مقدمه
ما نمیدانیم كه از نگاه دیگران چگونه بنظر میآییم. هنگام صبح برای مرتب كردن
یقه و موهایمان تنها به نگاهی كوتاه و گذرا در آینه اكتفا میكنیم، خود را
میآراییم و از این خوشحالیم كه عالم و آدم فكر میكنند زیباییم. مشكل اینجاست
كه بازتابمان در آینه به ما دروغ میگوید و شخصی كه در آینه به او خیره
شدهایم شباهت خیلی زیاد با تصویری كه دیگران آنرا مشاهده میكنند ندارد.
هنگامیكه تصویر خود را در آینه بهدقت مورد بررسی قرار میدهیم به نوعی
خودفریبی متوسل میشویم و بیشتر از اینكه به واقعیت توجه كنیم، آنچه را كه
دلمان میخواهد میبینیم و اغلب موارد به پیامهای بصری كه از چهره خود به
بیرون ساطع میكنیم اهمیتی نمیدهیم.
این نكته را همیشه بهخاطر بسپارید: آراستن ظاهری تنها هنگامی موثر واقع خواهد
شد كه بتوانیم از درون خود نیز تصویر مثبتی ارائه بدهیم. تصویر ذهنی فرد وسیله
مهمی در امور شغلی و بازرگانی است، اما شما تنها زمانی میتوانید محصولی را
خریداری كنید كه به آن اعتقاد داشته باشید، به همین خاطر است كه این كتاب هم بر
تصویر ذهنی بیرونی و هم بر تصویر ذهنی درونی خود تاكید زیادی دارد.
فصل اول: مطرح كردن خود به شیوهای
ارزیابی خود
سه قدم كلیدی برای مطرح ساختن خود به شیوهای مثبت بهعنوان روشی ساده و قابل
دسترس:
1- اهداف خود را بشناسید.
هدفهای كوتاهمدت و بلندمدت خود را در همه
زمینهها یادداشت كنید. مشخص كنید كه چه تعدادی از این هدفها رویایی آرمانی
محسوب میشود، هیچیك از رویاهایتان را بهسادگی نادیده نگیرید. اگر تلاش كنید
هر چیزی امكانپذیر خواهد بود و اگر تلاش نكنید هیچ تغییری حاصل نخواهد شد. افق
ذهنتان را گسترش دهید.
بازی با هدفها
یكی از خواستههایی كه بهخاطر رویایی بودن آن از
تلاش برای رسیدن به آن چشمپوشی كردهاید را در نظر بگیرید و به این مسئله فكر
كنید كه اگر تلاش كنید به آن دست خواهید یافت. هر چقدر این خواسته رویاییتر
باشد تمرینتان تاثیر مثبت بیشتری خواهد داشت. یك برگ كاغذ سفید بردارید و آن
آرزو را در بالای صفحه بنویسید. حالا بصورت فهرستوار در یك ستون، آن دسته از
ویژگیهای مثبت خود كه به شما كمك میكند تا به آن رویا دست یابید و در ستونی
دیگر، موانع و مشكلاتی كه در راه رسیدن به آن آرزو با آنها مواجهید را بنویسید.
سپس با دقت و با توجه به جزئیات نقشهای را طراحی كنید تا آن موانع را از سر
راه خود بردارید و به هدفتان دست پیدا كنید. حتی مسخرهترین رویاهایتان را از
قلم نیندازید. درباره مشكلات خود فكر كنید و برای برطرف نمودن آنها راههایی را
بیابید. تمامی احتمالات و راهحالها را یادداشت كنید و پس از آنكه روی آنها
مدت زیادی فكر كردید تنها روی راههایی را خط بكشید كه امكان استفاده از آنها
وجود ندارد. درباره آرزوهایتان تحقیق كنید.
2- خود را بشناسید:
نسبت به نقاط ضعف و قوت خود آگاهی داشته باشید. از قابلیتهای خود در دستیابی
به هدفهایتان و از تواناییهایمثبت خود آگاه باشید.
عوامل محركه: مسیر خود را نخست با شناخت آغاز كنید. بهخاطر داشته باشید كه
دستیابی به آرزوها و خوشبختی نیاز به تلاش و فعالیت و فعالیت نیاز به طرحریزی
دارد. با طرحریزی هر كاری امكانپذیر است.
اطمینانخاطر: همه ما پیش از اینكه بتوانیم بر روی تصویر ذهنی خارجی خود كار
كنیم نیاز به پرورش اطمینان درونی خود داریم.
3- بیاموزید كه چگونه خود را مطرح
كنید:
همین که خودتان و هدفهایتان را بشناسید،
درمی یابید كه چقدر مطرح كردن خود به شیوهای موثر برایتان آسانتر است.
البته بهخاطر داشته باشید كه بدون آگاهی از هدفهایتان چیز خاصی برای
مطرح كردن نخواهید داشت. «خوب مطرح كردن» یك مهارت است و مانند هر مهارت دیگری
می توان آن را آموخت.
واكنشهای اولیه: «بهتر است به گونهای باشید كه دیگران به دقت براندازتان كنند
نه اینكه خود را در تیررس نگاه دیگران قرار بدهید.» تاثیرات اولیه را چه درست و
چه نادرست بپنداریم، آنچه اهمیت دارد این است كه همواره بهخاطر بسپاریم تا در
نخستین ملاقات، مراقب واكنشی باشیم كه در طرف مقابل ایجاد میكنیم. آلبرت
مهرابیان تحقیقاتی انجام داده تا دریابد دقیقا چه چیزهایی در كمك به برقراری
ارتباط ما با دیگران نقش دارند و نتایج این تحقیقات بسیار شگفتانگیز بود:
ارتباط كلامی: 7 درصد
لحن صدا: 38 درصد
ارتباط بصری: 55 درصد
اگر چیزی بگویید و كلام جسمتان پیام متناقضی را صادر كند، آن چیزی كه بع نوان
حقیقت پذیرفته میشود همان تصویری است كه در ذهن فرد ایجاد كردهاید.
تاثیر قدرتمند حاصل از دیدن
جنبههای مهم تاثیر قدرتمند حاصل از دیدن عبارتند
از:
1) گویایی چهره: برقراری ارتباط چشمی، لبخند زدن یا اخم کردن از پیامهای
قدرتمند دیداری هستند.
2) زبان جسم: ما نیاز داریم تا بفهمیم طرز
قرارگیری و حركتمان چه چیزی درباره ما به دیگران میگوید.
3) طرز لباس پوشیدن: هر روز وقتی لباسهایمان را انتخاب میكنیم در واقع
میخواهیم ذوق و سلیقه، شخصیت و طرز برخورمان را برای سایر افراد دنیا عرضه
كنیم به نمایش بگذاریم.
4) آراستگی: موها، دستها و بویی كه از بدن برمیخیزد همگی بخشی مهم از تصویر
كلی ما را درر ذهن افراد تشكیل میدهند.
تغییر در جهت مثبت
آدمها معمولا تغییر را دوست ندارند اما اگر
میخواهید تصویری كه از خود در ذهن دیگران ایجاد میكنید را اصلاح نمایید،
پذیرا بودن تغییرات برایتان امری حیاتی و ضروری خواهد بود. باید بهخاطر داشت
كه در نتیجه ایجاد تغییر در رفتارمان جنبههای مثبت فراوانی عایدمان خواهد شد:
1) ایجاد تغییرات مثبت میتواند در جهت بهتر شدن وضعیت ما را یاری كند.
2) ایجاد تغییرات مثبت میتواند از آزردگی خاطر ما جلوگیری كند.
3) تغییرات مثبت می تواند اعتمادبهنفس و احترام به خود را در ما افزایش بدهد.
4) میتواند احترام سایر افراد به ما را به ما افزایش داده و موجب گردد كه
دیگران قدرمان را بیشتر بدانند.
ذوق و استعداد
ذوق، استعداد و اعتقاد به تواناییهایمان در
جنبههای مختلف زندگی، خیلی زود در دوران كودكی شكل میگیرد و برنامهریزی
میشود و به رشتههایی گرایش پیدا میكنیم كه در آنها «خوب» ارزیابی شدهایم و
میتوانیم بخوبی از پس آن بربیاییم.
بدون هیچ دلیل واقعی خود را متقاعد میكنیم كه استعداد بعضی از مهارتها را
نداریم و این یعنی بدون اینكه واقعا تلاشی كرده باشیم، تسلیم بشویم.
همیشه آگاهانه به محیط پیرامون خود نگاه كنید. سعی كنید، حتما از آن خوشتان
میآید! نسبت به ایجاد تغییر در زندگی خود دیدگاهی مثبت داشته باشید و چیزهای
جدید را بپذیرید.
فصل دوم: اعتمادبهنفس و داشتن
دیدگاهی مثبت
هنگامی كه اعتمادبهنفس خود را از دست میدهیم درباره هر چیزی سوال میكنیم.
قبل از حرف زدن مدت زیادی فكر میكنیم و نسبت به تواناییهای شخصی خود دچار
تردید میشویم.
چگونه میتوانیم اعتمادبهنفس را در
خود پایهریزی كنیم؟
بهترین راه اینست كه درباره خودتان موضع
بیطرفانهای بگیرید. جنبههای مثبت شما دقیقا چه چیزهایی هستند؟ از معمولی
بودن خودتان ناراحت نباشید چون این ارزیابی تنها بین شما و خودتان صورت
میگیرد.
