صداي شكستن كرامت انسان 

آشنايي با ماده مخدر كــــــــرك

www.isaarsci.ir

در آمريكاي جنوبي به آن " سنگ كوكائين " مي گويند و علت آن است كه غلظت مواد موثر در آن بيشتر از كوكائين است.
تفاوت آن با كوكائين در وجود مواد شيميايي اضافه شده و قابل تدخين بودن آن است، به نحوي كه با استفاده از آلكالوئيدهاي خالص كوكائين كه به طور شيميايي تهيه شده است( با استفاده از اسيد كلريدريك )، كوكائين خنثي و قابل تدخين مي گردد. ( سادوك – سادوك ، 2007)

در مقايسه با كوكائين بسيار قوي است و حتي يك يا دو بار مصرف آن چنان ميل شديدي در فرد ايجاد مي كند كه براي به دست آوردن پول براي تهيه مجدد آن به هر كاري دست مي زند و گزارش ها حاكي از رفتارهاي بسيار خشن در مصرف كنندگان آن است.
با حرارت دادن بخار آن را استنشاق مي كنند و كرك صدايي است كه در اثر حرارت دادن اين ماده ايجاد مي شود و اين صدا دليل نامگذاري آن بوده است. بررسي ها حاكي از آن است كه در دهه هشتاد توليد و وارد بازار مواد مخدر آمريكا شده و علت خاصيت بسيار بالاي آن در ايجاد وابستگي در مصرف كنندگان، به عنوان يكي از خطرناكترين مواد اعتيادآور مطرح است.

در ايالات متحده آمريكا، مجازات همراه داشتن پنج گرم كرك پنج سال زندان است و اين در حالي است كه اين مجازات براي به همراه داشتن نيم كيلو پودر كوكائين در نظر گرفته مي شود و چنين مجازاتي بيانگر خطرناك بودن ماده فوق الذكر و اثرات و عوارض آن مي باشد.

كرك و كوكائين از برگ كوكا ( گياهي است كه آمريكايي جنوبي مركز اصلي پرورش آن است ) تهيه مي شود و استعمال آن قرنها با جويدن برگ اين گياه رواج داشته است.

آلكالوئيد كوكائين براي بار اول در سال 1860 از آن جدا شد و در سال 1880 بعنوان بي حس كننده موضعي مورداستفاده قرار گرفت و در حال حاضر نيز در جراحي هاي چشم، بيني و گلو بعنوان بي حس كننده موضعي به كار مي رود.

در سال 1914 به اين دليل كه اثرات و عوارض اعتياد آور آن مشخص گرديد به عنوان يك داروي مخدر طبقه بندي شد و در رديف هروئين و مورفين قرار گرفت.

در ايالات متحده حدود ده  درصد جمعيت كوكائين را امتحان كرده اند و 2درصد افراد در طول عمر خود آن را سوء مصرف كرده يا به آن وابسته بوده‌اند.

مصرف فعلي كوكائين در آمريكا رو به كاهش است و دليل آنرا آگاه سازي عمومي از اثرات آن مي دانند ولي اثرات اجتماعي كاهش مصرف كوكائين بر اثر افزايش ميزان مصرف كرك كوكائين خنثي شده و در حال حاضر مصرف كرك در سنين 18 تا 25 سال شيوع بالايي دارد. ( سادوك- سادوك 2007)

شكل ظاهري كوكائين، پودري سفيد رنگ با كريستالهاي شفاف است. طعم آن تلخ بوده و به صورت استنشاق، تدخين، تزريق و يا حتي از طريق جذب پوستي استفاده مي شود ولي رايج ترين روش مصرف آن بالا كشيدن پودر آن از راه بيني است.
تدخين و تزريق وريدي آن خطرناك بوده و به دليل جذب سريع و به ميزان زياد با بيماريهاي عروق مغزي، اختلالات قلبي و مرگ همراه است.

كرك و كوكائين جزء گروه مواد محرك محسوب مي شوند ولي منشأ طبيعي دارند و علائم مصرف در آنها شبيه به مصرف آمفتامينها است.

