رسول مير هادي ناشر: مركز تحقيقات ساختمان ومسكن-سال1372
3-طراحي گذرگاههاي منلسب براي معلولين جسمي-بي ام جانسون ترجمه:فروزروشن بين-ناشر: مركز تحقيقات ساختمان ومسكن-سال1371
4-ساختمانهاي آموزشي ومعلولين-تاليف:مهندس گيسومقام  -ناشر: مركز تحقيقات ساختمان ومسكن-سال1370
5-مسكن ومعلولين-پژوهش از:مهندس گيسو مقام - ناشر: مركز تحقيقات ساختمان ومسكن-سال1371

****

منبع : مقاله " مناسب سازی وايمنی محيط شهری برای افراد ضايعه نخاعی  " -تهيه کننده : مهندس  عباس كاشي - مرکز ضايعات نخاعی جانبازان - فروردين  1385

بازگشت به صفحه اصلی  

براي اطلاع از به روز رساني سايت  مشترك  شويد