تمرین عملی:
یك ورق كاغذ سفید بزرگ بردارید ترسیم یك دیوار
آجری را شروع نمایید. در هر مرحله یك ردیف آجر را رسم كنید. ردیف پایینی را با
آجرها پر كنید كه توصیف كننده موفقیتهای تحصیلی شما هستند. تمامی امتحانهایی
كه دادهاید و دورههایی كه پشت سر گذاشتهاید. ردیف بعدی را به مهارتهای خود
اختصاص بدهید، مهارتهایی كه ممكن است بهخاطر آنها امتحان پس نداده باشید. هر
طور شده تمامی كارهایی كه میتوانید انجام بدهید را در این ردیف بنویسید. ردیف
بعدی را با یادآوری موفقیتهایتان با معیارهای شخصی خودتان در زندگی پر كنید.
ردیف آخر را باید با جنبههای مثبت شخصیت خود پر كنید. آیا قابل اعتماد هستید؟
آیا درستكار و انعطافپذیر هستید؟ و ... . هنگامیكه ساختن دیوار را به پایان
رساندید نتایج حاصله را بررسی نمایید. اینها همان چیزهایی هستند كه باید با
توجه به آنها خود را مطرح كنید. افراد دور و برتان بهخاطر چنین ویژگیهایی شما
را دوست دارند. در ضمن شما نیز خود را بهخاطر همین ویژگیها دوست دارید. حالا
نسبت به تواناییهای خود آگاهی دارید و وقت آن رسیده كه روی احساسات خود كار
كنید.
ایجاد اعتمادبهنفس
اعتمادبهنفس خصوصیتی است كه باید به آهستگی و
قدمبهقدم در شخصیت فرد شكل بگیرد. اینكه این قدمها بعضی وقتها كوچك بهنظر
میرسند چندان اهمیتی ندارد. همیشه از این نكته اطمینان حاصل كنید كه دارید در
جهت صحیح قدم برمیدارید.
با اختصاص دادن زمان كافی و كمی هم تشویق و دلگرمی می توانیم هر كاری را
بهخوبی به انجام برسانیم. برای تقویت اعتمادبهنفس درونی خود، لازم است تا
مراحل زیر را در زندگی خصوصی و شغلی خود را به اجرا درآوریم.
1) از انتقاد كردن از خود دست بردارید. وقتی دائما نقطهضعفهایمان را حتی به
شوخی برای دیگران آشكار میكنیم، توجه افراد را نسبت به این نقطهضعفها بیشتر
جلب میكنیم. پس ساكت باشید، شاید اصلا دیگران متوجه نقطهضعفهایتان هم نشده
باشند. هنگامیكه كاری را بهخوبی انجام دادهاید و شخصی از كار شما تعریف
میكند بهسادگی بگویید "متشكرم"
2) از ناله و شكایت خودداری كنید.نالیدن مشكلات شما را برطرف نمیكند، در عوض
تنها میتواند بعنوان یك روش منفی در روبرو شدن با آنها بكارتان بیاید و شنیدن
آن برای دیگران كسل كننده است. شیوه برخوردتان را با مشكلات تجزیه و تحلیل
كنید.
3) با مشكلات خود مدارا كنید. در هنگام برخورد با موقعیتهای دشوار زندگی با هر
مشكلی در جای خود و در زمان مناسب روبرو شوید، نگذارید ذهنتان از عباراتی مانند
"چه خواهد شد" انباشته شود. بجای نگرانی به شیوهای مدبرانه با مشكلات برخورد
نمایید.
وانهادگی (تمدد اعصاب)
هر روز دقایق كوتاهی را در آرامش و سكوت به كنترل احساسات خود اختصاص بدهید. در
محلی ساكت و آرام بنشینید یا دراز بكشید و خود را رها كنید.
4) عدم وابستگی. خودانگیختگی را در خود تقویت كنید. برای احساس خوشبختی یا
احساس امنیت به دیگران وابسته نباشید. نگذارید دیگران بر افكارتان كنترل داشته
باشند. تنها خودتان را مسئول ایجاد تغییرات در زندگی خصوصی خود بدانید.
5) تجسم فكری مثبت. آیا تاكنون در حال بالا رفتن از یك صخره بودهاید و در همان
حال كسی به شما گفته باشد كه به پایین نگاه نكنید؟ چه كار كردید؟ به احتمال
زیاد مستقیما به پایین نگاه كردید. مغز ما نمیتواند بهراحتی با پیامهای
بازدارنده روبرو گردد، و بشتر پیامهای مثبت را میپذیرد. بجای آنكه به خودتان
بگویید كه بهتر است آن كار را بخوبی انجام دهید یا بهتر از همه اینكه خودتان را
در حال موفقیت در انجام آن كار ببینید.
تمرین: در یك اتاق ساكت بهراحتی بنشینید، با آنچه كه درباره آن نگران هستید رو
در رو شوید. تصور كنید در یك سینمای ساكت نشستهاید و آن موقعیت در مقابل شما
روی پرده سینما نقش بسته است و شما در آن فیلم نقش اصلی را بهعهده دارید. با
موضع بیطرفانهای به تماشای فیلم بنشینید سپس بگذلرید پرده سینما از تصاویر
تهی گردد. آن فیلم از بین رفته و دیگر وجود ندارد. حالا یك صحنه دیگر ظاهر
میشود، با همان فیلمنامه، اما اینبار خود را از هر جهت موفق مشاهده كنید.
تمامی جزئیات مربوط به خودتان را بدقت تماشا كنید. چگونه بهنظر میآیید؟ آیآ
با دیگران ارتباط چشمی برقرار میسازید؟ به لباسهای خود و اطرافیانتان توجه
كنید. آنچه كه به تماشای آن نشستهاید همان رمز موفقیت شماست. این نقشی است كه
بار دیگر هنگامیكه در موقعیت مشابهی قرار میگیرید آنرا بر عهده خواهید گرفت.
حالا حواستان را بر روی شخص خودتان كه نسبت به گذشته دیدگاهی تازهتر و مثبتتر
پیدا كردهاید متمركز كنید، و قبل از ورود به صحنه زندگی واقعی بجای در پیش
گرفتن افكار منفی گذشته، بیشتر رفتار و عملكرد این شخص جدید را سرمشق خود قرار
بدهید.
فصل سوم: فردیت
هیچكس از هر نظر كامل نیست و به همان نسبت هیچكس از هر نظر پر از اشكال نیست.
شرایط متفاوت ما را وادار میسازند تا به شكلهای متفاوتی از خود واكنش نشان
بدهیم. آنچه ما باید انجام دهیم اینست كه نسبت به خودمان دیدگاه گستردهتری
پیدا كنیم و بدترین جنبههای منفی خود را بصورت مجموعهای مرتبط با بهترین
جنبههای مثبتمان در نظر بگیریم. آنچه كه باید از انجام آن خودداری كنیم این
است كه در پیشامدهای مختلف بنا به عادت از خودمان واكنشهای منفی نشان ندهیم و
چنین جملههایی را بهكار نبریم: «هیچوقت در بازیها شانس نمیآورم»، «همیشه در
مسیر اشتباه قرار میگیرم »، «دیگران هیچوقت قدر مرا نمیدانند» و ...
اگر همیشه در انتظار بدترینها باشید به احتمال زیاد همان پیشبینی به به وقوع
خواهد پیوست. سعر كنید بیشتر به پیشامدهای خوبی كه ممكن است برایتان رخ بدهد
توجه كنید.
خشنودی
دقیقا چه چیزی باعث خوشحالی شما میشود؟ پول؟ یك
زندگی كلا اجتماعی؟ یك شغل پردرآمد با پاداش فراوان؟ بیشتر از خود حوادث و
اتفاقات زندگی این دیدگاه ما نسبت به زندگی و اتفاقات آن است كه موجب خشنودی یا
ناخشنودی ما میگردند. یك فرد خوشبین همیشه نیمه پر یك لیوان آب نصفه را
میبیند و یك فرد بدبین نیكه خالی آنرا.
عبارتهای منفی
همیشه در جستجوی نقطهنظرهای خوشبینانه باشید،
حتی اگر ذاتا فرد شكاك و بدبینی هستید. اگر نمیتوانید جمله مثبتی را به خاطر
بیاورید پس بهتر است چیزی نگویید. از استفاده واژهها و عبارتهای منفی مانند
موارد زیر خودداری كنید: نمیتوانم، نمیخواهم، اما، مانند «بنظر خوب میآید،
اما...»، نباید، غیرممكن، هرگز.
همچنین از افراد پرگلایه و نالان دوری
كنید زیرا گله و شكایت مسری است.
هدفهای
شخصی
بجای اینكه موفقیتهایی خود را با دیگران مقایسه نكنید آنها را با معیارهای
شخصی خودتان بسنجید. متاسفانه حسادت و غبطه خوردن نسبت به مهارتها یا
خوشاقبالیهای دیگران بسیار سادهتر از این است كه خودمان به راه بیفتیم و
برای دستیابی به موفقیت تلاش كنیم. اگر هم به موفقیتی دست یابیم انتقاد از خود
را شروع كرده و موفقیتمان را كم میپنداریم.
به خاطر داشته باشید كه در هنگام بروز شكست خود
را ببخشید و وقتی به موفقیتی دست مییابید از خود را قدردانی كنید.