بيمار پس از مصرف آن دچار افزايش ضربان قلب، تنفس، فشار خون و درجه حرارت بالا شده و بي اشتهايي و بي خوابي و لرزش عضلات صورت و دستها و در برخي موارد ايجاد توهمات حسي و گاهي شنوايي و بينايي از اثرات مصرف آن است.

اضطراب،‌بي مبالاتي جنسي( انجام رفتارهاي جنسي پرخطر)، اختلالات خلقي و جنون از عوارض رواني مصرف كوكائين و كرك به شمار مي روند كه فرد و جامعه را دچار مشكل مي نمايد.

سوراخ شدن تيغه بيني از عوارض مصرف كوكائين است و مصرف كنندگان كرك كوكائين ممكن است دچار آسيب مجاري تنفسي و ريه شوند.

در اثر مصرف زياد و به خصوص در مصرف كنندگان كرك و كوكائين،‌علائم فوق تشديد يافته و فرد دچار اغتشاش شعور، درد در قفسه سينه ، تهوع، تب،‌اسپاسم عضلاني وتشنج و مرگ مي گردد. (سادوك- سادوك-2007)

مصرف كنندگان گروه كوكائين، با گذشت زمان عوارضي را تجربه مي كنند، كه بر خلاف اثراث مصرف اين مواد در كوتاه مدت، علاوه بر اينكه سرخوشي و نشاط را بوجود نمي آورد، بلكه اثرات و عوارضي ناخواسته و با گذشت زمان غير قابل تحمل را باعث مي شوند.

كاهش وزن، بي خوابي ناتوان كننده، اختلالات گوارشي شديد، لرزش دائم دست ها و عضلات صورت، مشكلات و ضعف جنسي، زخم مخاط بيني، تحريك پذيري و پرخاشگري، سوءظن و بدبيني،‌توهم لامسه، شنوايي و بينايي كه مي تواند به صورت دائمي در فرد باقي بماند از اين عوارض است.

اين عوارض در مصرف كنندگان كرك كوكائين به علت غلظت بالاي مواد موثر و همچنين وجود مواد شيميايي مختلف در آن شديدتر و موارد ناشي از مرگ و مير در اين مصرف كنندگان بيشتر است. ( دكورته ، 2000 )

بر خلاف تصور برخي كه مواد محرك را وابستگي آور نمي دانند، كوكائين و علي الخصوص كرك كوكائين به شدت وابستگي آور بوده و مصرف كنندگان، پس از مدتي به دليل ولع بسيار زياد وابستگي رواني شديد نمي توانند مصرف را كنار بگذارند و در صورت عدم مصرف، عوارضي مانند ضعف و بي حالي و افسردگي امكان ترك موفق را از آنها سلب مي نمايد. ( السه و همكاران، 2006 )
در گزارشهاي پليسي آمريكا موارد زيادي از رفتارهاي تكانشي به دنبال مصرف كرك گزارش گرديد كه منجر به قتل شده و همانگونه كه ذكر شد، عواقب قانوني داشتن كرك كوكائين،‌بسيار بيشتر از كوكائين است.

مصرف اين ماده به سرعت در فرد علائم مصرف ايجاد نموده و هيچگونه بويي را در محيط ايجاد نمي نمايد، بنابراين مصرف كننده مي تواند در فرصتي چند دقيقه اي و در محل هايي مانند دستشويي و حتي در محيط هاي اداري ماده فوق الذكر را با حرارت دادن با استفاده از فندك و يك سنجاق قفلي ساده مصرف نمايد.

د رحال حاضر هيچ درمان دارويي مشابه درمان هايي كه براي تركيبات افيوني وجود دارد، براي مصرف كنندگان كرك و كوكائين وجود ندارد و به دليل ميل شديدي كه در وابستگان به آن براي ادامه مصرف وجود دارد درمان اين بيماران با مشكل جدي مواجه است.

