کمر درد از جمله دردهايی است که بيشتر افراد به اشکال مختلف در طول زندگی آن را تجربه کرده اند.

کمر درد دلايل گوناگونی دارد که از مهمترين آنها افزايش سن و بيماريهايی از قبيل پوکی استخوان ، اسکوليوز ( خميدگی بيش از حد ستون فقرات ) تنگی کانال نخاع و آنفلوآنزا را مي توان نام برد.

ضربه يا سقوط به پشت ، استرس يا عصبانيت که باعث انقباض عضلات پشت می شود، نحوه حرکت که می تواند باعث کشش يا پارگی تاندون ها و رباط ها شود، ورزش های غلط، عادت خوابيدن، اضافه وزن، وضعيت های قرارگيری نامطلوب و روش غلط برداشتن اشيای سنگين، همه از عواملی هستند که عارضه ای به نام کمردرد را پديد می آورند.

دکتر احمد سديدی- فوق تخصص مغز و اعصاب- در گفت وگو با همشهری از انواع کمردردها می گويد:

به طور کلی کمر دردها را می توان به دو گروه تقسيم کرد، کمردردهايی با منشأ عضوی و کمر دردهايی که منشأ غير عضوی دارند. حال اگر بخواهيم تمايزی ميان کمر دردهای عضوی و غير عضوی قائل شويم، بايد بگوييم که بيماری های مختلفی منجر به کمر درد می شود که بطور معمول در ميان زنان، بيماری های مربوط به رحم و کيست باعث کمردرد می شوند.

در دسته ديگر بيماری ها، بيماری های گوارشی، عفونت های مثانه، عفونت های مجاری ادرار، عفونت کليه و اختلالات قاعدگی نيز کمردرد ايجاد می کنند. به طور کلی اختلالات سايکولوژيک به ويژه در خانم های جوان، منجر به کمر درد می شوند.

از سوی ديگر ضايعات نخاعی مانند ضايعات ستون فقرات و ديسک که شايع ترين علت کمر دردهاست را نيز می توان نام برد. آرتروز کمر، تنگی کانال نخاعی و لغزش مهره ها نام برد. آرتروز کمر، تنگی کانال نخاعی و لغزش مهره ها نيز دليل انواع کمر دردها هستند.

دکتر سديدی در پاسخ به اين سئوال که " اصولا" خانم ها بيشتر از آقايان دچار کمردرد مي شوند يا خير؟ " گفت : نوع سايکولوژيک در خانم ها بيشتر است.  می توان گفت: اصولا" بيماری های اعصاب و روان در خانم ها شايع تر است و در آقايان ، بيشتر بيماری ها و کمردردهای عضوی يا غير سايکولوژيک به چشم می خورد.

از دکتر سديدی در مورد بيماری تنگی کانال نخاع سئوال می کنيم که از گروه بيماری هايی است که شايد مردم، کمتر اطلاعاتی از آن داشته باشند و بی توجهی به آن می تواند عوارضی جبران ناپذير مانند فلج شدن و از کارافتادگی اندام های تحتانی را به همراه داشته باشد. وی در پاسخ می گويد: تنگی کانال نخاع به دو صورت ممکن است در افراد وجود داشته باشد، شکل اول آن به صورت مادر زادی است که از 25 سالگی خود را نشان مي دهد و نوع دوم آن اکتسابی است که به دليل نوع فعاليت های فيزيکی فرد به وجود می آيد و در دهه پنجم و ششم زندگی، خود را نشان می دهد. نکته ديگر اينکه ممکن است تا حدودی هم عوارض ژنتيکی منجر به بروز اين عارضه شود.

اين متخصص مغز و اعصاب همچنين می گويد: به دليل پراکندگی مراجعاتی که وجود دارد، نمی توان آمار مشخصی برای مبتلايان به اين عارضه عنوان کرد، اما در نوع اکتسابی اين بيماری، فشاری که در زمانی نسبتا" طولانی بر ستون فقرات وارد می شود باعث اختلالات شيميايی در بافت های اطراف کانال شده و اين بافت ها به شکل ضخيم در آمده و فشارهای غير طبيعی به استخوان و مفاصل وارد می کند.