ارزشها
آگاه بودن از ارزشهای واقعی و توانایی ارزیابی خود، خصوصیت بسیار ارزشمندی
است. ما اغلب بدون اینكه واقعا بدانیم دیگران درباره ما چه فكر میكنند خودمان
را از دیدگاه آنها مورد ارزیابی قرار میدهیم. به نظرات و انتقادات دیگران توجه
كنید اما از خودتان نظر و انتقاد دیگران را اختراع نكنید.
داشتن كنترل
اگر قصد داشته باشیم تصویر ذهنی خود را در نگاه
دیگران بهتر كنیم و هشیارتر و حرفهایتر بنظر برسیم، استدلالهای نادرستی
مانند: « همكاران درباره ما چه فكری خواهند كرد؟آیا با نگاهی تمسخرآمیز به ما
خواهند نگریست؟» اصلا چه اشكالی دارد كه آنها چنین فكری كنند؟ چه اتفاقی
خواهد افتاد اگر فكرشان در این باره درست هم باشد؟! در زندگیخصوصیتان،خود
تصمیمگیرنده باشید.
یك خطمشی همیشگی
دوستان، اعضای خانواده و همكاران ما دوست دارند
كه ما در وضعیت همیشگی خود باقی بمانیم، در اینصورت وقتی كه در كنارمان قرار
میگیرند احساس راحتی بیشتری میكنند چون میدانند كه چه انتظاری از ما داشته
باشند. این دیگر بستگی به خود شما دارد كه تصمیم بگیرید آیا
میخواهیدمطابق خواسته آنها یا مطابق خواسته خود رفتار كنید. بیشتر از همه
میخواهید موجب خشنودی چه كسی بشوید؟
انعطافپذیری
داشتن اعتمادبهنفس بالا به این معنا نیست كه
همیشه و در هر موقعیتی صرفا خودتان باشید. آدمهای متفاوت نیاز به برخوردهای
متفاوت دارند و همه ما قابلیت تحمل و حس همدلی نسبت به این نیازها را داشته
باشیم. هر كسی مجموعهای از شیوهها و الگوهای رفتاری خاص خودش را دارد و البته
نیازی نیست كه آن شیوه را بطور اساسی تغییر دهیم، اما گاهی اوقات راه
عاقلانهتر این است كه شیوه خود را تاحدی تعدیل كنیم.ایجاد تغییر در الگویهای
رفتاری كار نادرستی نیست و به این معنا نیست كه ثبات شخصیت خود را از دست
میدهید، بلكه بدین معناست كه در حقیقت بین خود و سایر افراد نوعی توازن رفتاری
برقرار میكنید.
فصل چهارم: وجه تصویری فرد در محل كار
برای دریافتن علت اهمیت وجه ظاهری در محل كار به این سه دلیل عمده توجه كنید:
1) ایجاد احساسی خوب در خودمان: اگر خوب بنظر بیایید یا اینكه حتی فكر كنید كه
خوب بهنظر میآیید هم احساس خوبی خواهید داشت. احساس اطمینانخاطر نسبت به وجه
ظاهریتان اطمینانخاطر بیشتری را نسبت به رفتار و منش خودتان فراهم خواهد
ساخت. احساس اطمینانخاطر درون ذهن شماست. اگر آن ژاكتی میتواند به ایجاد آن
كمك كند از آن استفاده كنید.
از پیش طرحریزی كردن
این عادت بسیار خوبی است كه شب هنگام، زمانی را به طرحریزی و انتخاب لباسهای
مورد نیاز روز بعد اختصاص بدهیم. لباسهایی را انتخاب كنید كه با پوشیدن آنها
احساس خوبی پیدا كنید.
2) ایجاد یك تصویر ذهنی خوب نسبت به محل كارمان: یك تصویر ذهنی میتواند بطور
شگفتانگیزی تاثیری قدرتمند و طولانیمدت ایجاد كند
برونزدایی
بهخاطر سپردن این مسئله اهمیت زیادی دارد كه
همیشه علاوه بر وجه بیرونی خود به همان اندازه به درون خود نیز توجه كنیم.
ایجاد یك وجه تصویری خوب به معنای یك عملیات ظاهرسازی برای فریب مشتریان نیست.
3) مطرح ساختن خود
هیچكس افرادی را كه تظاهر به زرنگی و با كفایتی میكنند را دوست ندارد و هیچكس
ادعاهای یك آدم خودستا را باور نمیكند. شما باید با رفتار خود به دیگران نشان
بدهید كه آدم خوبی هستید و كار خود را بخوبی انجام میدهید، و اینجاست كه وجه
تصویری افراد اهمیت زیادی پیدا میكند. افراد بیشتر تمایل دارند آن چیزی را
باور كنند كه میبینند. اگر وجه تصویری افراد چیزی متناقص با گفتههایشان را
نشان بدهد. بیشتر تمایل خواهیم داشت تا آنچه را كه میبینیم باور كنیم نه آنچه
را كه میشنویم. برای مطرح ساختن خود، دقیقا بدانید كه درباره خودتان چه
میخواهید بگویید و اطمینان حاصل كنید كه آنچه دارید میگویید همان است كه
میخواستید بگویید.
طغیانگری بدون دلیل (شورش بیدلیل)
همیشه بهخاطر داشته باشید كه چنانچه طرز لباس پوشیدن و آرایشتان در محل كار با
كلام و گفتارتان متناقض باشد تاثیری منفی برجای خواهد گذاشت و ممكن است چنین
بنظر دیگران بیایید كه انگار فاقد حس احترام، تعهد شغلی و پشتكار هستید. بطور
قطع شوكه كه خواهید شد اگر ببنینید كارمند بانكی كه همیشه به آن مراجعه
میكنید در محل كارش یك شلوارك چرمی با یك تیشرت پوشیده است. باید بهخاطر
داشت همیشه وسوسهای برای انجام یك رفتار طغیانگرانه وجود دارد.
رفتارهای منفی در محلكار
* دیر رسیدن به محل كار
* زیاد خمیازه كشیدن
* پرخوری پشت میز كار
* با بیتفاوتی از كنار همكاران رد شدن
* میزكار نامرتب یا میزكار بیش از مرتب
* پوشیدن لباسهای نامرتب و نامناسب
* سو صدا بهپا كردن و ...
رفتارهای مثبت
* میزکار به اندازه كافی مرتب
* پشیدن لباس متناسب با شغلتان
* مهارتهای شنیداری خوب
* در هنگام صبح به گرمی به همكاران خوشامد گفتن و ...
فصل پنجم: كلام جسم و طرز قرارگیری
بدن
كلام جسم دانشی نیست كه اطلاعات دقیق و جامعی درباره آن داشته باشیم. بعضی
وقتها حركات یا طرز قرارگیری شخص میتواند نشاندهنده افكار یا احساسات مربوط
به بخش نیمهآگاه ذهن او باشد، اما در بسیاری از موارد ممكن است كه این
نشانهها را به اشتباه تفسیر كنیم. آنچه كه كلام جسم یك فرد برایتان بازگو
میكند در واقع نوعی گفتگو با بخش نیمهآگاه ذهن شماست و به این خاطر است كه
آنرا بعنوان نوعی وسیله ارتباطی قدرتمند در نظر میگیریم.
پیش داوری
هنگامی كه برای اولین بار با شخصی ملاقات میكنیم كلام جسم یكی از مهمترین
عواملی است كه بیشترین تاثیر را برجای خواهد گذاشت. بر اساس ظاهر افراد درباره
آنها قضاوت كنیم تا گفتههای آنها، اما این قضاوتها عمدتا ناآگاهانه صورت
میگیرد و بیشتر بر اساس پیشداوریها و حدسیات ما شكل میگیرند.
یك وضعیت متعادل
بسیاری از اوقات بدون آگاهی از اینكه چگونه
بهنظر میآیید در وضعیت بخصوصی قرار میگیرید. سعی نكنید علت قرارگیری در
وضعیتهای مختلف را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهید. بجای تمرین كنید كه
بهتر است جلوی دیگران چگونه بهنظر بیایید. آیا قرارگیری در این وضعیت
بیانكننده همان چیزی است كه میخواستم بگویم؟ اگر پاسخ منفی است حركت كنید و
در وضعیت بهتری قرار بگیرید. هنگامی كه كلام جسممان پیامی متفاوت با گفتارمان
صادر میكند فرصت این را نخواهیم داشت كه واكنش درستی از خود نشان
بدهیم، چون ارتباطی خاموش میان ما و مخاطبمان برقرار شده. كار كردن و تمرین بر
روی كلام جسمتان برای بدست آوردن قابلیت تاثیرگذاری بیشتر از شما یك دروغگوی
ماهر نمیسازد، بلكه در اغلب موارد تنها موجب میشود تا وجه تصویری شما به
حقیقت نزدیكتر گردد. البته میتوانید از كلام جسم برای پوشاندن احساسات منفی
خود نیز استفاده كنید. اگر این فرایند مخفیساز را بهخوبی و بطور موثری
به انجام برسانید در عمل حتی میتواند موجب پیدایش احساسی مثبت در شما گردد.
