سازمان ملل هرسال به مناسبت روز جهاني افراد داراي معلوليت (12 آذر - 3 دسامبر) موضوعي را پيشنهاد مي‌كند. موضوع امسال عبارت است از: «فراگير‌کردن اهداف توسعه هزاره: توانمندسازي افراد داراي معلوليت، انجمن‌ها و جوامع آنان درسراسر دنيا».

اين مقاله كه از سايت رسمي سازمان ملل متحد برداشت شده است، ديدگاه اين سازمان را در زمينه‌ حقوق افراد داراي معلوليت و موضوع امسال روز جهاني افراد داراي معلوليت بيان مي‌كند.‏

‏***‏

هدف از بزرگداشت روز جهاني افراد داراي معلوليت، ترويج درک صحيح از مسائل وحقوق مربوط به افراد داراي معلوليت و آگاه کردن مردم ازمنافع حاصل از ادغام اين افراد درهمه‌ جنبه‌هاي سياسي، اجتماعي، اقتصادي وفرهنگي جوامع آنها است. درواقع، با تکيه بر برنامه جهاني اقدام که در سال1982 به تصويب مجمع عمومي سازمان ملل رسيد، هرسال در اين روز، براي دستيابي برابر به حقوق بشر ومشارکت اجتماعي افراد معلول، برنامه‌هايي مشخص و اجرا مي‌شود. ‏

پيشينه

تقريباً در سراسر دنيا، يک نفر از هر 10 نفر، داراي معلوليت است. مطالعات اخير نشان مي‌دهد که 20 درصد اين افراد، جمعيتي را تشکيل مي‌دهند که در کشورهاي در حال توسعه و در فقر زندگي مي‌کنند.

افراد داراي معلوليت براي مشارکت در جامعه خود، همچنان با موانع بسياري روبرو هستند و معمولاً مجبور به زندگي در حاشيه مي‌شوند، به آنان برچسب زده مي‌شود، مورد تبعيض قرار مي‌گيرند و از حقوق اوليه خود مانند غذا، تحصيل، اشتغال، سلامت و خدمات بهداشت باروري (تنظيم خانواده) محروم مي‌مانند.

بسياري ازاين افراد، واداربه زندگي درمراكزنگهداري مي‌شوند که اين کار، نقض صريح حق آنها در انتخاب مکان زندگي، آزادي تحرک و زندگي درون جامعه است.‏

سازمان ملل ازسابقه‌اي طولاني درزمينه ارتقاء حقوق و رفاه همه‌ مردم، ازجمله افراد داراي معلوليت برخورداراست و با هدف دستيابي به جامعه‌اي براي همه، تلاش‌هاي بسياري براي مشارکت کامل و مؤثر افراد داراي معلوليت در حوزه‌هاي حقوقي، سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي بر مبنايي برابر و مساوي با ديگران انجام داده است.

تعهد اين سازمان در برخورداري کامل و برابرافراد داراي معلوليت از حقوق بشر، عميقا ريشه در تلاش براي برقراري عدالت اجتماعي وبرابري در تمامي جنبه‌هاي توسعه اجتماعي دارد.‏

برنامه جهاني اقدام براي افراد داراي معلوليت و قوانين استاندارد برابرسازي فرصت‌ها، اين تعهد سازمان ملل را به يک سياست بين‌المللي تبديل کرد که در قالب تصويب کنوانسيون حمايت از حقوق افراد داراي معلوليت به عنوان يک ابزار حقوقي بين‌المللي تقويت شد و به توانمند‌شدن اين افراد و بهبود کيفيت زندگي آنها و جوامع‌شان در سراسر دنيا کمک بسزايي کرد.‏

اهداف توسعه هزاره و افراد داراي معلوليت

سازمان ملل و جامعه جهاني به فعاليت براي مشارکت افراد معلول در همه‌ جنبه‌هاي زندگي و توسعه اجتماعي ادامه مي‌دهند. اگرچه تعهدات و الزامات بسياري براي قرارگرفتن اين افراد و جنبه‌هاي مختلف معلوليت در اهداف توسعه صورت گرفته است، همچنان فاصله زيادي ميان اين سياست واجرايي شدن آن وجود دارد.‏