در اين مرحله که استخوان ها ضخيم می شود، کانال نخاع تنگ شده و رشته های عصبی که در کانال نخاع تنگ شده و رشته های عصبی که در کانال وجود دارند تحت فشاری عصبی قرار می گيرند.

دکتر سديدی در مورد سير تکوين اين بيماری می گويد: اين بيماری روندی بسيار کند و آهسته دارد و علائم عصبی، بسيار آهسته بروز می کنند. پزشکان معمولا" در  تصميم گيری برای جراحی عجله نمی کنند و به بيماری فرصت کافی می دهند زيرا واقعيت اين است که پيشرفت را نمی توان کامل پيش بينی کرد و بسياری از افراد ممکن است دچار اين عارضه باشند و بتوانند وضعيت خود را تحمل کرده و به زندگی عادی ادامه بدهند.

اما اگر تنگی کانال نخاع به حدی وسيع باشد که روی سيستم عصبی بيمار تاثير بگذارد بايد قبل از نقص عضو عصبی، جراحی روی بيمار صورت بگيرد.

اين متخصص مغز و اعصاب همچنين در پاسخ به اين سئوال که " چه زمانی بيمار بايد اين عارضه را جدی گرفته و به دنبال بر طرف کردن از طريق جراحی باشد؟ " می گويد: مهمترين نکته ای که در مورد اين بيماری و به طور کلی همه بيماری ها می توان گفت، تشخيص دقيق از سوی پزشکان است، زيرا بيماری اگر دقيق تشخيص داده شده و سير پيشروی آن معلوم شود، می توان اقدامی به موقع انجام داد. در بسياری از انواع کمردردها اولويت درمانی با درمان دارويی و طب فيزيکی است که چنانچه به وسيله آنها نتيجه قابل قبولی پيدا نشد، در مرحله آخر ما جراحی را توصيه می کنيم. در مورد تنگی کانال نخاع نيز زمانی که بيمار نتوانست مسافتی طولانی را پياده طی کند و در ناحيه پا احساس بی حسی و سنگينی کند، زنگ خطری برای او به حساب می آيد. اما اگر پس از 20 دقيقه تا نيم ساعت پياده روی چنين مشکلی پيدا کند، چندان خطری محسوب نمی شود.

تشخيص بيماری بسيار اهميت دارد. به دليل اينکه بعضی از علائم ممکن است در برخی بيماری ها مشترک باشد.

اما به طور کلی بايد گفت 70درصد از بيمارانی که کمردرد دارند، در 5 مهره تحتانی ستون فقرات خود رنج می برند.

بين هر دو مهره ستون فقرات، يک ساختمان عضروفی قرار دارد که خواب شبانگاهی مهمترين عمل درمانی و آرام بخش برای ستون مهره هاست، خوابيدن بر يک تختخواب مناسب، آسايشی مناسب برای ستون فقرات است.

ستون فقرات بر اثر فشار بيش از حد يا پيری غضروف ها، ماده ژلاتينی فرم خود را از دست داده يا حتی از پوشش سخت تر بيرونی خارج می شود و به اين ترتيب، روی رشته های اعصاب فشار می آورد، چيزی که در اصطلاح پزشکی، ديسک مهره های کمر يا در برخی از موارد، ديسک مهره های گردن خوانده می شود. ديسک کمر تنها در موردی بايد با توسل به عمل جراحی درمان شود که نشانه هايی از فلجی پاها با عوارض و آلام دائمی، موجب آزار بيمار باشد اما با تشخيص سريع تر چنين اشکالاتی، اصلا" نيازی به عمل جراحی وجود نخواهد داشت.

در موارد ساده کمردرد، يک برنامه درمانی مختصر و مفيد کافی است. فيزيوتراپی، تمرينهای ورزشی که مخصوص هر فرد بيمار تعيين و تنظيم می شود، از بين بردن فشارهای روحی و آرامش اعصاب و در کنار همه اين موارد، همراهی روانشناسان مجرب، جزو اين برنامه کوتاه مدت هستند.