رسوخ
برای توصیف پیامهای صادر شده توسط كلام جسم میتوان از واژه «رسوخ» استفاده
نمود، به اینخاطر كه شاید زمانی سعی كنید تا مطلبی را به طریقی به كسی بگویید
یا اینكه چیزی را از او پنهان كنید، اما حقیقت سرانجام در دیدگان مخاطب رسوخ
خواهد كرد و خود را به شكلی متفاوت با گفتارمان آشكار خواهد ساخت. بعنوان یك
راهنمای عملی سعی كنید تا از رسوخ پیامهای منفی حاصل از وضعیتهای زیر اجتناب
كنید:
وضعیتهایی كه موجب میشوند عصبی به
نظر برسید:
قرار دادن ضربدری دستها یا پاها بر روی هم،
وضعیت خمیده، تكان دادن ساق پا، صاف كردن یقه، بازی با ساعت، جویدن ناخنها،
ضرب گرفتن با انگشتان، وول خوردن روی صندلی
وضعیتهایی كه موجب میشوند فردی دارای رفتارهای تهاجمی بنظر برسید:
خیره شدن، دستها را مشت كردن، انگشت را بهسوی
كسی نشانه گرفتن،
وضعیتهایی كه موجب میشوند فردی خشن
و بینزاكت بهنظر برسید:
پچپچ كردن،به ساعت نگاه كردن،خیلی محكم یا شل
دست دادن، پوزخند زدن و ...
عادتهای حركتی
همه ما عادتهای حركتی خاص خودمان را داریم
و در موقعیتهای متفاوت حالتهایی عصبی یا كاملا راحت به خود میگیریم. در اغلب
موارد از وجود این عادتها بیخبر هستیم. عادت حركتی خود را شناسایی كنید.
احتمالا این عادت یكی از نیرومندترین عواملی است كه بصورت پیامهایی منفی در
ذهن مخاطبان رسوخ میكند و شما ناآگاهانه از آن استفاده میكنید.
تمرین:
آن وضعیتهای بدنی كه تاثیری منفی بر دیگران
میگذارد را شناسایی كنید و سعی كنید در لحظاتی كه احتمال بروز آنها میرود
مانند جلسات اداری، گردهماییهاو مصاحبههای شغلی از انجام آن خودداری كنید.
اگر از چگونگی حركات خود اطمینان ندارید از یكی از همكارانتان بپرسید.
حالتهای قرارگیری بدن (ژستها)
بیشتر افراد وقتی تصویر خود را روی نوار ویدئو یا
صفحه تلویزیون میبینند از تماشای خود حیرت میكنند. در اغلب موارد حتی ممكن
است كه تصویر خودمان را نشناسیم، به این خاطر كه برای اولین بار خود را به همان
شكلی میبینیم كه دیگران میبینند. حیرتانگیز و در عین حال كاملا واقعی است.
در این هنگام آن توضیح همیشگی را به یاد میآوریم: "اصلا متوجه حركات خود
نبودم". مشكل اینجاست كه دیگران متوجه حركات ما هستند. در هنگام صحبت، بدن ما
باید با حركاتی متناسب با جملههایمان حركت كند، هنگامیكه این حركات نظم خود را
از دست میدهند باید درباره آن تامل كنیم و حركت خود را مورد ارزیابی مجدد قرار
دهیم. چنانچه ژستها و حالتهایمان زیاده ار حد یكنواخت و مداوم باشد تاثیر
خوبی بر دیگران برجای نخواهد گذاشت. همچنین اگر ظاهری بیش از اندازه با وقار
و باشكوه به خود بگیریم موجب ناراحتی دیگران خواهیم شد. علاوه بر این ژستهای
متظاهرانه نیز به همان اندازه كلمات متظاهرانه میتواند كار را خرابتر كند.
ژستهای بزرگمنشانه
بستن چشمها هنگام صحبت، متمایل كردن سر بطرف عقب
در هنگام صحبت، بهدقت از بالای عینك نگاه كردن، بهدست گرفتن عینك و حركت دادن
آن هنگام صحبت و ...
ژستهای احمقانه
بهم پیچیدن دستها، جویدن انتهای قلم، پاك كردن
گوشها یا ناخنها در حضور جمع، با دست علامت دادن، در حضور جمع لبه كفشها را
خواباندن و ...
ژشتها
و حالتهای مثبت
دستهای مشتنكرده و باز، حمل مدارك با یك
دست،بجای چسباندن آنها به سینه، متكایل كردن سر بطرف گوینده و ...
ژستها و حالتهای سودمند
ژستهایمان به ما كمك میكنند تا هنگامی كه به هر
دلیلی قادر به صحبت نیستیم یا در حالی كه سكوت اختیار كردهایم مودب
بهنظر برسیم. همچنین میتوانید برای نشان دادن شخصیتی قدرتمند و دارای
اطمینانخاطر از ژستها و حالتهای بخصوصی استفاده كنید.
حریم خصوصی هر فرد و اهمیت تماسهای
فیزیكی
همه ما با ترسیم دایرهای نامرئی بدور خود قلمرو
و حریم خصوصیمان را مشخص میكنیم و اگر كسی كه او را نمیشناسیم به درون آن
دایره یآ محدوده قدم بگذارد احساس ناراحتی میكنیم. این محدوده خصوصی ماست و
بشدت از آن دفاع میكنیم. تنها هنگامی وارد حریم خصوصی و احساسی دیگران بشوید
كه كاملا اطمینان داشته باشید این كار ضروری است و میتوانید بطور مناسبی آنرا
به انجام برسانید. ما در روابط روزمره خود مجبوریم تا ناخواسته قلمرو دیگران را
مورد تعرض قرار بدهیم، اما تا زمانیكه نسبت به رعایت قوانین كلام جسم خود
آگاهی داشته باشیم خواهیم توانست بخوبی با این موقعیتها كنار بیاییم. برای
مثال مسافران درون شهری در طول مدت پیمودن روزانه خود بطور معمول با یكدیگر
ارتباط چشمی برقرار نمیكنند. حفظ تعادل رفتاری در چنین موقعیتهایی امری كاملا
ضروری است. همچنین بخاطر داشته باشید كه برقرار نمودن اجازه تماس فیزیكی، حتی
بطور تصادفی هم قدغن است. ما در روابط شغلی و اجتماعی خود از طریق "دستدادن"
با دیگران تماس فیزیكی برقرار میكنیم. این روش تنها شكل مناسب و قابل قبول
برقراری تماس فیزیكی بخصوص در نخستین برخورد است. برقرار نمودن تماس فیزیكی
برحسب فرهنگ و ملیت افراد امری متفاوت است.
ژستهای قدرتطلبانه
آیا افرادی وجود دارند كه در نخستین دقیقه ملاقات با آنها تمامی حس
اعتمادبهنفس و اطمینانخاطر خود را از دست دهید؟ آیا در مقابل بعضیاز افراد
برای اطمینانخاطر خود نسبت به دیگران بیشتر دچار مشكل میشوید؟ در چنین
موقعیتهایی به احتمال زیاد قربانی ژستهای قدرتطلبانه آن اشخاص شدهاید.
ژستهای قدرتطلبانه حالتهای نامطبوعی هستند. تعریف آن عبارت است از:
"بكارگیری رفتارها و انواع بخصوصی از حالتهای مربوط به كلام جسم كه موجب
میشود تا دیگران در مقابل شخص احساس حقارت كنند." و چه به عمد چه غیرعمد، در
هر دو صورت رفتاریاحمقانه و توهینآمیز است.
نشانههای رفتاری افراد دارای ژستهای قدرتطلبانه عبارتند از:
خیره شدن، خم شدن روی میزكار، با صدای بلند دستور
دادن، ناسزا گفتن، هر نوع تماس بدنی بیاجازه و نامناسب، بیحركت نشستن روی
صندلی به هنگام خوشامدگویی به دیگران و ...
نكات عملی
در هنگام رویارویی با اشخاص دارای
رفتارهایقدرتطلبانه چه میتوان كرد؟ خوب، مسلما شناسایی چنین رفتارهایی در
درجه نخست اهمیت قرار دارد. بهترین کار در مواجهه با آنها این است كه تا جایی
كه برایتان امكان دارد بیحركت سرجایتان قرار بگیرید (در غیر اینصورت مضطرب و
عصبی بنظر خواهید آمد) و با اطمینانخاطر لبخند بزنید. هیچوقت در چنین موقعیتی
خود را سوالپیچ نكنید، همینكه نسبت به ارزشهای رفتاری خود شك كنید آنها بازی
را خواهند برد. تنها پس از كمی فكر كردن گفتگو را آغاز كنید،
هرگز
خشمگین نشوید و كنترل خود را از دست ندهید.
هرگز خشونت كلامی افراد را با لحنیخشن پاسخ ندهید، چون موجب خواهد شد تا در
موقعیتی قرار بگیرید كه هیچیك از شما نتیجه عایدش نخواهد شد.
ژستهای مثبت
خمیدگی پشت در نگاه بیننده تاثیری منفی برجای میگذارد. دانستن این نكته بسیار
مهم اسن كه نه تنها برای حفظ زیبایی ظاهری بدن بلكه بهخاطر حفظ سلامتی جسمی و
روانی خود همیشه مراقب قرارگیری صحیح بدنتان باشید.
راه رفتن به شیوه مثبت
برای دستیابی به اطمینانخاطر بیشتر و ارائه تصویری مثبت از خود سعی كنید تا
بهبودی در وضعیت راه رفتن خود ایجاد كنید.