اهداف توسعه هزاره فقط زماني قابل دستيابي است که شامل افراد معلول وخانواده‌هاي آنان نيز شود. اين به نوبه خود، متضمن اين نکته است که افراد داراي معلوليت و اعضاء خانواده آنها، از مزاياي برنامه توسعه بين‌المللي برخوردارشوند. تلاش براي دستيابي به اهداف توسعه هزاره و اجرايي شدن کنوانسيون، متقابلا به هم وابسته و تقويت کننده يکديگرند.‏

پلي ميان سياست و عمل

توانبخشي مبتني بر جامعه يا ‏‎ CBR‎رويکرد مناسبي است که تا به حال در 90 کشور دنيا براي تلفيق افراد داراي معلوليت در فرآيند توسعه انجام گرفته و‎ ‎بخشي از استراتژي توسعه عمومي جوامع به منظور کاهش فقر، برابرسازي فرصت‌ها و قرار گرفتن افراد داراي معلوليت در جامعه است.

‏CBR‏ راهبردي مناسب، پويا و انعطاف پذير براي موقعيت‌هاي اقتصادي، اجتماعي و سيستم‌هاي فرهنگي و سياسي مختلف در دنيا است و دسترسي به مراقبت‌هاي بهداشتي، تحصيل، وسيله معيشت، مشارکت فراگير اجتماعي را شامل مي‌شود. توانمندسازي افراد داراي معلوليت و خانواده‌هاي آنها، از مولفه‌هاي کليدي يک برنامه توانبخشي کارآمد است.‏

توانبخشي مبتني بر جامعه، رابط ميان افراد داراي معلوليت و برنامه‌هاي توسعه است و از طريق همسو‌کردن فعاليت‌هاي جمعي اين افراد، خانواده‎ ‎هاي آنها، انجمن‌ها، سازمان‌هاي دولتي و غير‌دولتي ‏NGO)‎‏) مربوطه که در بخش توسعه فعاليت مي‌کنند، محقق مي‌شود. ‏‎ CBR ‎مي‌خواهد از حضور افراد داراي معلوليت دربرنامه‌هاي توسعه اطمينان حاصل کند.

اين حضور روزافزون، بخشي حياتي از روند توسعه جوامع آنهاست و افراد معلول را به صورت گروهي يا فردي توانمند مي‌کند تا آنها را به حقوق و کرامت انساني و ذاتي شان آگاه کند و به آنها بگويد که همچون ديگر افراد جامعه، از حقوق برابر وفرصت‌هاي يکساني برخوردارند.‏

اين اميد وجود دارد كه امسال ايده‌هاي جديد و امکان‌هاي تازه‌اي براي بهره‌وري بيشتر از ‏CBR‏ به عنوان ابزارمناسب در اجرايي شدن کنوانسيون حمايت از حقوق افراد داراي معلوليت‌، فراگيري اهداف توسعه هزاره، تصويب قوانين مشابه ملي و برجسته کردن اهميت حضورو تلفيق افراد داراي معلوليت و سهم آنان در توسعه جوامع‌شان فراهم آيد.‏

موضوع سال‌هاي گذشته

موضوع روز جهاني افراد داراي معلوليت در سال‌هاي گذشته به ترتيب زير بوده است:‏

‏2008: کنوانسيون حمايت از حقوق افراد داراي معلوليت و کرامت و عدالت براي همگان

‏2007: کار شايسته براي افراد داراي معلوليت

‏2006: دسترسي الکترونيک

‏2005: حقوق افراد داراي معلوليت

‏2004: براي ما، بدون ما، هرگز!‏

‏2003: انتخاب خودمان‏

‏2002: استقلال فردي و معيشت قابل قبول

‏2001: مشارکت کامل و برابر‏

‏2000: فن‌آوري اطلاعات براي همگان ‏