نکات مهم درخصوص سلامت دستگاه تنفسی افرادنخاعی

 

   
   

www.isaarsci.ir

   

 

 

 

 

 

 

دستگاه تنفس

 


به طورکلی عمل دم یعنی جذب اکسیژن ازهوا و عمل بازدم یعنی خروج هوای حاوی دی اکسیدکربن که درمجموع اصطلاحا" تنفس نامیده می شود. اجزای اصلی دستگاه تنفس عبارتنداز: بینی ، دهان ، حنجره ( اتاقک صدا ) ، نای (لوله هوا) ، نایژه ها ، شش ها که شامل نایژکها و حبابچه های هوائی هستند.


هواازطریق دهان وارد بدن می شود. دهان وبینی هوای ورودی را تمیزکرده و رطوبت و دمای آن را به حد مناسبی می رسانند. سپس هوا واردمری شده و ازطریق دولوله بزرگ ( نایژه ها ) واردریه ها می گردد. داخل ریه ها کیسه های بسیار کوچکی بنام حبابچه های هوائی وجوددارند که به وسیله عروق خونی محاصره شده اند. خون موجوددراین حبابچه ها اکسیژن را جذب و دی اکسید کربن را دفع می کنند. طی عمل بازدم هوا ازطریق همان راههای ورودی خارج می گردد.
 

چگونه ما تنفس می کنیم ؟


بیشترکار ورود و خروج هوا ازریه ها به وسیله دیافراگم انجام می شود . دیافراگم یک پرده عضلانی است که قفسه سینه را ازشکم جدامی کند.ریه ها به وسیله یک حفره غیرقابل نفوذ ازهوامحصور شده اند . موقعی که دیافراگم به سمت پائین حرکت می کند ، این حفره ی غیرقابل نفوذ منبسط می شود. موقعی که دیافراگم منبسط می گردد، باعث می شود هوا ازداخل ریه ها خارج شود. کشیدن هوا به داخل ریه ها ( دم‌) نیازبه تلاش خیلی زیادی دارد وبرای این کارقسمت های زیرواردعمل می شوند :

- دیافراگم ( ماهیچه اصلی تنفس)
- عضلات بین دنده ای ( ماهیچه های بین دنده ها )
- ماهیچه های فرعی ( عضلات گردن وشانه ها)
- ماهیچه های شکم .

به هنگام خارج نمودن هوا ( بازدم ) تمامی ماهیچه های تنفسی منقبض شده و بافشارهوا را به  خارج ازریه ها هدایت می کنند.

آسیبهای نخاعی به چه نحوی می توانندبرروی تنفس افراد مبتلا تاثیربگذارند؟


اعصاب ماهیچه های تنفسی ازطناب نخاعی منشاء می گیرند. به همین دلیل درواقع سطح ضایعه نخاعی است که نحوه تاثیرآسیب برتنفس فرد را تعیین می کند.

درافراد تتراپلژی (کوآدری پلژی )


- اگرسطح ضایعه خیلی بالا ودرناحیه گردن باشد (C1 تا C3) ممکن است تمام ماهیچه های موردنیازبرای تنفس فلج شوند. این موضوع به این مفهوم است که ممکن است لازم باشد فردبرای تنفس ازدستگاه های کمک تنفسی ( ونتیلاتور) استفاده کند.
- اگرسطح ضایعه پائین ترازگردن باشد ( C4 تا C7) پرده دیافراگم کارخودراانجام خواهدداد، به همین دلیل خودفرد توانائی تنفس کردن رادارد.اما امکان دارد یکسری از ماهیچه های تنفسی فلج شوند وممکن است فردمبتلابه این نوع آسيب ها برای تنفس خود نیازبه کمک هم داشته باشد. این افرادبرای سرفه کردن وپاکسازی موکوس (خلط) نیازبه کمک دارند و هرازگاهی امکان عفونت سینه درآنان وجوددارد.

درافراد پاراپلژی


- اگر سطح ضایعه بین T1 تا T6 باشد، برخی عضلات بین دنده ای و تمام ماهیچه های شکمی فرد ممکن است فلج شوند، با این وجود امکان دارد تنفس به خوبی گذشته انجام نشود. به همین دلیل بازهم ممکن است فرد برای انجام یک سرفه خوب نیازبه کمک داشته باشد.
- سطح ضایعه T6 تا T12 به این مفهوم است که بیشترماهیچه های بین دنده ای و عضلات شکم کارمی کنند، به همین علت تنفس این افرادبهترازسایرافرادنخاعی انجام می شود .