نشستن صحیح
طرز نشستن ما بیش از هرچیز به شكل صندلیای كه از استفاده میكنیم و نوع كاری
كه انجام میدهیم بستگی دارد.
وضعیت نشستن سنگین و فرورفتن در صندلی
این وضعیت حالتهای تهاجمی- انفعالی را در ذهن بیننده تداعی میكند. در اغلب
موارد شخصی كه به این حالت مینشیند میخواهد برتری و سلطه خود را به شیوهای
منفی به اثبات برساند.
وضعیت نشستن متقاطع
نشستن در حالیكه پاهایتان را بطور متقاطع بر روی یكدیگر قرار دادهاید یك حالت
تدافعی اغراقآمیز را تداعی نخواهد كرد مگر اینكه همزمان دستهایتان را نیز در
وضعیتی متقاطع در مقابل سینهتان قرار بدهید. بعضی از اشخاص به اینخاطر خشك و
عبوس بنظر میآیند كه در هنگام نشستن دستها یا پاهایشان را محكم در یك وضعیت
فشرده قرار میدهند. كسی كه قصد دارد عقیدهاش را با توسل به لحن و كلامش به
دیگران منتقل كند بهتر است كمی بهطرف جلو خم بشود و از ژستهای راحت و باز
استفاده كند.
نشستن با احساس تمایل به ناپدید شدن
هنگامیكه مضطرب و عصبی هستیم بعضی وقتها آرزو میكنیم كه ایكاش میتوانستیم
ناپدید شویم و چنین احساسی در شیوه نشستن ما بخوبی مشهود است. وقتی پشت كیف
بزرگی كه روی پاهایتان قرار دادهاید پنهان بشوید یا پاهایتان را زیر صندلی
پنهان می كنید، هنگامیكه بر رویلبه صندلی مینشینید، در حقیقت در حال نشان
دادن احساس ناامنی خود نسبت به موقعیتی هستید كه در آن قرار دارید.
وضعیت نشستن با حالتی متفكرانه
در آن وضعیت آرنجها در محلی روی دستههای صندلی قرار دارند و دستها به آرامی
دسته صندلی را گرفتهاند، بدن كمی بطرف جلو خم شده است و سر یا بیحركت است یا
در صورت لزوم در تایید گفتههای طرف مقابل مختصری حركت میكند.
نشستن در وضعیت عدم توافق
ما مخالفت خود را نسبت به عقاید افراد به اشكال متفاوتی نشان میدهیم.
رایجترین رفتار در چنین موقعیتی باریك كردن چشمها و بهدنبال آن پلك زدن و
نگاه كردن به سقف اتاق است. بعضی از اشخاص با حركت دادن سر خود آشكارا مخالفت
خود را ابراز میكنند و برخی دیگر برای رعایت ادب، ظرافت و باریكبینی بیشتر به
خرج میدهند.
نشستن در وضعیت نشاندهنده بیتفاوتی یا ناراحتی
شخص شنونده در هنگام ناراحتی اغلب حركات سریع و تكرار شوندهای را از خود بروز
خواهد داد، مانند ضربه زدن پیدرپی كف پا به سطح زمین، آدامس جویدن میتواند
موجب ناراحتی اشخاص گردد چون میتوان آنرا به نشانه تكبر یا بیتفاوتی شخص تلقی
نمود.
وضعیت نشستن حاكی از احساس راحتی با اطمینانخاطر بازیافته
در چنین موقعیتهایی اغلب در حالتهای راحتی مانند لمس كردن یا دست كشیدن به
اجزای سر و صورتمان قرار میگیریم. جویدن یا گاز گرفتن یكی دیگر از مانورهایی
است كه با انجام آن احساس آرامش میكنیم.
وضعیت نشستن حاكی از ترس برتریجویی
در بیشتر موارد شكل صندلی به همان اندازه طرز نشستن بر روی آن می
تواند مشخص
كننده حس برتریجویی شخص باشد.حد نهایی نمایش برتریجویی در محل كار این است كه
پاهایمان را بر روی میزكار قرار بدهیم. برقرار نمودن ارتباط چشمی برای نشان
دادن برتری كارایی زیادی دارد، همینطور نوع دست دادن. بازوی خود را بطور
دوستانه روی شانه دیگری گذاشتن یا بازوی شخصی را به آرامی در دست گرفتن
میتواند بسیار اطمینان بخش و كمك كننده بنظر برسد اما در اغلب موارد به فرد
یادآوری میكند كه چه كسی در اینجا برتر است!
تفكر دستهجمعی
همه ما دوست داریم تا همراه با گروه یا مجموعهای حركت كنیم و در روابط شغلی
این گروه یا مجموعه به معنای همكاران ماست. اشخاصی كه برای كاری به شركتهایمان
مراجعه میكنند بیش از هرچیز تمایل دارند كه در درجه نخست ما را بعنوان یك فرد
در نظر بگیرند.اگر یكی از اعضای این مجموعه با استفاده از كلام جسم خود
پیامهای نادرستی صادر كند تمامی اعضای مجموعه بطور یكسان مورد سرزنش قرار
خواهند گرفت، به این خاطر كه پیامهای منفی با طنینی بسیار رساتر از پیامهای
مثبت توجه افراد را به خود جلب خواهند نمود.
فصل ششم: عوامل چهرهای
عوامل چهرهای
بیشتر اشخاص دارای دو قیافه اصلی هستند: چهره ختدان و چهره افسرده.
بیشتر خود را در آینه نگاه كنید. هنگامیكه عضلات صورت در هنگام استراحت است
معمولا چهره شخص حالت افسردهای به خود میگیرد. سعی كنید با تمرین بجای حالت
افسردگی چهره جدی و فعالی به خود بگیرید. حالا وضعیت چهره شخصی بدگمان و عیبجو
را تمرین كنید. تحرك و فعالیت عضلات صورتتان را احساس كنید. به نتایج حاصل از
این تمرینات توجه نموده هر روز آنها را تكرار كنید.
چشم در چشم دوختن
تماس چشمی یك وسیله قدرتمند در برقراری روابط اجتماعی است. در صورت استفاده
كمتر از حد معمول ارتباط چشمی شخص عصبی و حتی فاقد ثبات شخصیتی و در صورت است
استفاده بیشاز اندازه آن فردی زورگو و دارای روحیه تهاجمی بنظر خواهید رسید.
افراد در طول مدت گفتگو بطور متوسط بین یك تا دو سوم مدت زمان مكالمهشان به
یكدیگر نگاه میكنند. هنگامی كه از گفتگو با یك شخص یا از یك سوال او احساس
ناراحتی میكنید بیشتر تمایل خواهید داشت كه نگاهتان را از او برگردانید و تا
جایی كه برایتان امكان دارد به او نگاه نكنید، اما در هنگام بروز خشم تماس
چشمیتان به احتمال زیاد افزایش خواهد یافت. اگر در هنگام گفتگو به نوك بینی
افراد خیره بشوید افكار بدبینانهای را در ذهن آنها بوجود خواهید آورد.
تمرین برقراری ارتباط چشمی
1) اگر در خانه خود حیوانات اهلی نگهداری میكنید به چشمان آنها خیره شوید.
2) به چهره خود در آیینه خیره شوید و با صدای بلند به خود بگویید كه دارای
اعتمادبهنفس بالایی هستید.
3) با یكی از دوستانتان كه با او احساس راحتی بیشتری میكنید (بدون اینكه
بخندید) در حالیكه به چشمان همدیگر خیره شدهاید به نوبت و در همان حالت
درخواستهای سادهای را از یكدیگر مطرح كنید. سپس نقشهای پیچیدهتری را بازی
كنید.
4) هنگامیكه در محلكار خود برای اولین بار شخصی را ملاقات میكنید و در حال
خوشامدگویی به او هستید با او در تمام مدت خوشامدگویی كلامیتان ارتباط چشمی
برقرار كنید و با عجله جملههایتان را ادا نكنید. در همان حال لبخندی نیز به
چهره داشته باشید. شما نمیخواهید با حالتی تهاجمی با اشخاص روبرو شوید.
5) در هنگام گفتگو با همكارانتان آنها را با ذكر نام هایشان خطاب كنید و تا
زمانیكه نگاهشان با نگاهتان تلاقی نكرده است. گفتگو را آغاز نكنید. بهتر است
ابتدا آنرا در مورد کسانی بكار بگیرید كه اعتمادبهنفس بالاتری دارند.
فصل هفتم: طرز لباس پوشیدن برای تاثیرگذاری بیشتر
10 نكته مهم درباره لباسهایتان
1)بیشتر بپردازید- كمتر خرید كنید
انجام خریدهای حساب شده بخش مهمی از زندگی حرفهای شماست. بهتر است بجای خرید
انواع لباسهای كم دوام و ناهماهنگ با یكدیگر چهار دست لباس مناسب باكیفیت
مرغوب خریداری نموده برای حضور در محلكار از آنها استفاه كنید.
2)از آنچه كه خریدهاید بخوبی نگهداری كنید
* جالباسیهایی با كیفیت مرغوب
* تهیه برس لباس و اسپری لكهگیری
* شبها محتویات جیبهایتان را خالی كنید.
* درست اطو كردن را یاد بگیرید
* كفشهایتان را با دستمال كاغذی پاك كنید، دوام كفشتان بیشتر خواهد شد.
*لباسهای به رنگ روشن خود را با كیسههای پلاستیكی نپوشانید، بجای آن از
پوششهای مخصوص لباس استفاده كنید.
* قبل شستم یا تمیز كردن لباسهایتان برچسب آنها را بخوانید.
3) از پوشیدن لباسهای آخرین مد خودداری كنید
بخاطر داشته باشید: "هر آمدنی، رفتنی هم دارد." بیشتر مدهای جدید طول عمری
معادل با سه ماه دارند. به احتمال زیاد میخواهید لباسهای مناسب محلكارتان را
حداقل چندسالی مورد استفاده قرار بدهید.
4) از پوشیدن لباسهای پر زرق و برق خودداری كنید.
از این نوع لباسها به هر قیمتی خودداری كنید.
5) قبل از خرید لباس آنرا امتحان كنید.
به هنگام خرید لباس در اطاق تعویض لباس این پرسشها را از خودتان مطرح كنید:
- آیا اندازهام هست؟
- آیا برازنده من هست؟ آیا خوشرنگ است؟ آیا از شكل آن خوشم میآید؟ در هنگام
امتحان لباس قسمتی از آنرا در كنار صورتتان بگیرید و تاثیر رنگ را مشاهده كنید.
دانستن این نكته نیز اهمیت فراوانیدارد كه در هنگام خرید لباس به خصوصیات بدنی
خود نیز توجه كنیم.
6) در لباستان احساس راحتی كنید
باید لباسهایی بپوشیم كه علاوه بر زیبا بودن راحت نیز باشند. در اطاق تعویض
لباس در حالیكه لباس را بر تن كردهاید یك دور بچرخید و خود را برانداز كنید.
خم شوید، بنشینید، دستهایتان را بالا بیاورید و ببینید چه اتفاقی میآفتد
7) تغییراتی در شكل ظاهری لباسهایتان ایجاد كنید.
بیشتر لباسةای ارزان قیمت تنها به این دلیل ارزان قیمت بنظر میرسند كه دقت
زیادی در طراحی جزئیات و حواشی آنها بكار نرفته است. شما میتوانید با ایجاد
تغییرات مختصری در این جزئیات، ظاهر زیباتر و گرانبهاتری به آنها ببخشید.
وسایل و چیزهای جزئی و در عین حال زیبا نیز میتوانند تغییرات مثبتی در ظاهرتان
ایجاد نمایند.
8) لباسی به اندازه قامت خود خریداری كنید.
به عددی كه روی برچسب لباس نوشته شده توجهی نكنید، هر فروشگاهی درباره اندازه
لباسهایش تعریف خاص خودش را دارد. اگر لباسی كاملا مطابق با اندازههای خود
نیافتید لباسی را انتخاب كنید كه كمی از اندازههای شما بزرگتر است نه لباس
تنگی كه به بدنتان بچشبد.
9) حمل كیف دستی مناسب
یك كیف دستی زیبا و مناسب محل كارتان بسرعت تصویر ذهنی مثبتی در ذهن بیننده
ایجاد خواهد كرد.
10) به وضعیت موهایتان توجه كنید
آرایش موها یكی از ضروریترین اجزای وضعیت ظاهریشماست. همیشه سعی كنید بدون
استفاده از مدلهای عجیب و غیرعادی، موهایتان را به شكلی آراسته و مطابق مد روز
آرایش كنید.
آراستگی در جهت موفقیت
كسی كه ظاهر آراستهای دارد تقریبا در هر لباسی به زیبایی جلوه میكند. حفظ
آراستگی همانند رعایت یك رژیم غذایی صحیح و گذراندن یك شیوه زندگی سالم بخشی
اساسی از امكان ایجاد یك وجه تصویری مثبت را تشكیل میدهد.
نكاتی مهم و سودمند برای ایجاد یك وجه تصویری مثبت
* به اندازه كافی بخوابید
* سیگار را ترك كنید
* مشروبات الكلی مصرف نكنید
* رژیم غذایی سالم و متعادلی داشته باشید
* بطور منظم ورزش كنید
* از نوشیدن نوشیدنی های محرك نظیر قهوه و چای خودداری كنید.
نكاتی در مورد انتخاب پیراهن
بهتر است پیرهنتان از جنس كتان با یقه ساده یا دكمهدار باشد. هرچه تعداد
چینها بیشتر باشد پیراهن از جنس بهتری است.
فصل هشتم: رفتارهاینادرست راهنمایی برای رعایت آداب روابط اداری
كیفیتهای رفتاری
رعایت ادب و نزاكت در محیطهای اداری بهترین راه برای به جریان انداختن راحت و
موثر روابط اداری و ایجاد اطمینانخاطر در تمامی جنبههای شغلی است. رفتارهای
نادرست خود موجب بروز رفتارهای نادرست دیگری میشوند. وقتی یك فرد عادی مورد
توهین و تحقیر قرار میگیرد برای برطرف نمودن آزردگی درونی خود نیاز دارد تا
همان رفتار را در مورد دیگری بكار گیرد.
رعایت آداب اداری به این معناست كه با همكارانمان به گونهای رفتار كنیم كه
دوست داریم با خودمان نیز چنین رفتار كنند. ما باید نسبت به همكارانمان در هر
رتبهای كه هستند رفتار احترامآمیزی داشته باشیم و با آنها با مهربانی و تواضع
رفتار كنیم.
رفتارهای ناراحتكننده
یك شركت معتبر تجاری به تازگی فهرستی از انواع رفتارهایناراحتكننده و دربعضی
موارد نفرتانگیز را تنظیم نموده است.
1- دیر حاضر شدن یا عدم حضور در جلسات اداری و نفرستادن پیغام عذرخواهی
2- قطع كردن صحبت دیگران
3- خراب كردن تجهیزات اداری
4- متوقف نكردن آسانسور هنگامیكه دیگران دارند برای سوار شدن به آن نزدیك
میشوند.
5- عدم عذرخواهی هنگام شمارهگیری اشتباه
6- سیگار كشیدن در مكان عمومی
7- فریاد كشیدن
8- پاسخ ندادن به دعوتها
9- انجام ندادن كارهای كوچك و دوستانهای برای دیگران
تعدادی دیگر از رفتارهایناخوشایند را نیز میتوان به این فهرست اضافه كرد:
ناسزاگویی، پرحرفی و پرخوری بیوقفه، پچپچ كردن، نژادپرست یا جنسپرست بودن،
همیشه افسرده بودن، رئیس مآبانه رفتار كردن
فریبندگی
بسیاری از اشخاص دارای برخی خصوصیات ناخوشایند، شخصیت مجذوبكنندهای دارد. این
اشخاص با برلب داشتن لبخندی زیبا همیشه از شما درخواست میكنند تا بعضی از
كارهای آنها را انجام دهد.
یك همكار ایدهآل
1) به احترام رفتار كردن
2) مودب بودن نسبت به تمامی مراجعهكندگان شركت
3) وقتشناس بودن
4) سلام و احوالپرسی در هنگام صبح
5) جنسپرست نبودن
6) با صراحت "نه" نگفتن! وقتی سرتان شلوغ است سعی كنید بجای در پرش گرفتن
رفتاری تهاجمی علت را برایش توضیح بدهید.
آداب مربوط به گفتگوهای تلفنی
شیوه صحیح برقراری تماس تلفنی یكی از جنبههای مهم و آشكار كننده وجود یك
ارتباط عمومی خوب هم برای شما و هم برای شركت یا سازمانی است كه برای آن كار
میكنید.
1- همیشه یك قلم و كاغذ در كنار تلفن قرار بدهید.
2- هنگام جواب تلفن نام خود و قسمتی كه در آنجا كار میكنید را ذكر كنید.
3- با لحنی علاقمند به تلفن جواب بدهید.
4- گذاشتن پیغام بر روی دستگاه پیامگیر تلفن خود یك شیوه كاملا درست و حرفهای
است.
5- در هنگام گفتگوهای تلفنی چیزی نخورید و یا سیگار نكشید.
6- در یك زمان با دو نفر مكالمه تلفنی انجام دهید.
7- همیشه همینكه گوشی گوشی تلفن را برمیدارید جواب بدهید.
8- تلفن را بدون خدافظی قطع نكنید.
9- حرفهای طرف مقابل را قطع نكنید.
فصل نهم: قدرت كلام
منشا بیشتر مشكلات ما در سخن گفتن به ناآگاهی ما نسب به ارزشها و تواناییهای
خودمان باز میگردد. در چنین حالتی هنگامیكه مشغول صحبت هستیم صدای ضعیفی در
آنسوی ذهنمان به ما میگوید كه حرفهایمان پوچ و بیارزش است. شنوندگان خسته
شدهاند و همینكه این نجواها توجهتان را به خود جلب میكند،آثار فاجعهآمیز
آن ظاهر میشود. در این موقعیت، یا ساكت میشویم و یآ اینكه با شتابزدگی كلمات
را پشتسر هم ردیف میكنیم.
نجواهای ذهنی
اگر تصمیم به گفتن چیزی دارید، هرچه كه میخواهد باشد، باید با پیام مورد
نظرتان ارتباطی كاملا واضح و ملموس برقرار كنید. در اینجا چند نكته سودمند برای
ایجاد یك شیوه كلامی موثر مطرح میشود:
1) طرز قرارگیری بدن
اگر بدنتان وضعیتی خمیده یا در خود پیچیده داشته باشد قادر به استفاده از ظرفیت
كامل ششهایتان نخواهید بود، بخاطر داشته باشید كه ششها وسیلهای برای راندن
هوا به سوی حنجره و مرتعش كردن تارهای صوتی و در نتیجه ایجاد صدا هستند. با
استفاده از تمرین پركردن ششها تا حداكثر ظرفیتشان میتوانید عضلات قفسه سینه
را تقویت كنید.