- اگرسطح ضایعه پائین ترازT12 باشد، تمام ماهیچه های تنفسی کارمی کنند و تنفس تقریبا" به خوبی قبل ازآسیب انجام می شود.

 

تنفس طبیعی چه مفهومی دارد ؟


معمولا" یک الگوی عادی برای تنفس یک شخص ازقرارزیراست :

- دم وبازدم عادی ومنظم
- بالارفتن دوسمت قفسه سینه به طور همزمان وبه شکل یکسان
- عدم وقفه شدید دربین تنفس ها
- دربزرگسالان درحدود 12 تا 20 نفس دردقیقه با آه و نفس های نسبتا" قوی.

دربرخی ازافرادمبتلا به آسیب های نخاعی بسته به اینکه کدام ماهیچه ها مبتلا شده باشند ممکن است فرد متوجه شودقفسه سینه اش هنگام تنفس بالاوپائین نمی رود وفقط شکم او به صورت عادی به سمت بالا وپائین حرکت می کند.

 

علائم نامناسب بودن تنفس


علائم زیرمی تواندبه این مفهوم باشد که فردمبتلا نمی تواند به اندازه کافی هواراواردریه های خود کند:

- کوتاه بودن نفس ها
- وقفه درصحبت کردن ومشکل بودن صحبت برای مدت طولانی
- تندتربودن میزان تنفس نسبت به حالت عادی
- سوزش درناحیه سوراخ های بینی
- احساس فشاردرماهیچه های صورت وگردن
- خستگی یا خواب آلودگی درطول روز
- بیقراری ، تحریک پذیری یا احساس گیجی
- خرخرکردن
- سردردهای صبح گاهی
- سرفه هائی که با خلط خیلی زیادهمراه است
- سرفه مزمن ومداومی که هیچ مخاطی تولیدنمی کند.
- وجودخون درخلط
- خلطی که رنگ غیرطبیعی دارد
- تب
- تند بودن نبض یا قلب
- احساس درددرموقع عمل دم
- خس خس کردن تنفس یا تنفس با صدا

هرگاه هریک ازعلائم مذکوررا احساس می کنید، بایستی بلافاصله به پزشک خودمراجعه نمائید.

به چه صورت می توانید ریه های خودراسالم نگه دارید ؟

به طورکلی افرادنخاعی برای داشتن ریه هایی سالم و حفظ سلامت دستگاه تنفس خود لازم است اقدامات زیررا انجام دهند:

- عدم مصرف سیگار
- اجرای تمرینات تنفسی براساس یک برنامه منظم
- داشتن کسی که به سرفه کردن منظم شما کمک نماید.
- پرهیزازمحیط های حاوی آلاینده ها ( ازجمله سیگار، گردوغبار،مموادشیمیائی ، ویروس سرماخوردگی و آنفولانزا )
- اگرمبتلابه سرماخوردگی یا گلودردشدید، بایدمراقبت خیلی بیشتری ازخودبه عمل آورید.
- جلوگیری ازاضافه وزن بالا
- نوشیدن مقدارزیادی مایعات
- استفاده ازواکسن آنفولانزا (هرسال )


توجه داشته باشید که افراد مبتلا به ضایعه نخاعی در سطح T6 توانائی سرفه کردن را ندارند ، به همین دلیل این افرادبه راحتی درمعرض خطرسرماخوردگی یا آنفولانزا قراردارند که می تواند براحتی منجر به عفونت شدید سینه وحتی پنومونی گردد، بنابراین پیشگیری ازاین عوارض بهترین دارو محسوب می شود.

 

****



منبع : مقاله "
نکات مهم درخصوص سلامت دستگاه تنفسی افرادنخاعی  "  – ترجمه مهندس عباس کاشی -(ohealth2007@yahoo.com) - انتشار : مركز ضايعات نخاعي جانبازان - شهریور ماه 1389 . – برگرفته از:
کتاب : How to: Get Step-by-step instructions for common features


 

 

 

 

   

 

 

بازگشت به صفحه اصلی  

 

 

 

 

 

 

براي اطلاع از به روز رساني سايت  مشترك  شويد

 
 





Powered by WebGozar

 

 

 

مرکز ضايعات نخاعی جانبازان

 مهرماه  هزار سيصد و هشتاد و چهار

info@isaarsci.ir

Copyright © 2005  Isaarsci  Website . All rights reserved