2) لحن و آهنگ صدا
صدایی كه یكنواخت و فاقد آهنگ باشد شنوندگان را خسته میكند و همچون مانعی بر
سر راه برقراری یك ارتباط خوب و موثر قرار میگیرد. جملهای را با چهار لحن زیر
بیان كنید:
الف) با لحنی صادقانه ب) با لحنی شگفتزده ج) با لحنی تمسخرآمیز د) با لحنی
خشمگین
این تمرین را مرتب تكرار كنید و خود را در حال ایفای حالتهای احساسی فوق در
آینه تماشا كنید. ببینید كه چگونه تظاهرات چهرهایتان در هر حالت تغییر
میكند. تظاهرات چهرهای بر روی لحن و آهنگ صدا تاثیر میگذارند، به همین دلیل
بهتر است همیشه در هنگام صحبت، در هنگام گفتگوی تلفنی لبخندی به چهره داشته
باشید. خواندن نوشتهای با صدای بلند تمرین خوبی است كه با آن میتوانید لحن و
آهنگ صدایتان را بهتر كنید.
3) شمردگی
شمردگی كلام اهمیت زیادی دارد. ضبطصوت وسیله بسیار مفیدی برای ارزیابی میزان
شمردگی كلام شماست. حرفهای خود را با آن ضبط نموده و دوباره صدایتان را پخش
كنید. میزان شمردگی كلامتان را در حالتهای مختلف تغییر بدهید تا به حد مطلوب
برسید.
همیشه بهخاطر داشته باشید كه آنچه میخواهید بگویید حرف مهمی است و ارزش شنیده
شدن دارد و اگر ارزش شنیده شدن دارد پس باید به گونهای صحبت كنید كه براحتی
قابل شنیدن باشد.
4) مكث
مكثهای بموقع تاثیر مثبتی در كلام فرد ایجاد میكند به اینخاطر كه در واقع
تاكید بیشتری بر گفتار شخص میبخشد. حرفهای خود را با شمردگی بیان كنید،
هرجندگاه در لحن، آهنگ و اوج صدایتان مختصری تغییر ایجاد نموده با برقراری
بموقع ارتباط چشمی و بكارگیری صحیح كلام جسم، درستی حرفهایتان را تایید كنید.
مطمئن باشید در چنین حالتی همكارانتان همگی سكوت میكنند و به حرفهایتان گوش
میدهند.
5) من و من كردن
این وضعیت هنگامی رخ میدهد كه اعتقادی به گفتههای خود نداریم، در هنگام صحبت
سر خود را بالا بگیرید. اگر در هنگام صحبت نگاهتان به كف اطاق باشد تنها
فرشهای اطاق به حرفهایتان گوش خواهند داد.
6) بكار بردن اصطلاحات خاص یك صنف یا عبارتهای دهانپركن
حرف زدن با بكارگیری الفاظ غیرمصطلح دشمن برقراری ارتباط مثبت با دیگران است.
بكار بردن عبارتهای پیچیده و طولانی بهجایاستفاده از شكل ساده و كوتاه كلمات
كه سالها به همین شكل مورد استفاده قرار میگرفتهاند نشاندهنده نوعی
خودنمایانه است.
7) پرحرفی
اگر دارید روی جنبههای گفتاری خود كار میكنید باید بطور همزمان از پرحرفی نیز
خودداری كنید. هر چیزی گفتن بهتر از چیزی نگفتن نیست، و در اغلب موارد بهتر است
سکوت كنید و با هوشمندی به حرفهایدیگران گوش بدهید و با حركت دادن سر آنها را
تایید كنید. پرحرفی همچنین میتواند بهعنوان یكی از نشانههای دروغگویی شما
تعبیر گردد.
8) لهجه
شما هرگز نمیتوانید كاملا شبیه یك شخص دیگر صحبت كنید. جون همه ما لهجههای
متفاوتی داریم. اگر لهجه دارید فقط آنرا تعدیل كنید تا حدی كه كلامتان براحتی
قابل درك باشد. اگر شنوندگان فكر میكنند كه روستایی یا كمسواد بنظر میآیید
این مشكل خود آنها در عدم درك صحیح قابلیـتها و تواناییهای شماست.
9) واژهها
سعی كنید همیشه از واژهها و الگوهای كلامی مثبت استفاده كنید و از بكارگیری
عبارتهای مبهمی چون: فكر میكنم، احتمالا، شاید خودداری نمایید. اگر سخنی
میگویید كه به آن اعتقاد دارید، به تعدیل كردن آن یا عقبنشینی از موضع خود
نیازی ندارید، مگر اینكه احساس كنید با صراحت خود مخاطبتان را خواهید رنجاند.
واژههای دیگری كه بهتر است از كاربرد آنها اجتناب كنید، واژهها و عبارتهای
كوچك و رایج و در عین حال دهانپركنی هستند كه از آنها برای جبران كاستیهای
گفتاری خود استفاده میكنیم. واژههایی چون: اساسا، عمیقا، در صورت تمایل،
مستحضر هستید، شدیدا، عملا، به قول معروف و ...
10) به سخن خود پایان دادن
در هنگام نوشتن، برای پایان دادن به جملههایتان از علامت مكث و نقطه استفاده
میكنیم. در هنگام صحبت باید بطور كلامی از آنها استفاده كنیم. با تایید كردن
تمامی جملههایمان آنها را تبدیل به جملههایی كمارزش و غیرمفید خواهد نمود، و
صحبت بدون مكث نیز از جملههایمان عبارتهایی یكنواخت و كسلكننده خواهد ساخت.
فصل دهم: موقعیتهای خاص
همیشه در زندگی موقعیتهای خاصی مانند ظاهر شدن در برابر جمع، سخنرانیهای بعد
از شام، مصاحبههای شغلی، گردهماییهای بزرگ و مصاحبههای رو در رو وجود خواهند
داشت كه شما را وادار خواهند ساخت تا تصمیم بگیرید دوباره و به آهستگی بداخل آن
لایه كوچك و گرم گذشته خود باز گردید. هر كس میتواند یاد بگیرد كه چگونه
شیوه برخورد خود در چنین موقعیتهایی را بهتر كند.
ظاهر شدن در برابر جمع
سخنرانی در برابر جمع در جدول معیار استرس ریشتر در مرتبه بالایی قرار دارد.
حرف زدن در برابر جمع یك مهارت است و مانند هر مهارت دیگری قابل آموختن. برای
آموختن آن توجه به چهار اصل زیر ضروری است:
1) آماده ساختن خود 2) تمرین 3) شخصیت 4) اجرای درست
آماده ساختن خود
آماده سازی خود برای ظاهر شدن در برابر جمع بسیار ساده است. اگر زحمت آماده
سازی را به خود ندهیم به احتمال زیاد در هنگام سخنرانی دچار ترس خواهیم شد. خود
را كاملا آماده كنید و هیچچیز را از قلم نیندازید. نخستین نكتهای كه رعایت آن
برایتان ضروری است شاید بسیار واضح و آشكار به نظرتان بیاید، اما آن نكته همان
چیزی است كه بیشتر سخنرانان آنرا نادیده میگیرند: جان كلام یا همان اصلمطلب.
- اصل مطلب
هنگامی كه مشغول طرح موضوع سخنرانی خود هستید باید قبل از هر چیز به فوریت
اصلمطلب یا جان كلام را دریابید، پیش از آنكه مطالب مورد بحث را یادداشت كنید
نكته اصلی را در بالای صفحه بنویسید.
- ایجاد اشتیاق
برای ارائه یك سخنرانی خوب باید نسبت به سه عامل اشتیاق و علاقه داشته باشید:
الف) شنوندگانتن ب) موضوع سخنرانی ج) ظاهر شدن در بربر جمع
سخنرانی خود را در جهت مشخصی قرار بدهید. هدفهای خود را مشخص كنید. مردم دوست
دارند كه به آنها گفته شود واقعا برای چه دارند به یك سخرانی گوش میدهند. اگر
ندانیم كه برای چه باید به مطلبی گوش فرا بدهیم، تنها مطالب را میشنویم و
فراموش میكنیم.
- استخوان ماهی
سخنرانی خود را همانند استخوانبندی یك ماهی در نظر بگیرید. نكته اصلی سخنرانی
را میتوان به بزرگترین قطعه استخوانی آن تشبیه كرد و استخوانهای كوچك به
منزله نكاتی هستند كه به هدف اصلی سخنرانیتان متصل میشوند و آنرا كامل
میكنند. اگر بیان نكتهای به هدف اصلی سخنرانیتان كمكی نمیكند آنرا حذف
كنید. از این نكته اطمینان حاصل كنید كه درباره موضوع سخنرانی اطلاعات كافی
دارید. برای ده دقیقه حرف زدن حداقل به دو ساعت معلومات و آگاهی و مطالعه نیاز
داریم.
- ساختار
برایارائه یك سخنرانی موفقیتآمیز چه رسمی و چه غیر رسمی دستور سادهای وجود
دارد: تنظیم متن سخنرانی بر اساس ساختار سهگانه مقدمه، بخش میانی و بخش
پایانی.
- آشفتگیهای ذهنی
برای اینكه در هنگام سخنرانی دچار آشفتگی نشوید میتوانید از یك صفحه یادداشت
برای یادآوری رئوس مطالب استفاده نمایید. یك صفحه كاغذ را به شش ستون تقسیم
كنید و در هر ستون عنوان و نكات كلیدی بحث را بصورت فهرستوار یادداشت كنید و
هرگاه دچار این حالت آشفتگی شدید با نگاه كوتاهی به یادداشتةا مطالب را به
خاطر بیاورید.
- بخش آغازین
قبل از شروع سخنرانی كمی مكث كنید و بیریا و صادقانه لبخند بزنید مقدمه
سخنرانی را به شیوهای كه نشاندهنده اعتمادبهنفس شماست شروع كنید
- آماده سازی در محل سخنرانی
قبل از آغاز سخنرانی، از آماده بودن محل سخنرانی اطمینان حاصل كنید.
1) مطمئن بشوید كه فضایی برای حركت دارید.
2) وسایل سمعی و بصری محل سخنرانی را یكبار كنترل نمایید.
3) سعی كنید سد و مانعی میان شما و شنوندگان وجود نداشته باشد.
4) هیچوقت در حالت نشسته سخنرانی نكنید.
5) اگر باید از میكروفون استفاده كنید امتحان كردن آن پیش از آغاز سخنرانی
ضروری است.
- تسلط بر جمع
هرچه گفتههایتان بیشتر با نیازها و اطلاعات شنوندگان در ارتباط باشد
سخنرانیتان موفقیتآمیزتر خواهید بود سعی كنید بیشتر به نكاتی بپردازید كه
آنها انتظارش را خواهند داشت.
شخصیت
اگر ما شخص بازگو كننده پیام را دوست نداشته باشیم، پیام او را نیز دوست
نخواهیم داشت. به همین سادگی! با ظاهر خوشایندی در برابر جمع ظاهر شوید. كلام
جسمتان را بهخاطر داشته باشید و در صورت تمایل حركت كنید، اما سعی كنید
حركتتان با كلامتان هماهنگ باشد. در وضعیتی صاف بایستید و از هر نوع ژست تدافعی
خودداری كنید. نكته مهمیكه باید به خاطر داشته باشید این است كه یك سخنران خوب
همیشه میداند كه شنوندگانش به شنیدن چه چیزهایی نیاز دارند. هرگز سعی نكنید در
زمان صرف غذا یا نوشیدنی سخنرانی خود را بیش از حد به درازا بكشانید.
- نقشآفرینی
همینكه از جای خود بلند میشوید تا در برابر عدهای صحبت كنید كه برای شنیدن
حرفهایتان سراپاگوش نشستهاید خواه ناخواه مجبورید تا به حرفهای
ترین شكل
ممكن نقش خود را ایفا كنید. حرفهای بودن به معنای زرنگ و چالاك بودن نیست،
بلكه مفهوم آن اینست كه بدون حواسپرتیهای حاصل از اضطراب، براحتی از عهده
سخنرانی خود بربیایید.
- وسایل نمایش تصویر
وسایل نمایش تصویر بسته به اینكه چگونه از آنها استفاده كنید میتواند هم كمك
كننده و هم دست و پاگیر باشد. همیشه پیش از اینكه به فكر استفاده از این وسایل
بیفتد قصد و هدف خود را از بكارگیری آنها مشخص نمایید. بهخاطر داشته باشید كه
نباید از آنها بهعنوان یك عامل كمك كننده اصلی استفاده نمایید.
- طرز لباس پوشیدن
لباسهایی بپوشید كه در آنها احساس راحتی میكنید، لباسهایی كه از ظرافت طبع
و زیركی شما حكایت كند.
راه و رسم مصاحبه
حضور در یک مصاحبه شغلی بیشتر شبیه عرضه نمودن یك محصول تجاری است، با
این
تفاوت كه آنچه را میخواهید مطرح كنید خودتان هستید. هرگز بدون آمادگی كامل در
جلسه مصاحبه حاضر نشوید.
همیشه بجای سیخ نشستن روی لبه صندلی به پشتی آن تكیه بدهید. در منزل و در جلوی
آرنه طرز نشستن صحیح را تمرین كنید. پشتتان را صاف نگه دارید، در هنگام صحبت
سرتان را بطور عادی بالا بگیرید.
همیشه كیفتان را پایین و كنار صندلی روی كف اتاق قرار دهید.
فصل یازدهم: احساس اطمینانخاطر در برخوردهای روزمره
هر كسی به شیوه مخصوص خودش با ما رفتار میكند، اما این ما هستیم كه تصمیم
میگیریم چگونه نسبت به آن رفتارها واكنش نشان بدهیم. عواملیچون بیماری،
خستگی، عصبی و افسرگی بر واكنشهای ما تاثیر میگذارند.
جنگیدن یا گریختن
بچهها نسبت به مشكلات به دو طریق واكنش نشان میدهند. یا اینكه سرجایشان
میایستند و برای خواسته خود مبارزه میكنند و یا اینكه گریه كنان پا به فرار
میگذارند. همینكه بزرگتر میشویم و هوش و مهارتهای ادراكیمان افزایش پیدا
میكند. راه سومی نیز در پیش رویمان قرار خواهد گرفت: برخورد منطقی و توام با
اعتمادبهنفس با موقعیتها. این شیوه در اغلب موارد موثرترین راه برای روبرو
شدن با پیشامدهاست.
ترس
بعضی وقتها صراحت و اطمینانخاطر بیش از اندازه میتواند موجب بروز احساس ترس
در فرد گردد و این احساس تا اندازهای یك احساس طبیعی است. اگر با صراحت به
دیگران بگوییم كه درباره آنها چه فكر میكنیم از واكنش آنها خواهیم ترسید. آنچه
كه همیشه باید بهخاطر داشته باشیم این است كه از صراحت خود به جا و به گونهای
استفاده كنیم كه طرف مقابلمان احساس مورد توهین و تحقیر واقع شدن نكند. همیشه
نسبت به خواستههای طرف مقابل خود درك درستی پیدا كنید و با به گونهای رفتار
كنید كه دوست دارید با خودتان نیز همانگونه رفتار كنند.
وقتی كسی از شما درخواستی میكند واكنشها سه دستهاند:
1- برخورد انفعالی 2- برخورد تهاجمی 3- برخورد صریح و منطقی
علائم رفتارهای انفعالی
- پرحرفی كردن
- گریه كردن
- بیش از اندازه معذرتخواهی كردن
- همیشه لبخند بیمورد بر لب داشتن
- برقرار نكردن ارتباط چشمی و ...
علائم رفتارهای تهاجمی
- فریاد كشیدن
- اخم كردن
- تكان دادن مشتها
- خیره نگاه كردن
- دیگران را در حضور جمع تحقیر كردن
علائم رفتارهای منطقی همراه با اعتمادبهنفس
- داشتن ژستهای مثبت و راحت و در عین حال صاف نگهداشتن قامت خود
- به شیوهای رسا و شمرده صحبت میكنند
- تواناییو قابلیت تصمیمگیری
- همیشه به احساسات سایر اشخاص توجه میكنند و به نقطه نظرات آنها گوش میدهند.
- آنچه كه فكر میكنند یا میخواهند به دیگران میگویند، اما فقط در زمان مناسب
اهمیت كلام جسم در تایید گفتار
رفتارهای صریح و حاكی از اطمینانخاطر چنانچه با كلام جسم مناسبی همراه نباشد
بیاثر خواهد بود.
میتوانید در هنگام برخورد با موقعیتها از كلمات صریح و منطقی استفاده كنید
اما اگر در همان حال طرف مقابل، كلام جسم انفعالی و لحن ضعیف و نالان شما را
ببیند و بشنود نسبت به موقعیت خود اطمینان كامل دارید، با استفاده از نشانههای
حاكی از اعتمادبهنفس مانند ایستادن یا نشستن در وضعیتی صاف، ژستهای مثبت و
برقراری ارتباط چشمی پیام خود را تقویت كنید.
آنچه كه فكر میكنید را با صدایی رسا و شمرده و لحن و آهنگی كه اهمیت پیامتان
را تاكید میكند بیان نمایید. در لحظه آخر هنگامیكه منتظر واكنش طرف مقابل
هستید وضعیت قرارگیری بدنتان را به شیوه صحیح حفظ كنید و به اینسو و آنسو نگاه
نكنید.
نتیجهگیری
خواندن یك كتاب به تنهایی تغییر چندانی در وجه تصویری شما ایجاد نخواهد كرد.
برخلاف فیلمهای سینمایی در انتهای كتاب كلمه "پایان" ظاهر نمیشود و بهجای آن
میتوانید كلمه "آغاز" را در خاطرتان مجسم كنید. این لحظه، لحظه شروع شكلگیری
تصویر جدیدی است كه در حال تلاش برای ساختن آن هستید و از انجا به بعد، دیگر
همه چیز به خودتان بستگی دارد.
اكنون آغاز یك تحول بزرگ در زندگیتان است
****
منبع : كتاب " كلام
جسم"
-
نویسنده: جودی جیمز -مترجم:
دكتر آرین ابوك-ناشر: نسل نواندیش
|