درمان اين گروه از بيماران به درمانهاي غير دارويي شامل مداخلات روانشناختي فردي، گروهي و خانوادگي معطوف است و اثر بخشي برخي از داروها مانند: ايمي پرامين، مهار كننده هاي انتخابي باز جذب سروتونين، برخي از آنتي سايكوتيكها و ضد تشنجها در دست بررسي است.

كرك هروئين ( هروئين فشرده ) – كرك ايراني

در بين مصرف كنندگان مواد مخدر در ايران، همواره، هروئين بعنوان ماده مخدري خطرناك كه بسيار وابستگي آور بوده و مصرف كننده را به سرعت دچار عوارض جسمي، رواني و زوال جايگاه اجتماعي مي نمايد، شناخته شده و بنابراين، بر خلاف ايالات متحده و كشورهاي اروپايي، ماده مخدر غالب مورد مصرف در ايران ترياك بوده و بر اساس آمارهاي موجود اين نسبت در حدود 73درصد ترياك و 39 درصد هروئين ( و يا ترياك ) در سال 1383 بوده است. ( مكري ، 2002 )

از سال 1384، بازار مواد مخدر در داخل كشور، شاهد ورود ماده جديدي با نام كرك بود كه مصرف كنندگان آن ، علائمي مشابه آنچه درباره كرك كوكائين ذكر شد را نشان نمي دادند و علائم مصرف آن شبيه به مصرف كنندگان مواد مخدر افيوني و هروئين بوده وفرد با مصرف مقادير بسيار كم اين ماده دچار نشئگي مي گرديد.

علائم نشئگي در مصرف كنندگان مانند مصرف كنندگان هروئين و شامل: احساس سرخوشي، گيجي و رخوت، چرت زدن، تنگ شدن مردمك و با توجه به غلظت بالاي مواد افيوني در آن،اين علائم مي تواند به سرعت به علائم مسموميت با اين ماده كه شامل: تهوع و استفراغ،‌ضعف تنفسي، اغما و مرگ است تبديل شود.

شكل ظاهري اين ماده سفيد رنگ و شبيه به تكه هاي كشك خرد شده است و با حرارت دادن به رنگ قهوه اي سوخته تغيير رنگ مي دهد.

مصرف اين ماده به سرعت در فرد علائم مصرف ايجاد نموده و هيچگونه بويي را در محيط ايجاد نمي نمايد،‌بنابراين مصرف كننده مي تواند در فرصتي چند دقيقه اي و در محلهايي مانند دستشويي و حتي در محيطهاي اداري ماده فوق الذكر را با حرارت دادن با استفاده از فندك و يك سنجاق قفلي ساده مصرف نمايد.

روش عمده مصرف آن به صورت تدخين است ولي متاسفانه برخي از مصرف كنندگان با حل نمودن اين ماده در آب، آنرا تزريق مي نمايند.

ميزان مرگ و مير و عوارض عفوني و عروقي در مصرف كنندگان تزريقي آن بسيار بالاست.
متاسفانه بعلت، عدم اطلاع رساني به موقع و از طرف ديگر، نام فريبنده‌اي كه از طرف سوداگران مرگ براي اين ماده انتخاب شده بود، به سرعت در بين جوانان رواج يافت و عليرغم اثرات مصرف آن كه بسيار شبيه به هروئين بود، مصرف كنندگان فريب نام آنرا خورده و اين ماده را بعنوان " كرك " مصرف نمودند و بنابراين قبح اجتماعي مصرف هروئين و نام آن كه از نظر فرهنگ عمومي جامعه و حتي مصرف كنندگان مواد مخدر مترود بود،‌ناديده گرفته شده و روند مصرف آن فزوني يافت. از سال 1384 كه روند شروع مصرف اين ماده را شاهد بوده ايم تاكنون، شاهد افزايش نسبت مصرف كنندگان آن نسبت به مصرف كنندگان ترياك هستيم و عليرغم عدم اعلام آمار كشوري اين روند، برخي بررسيها بيانگر معكوس شدن درصد مصرف كنندگان ترياك در مقابل هروئين و كرك هروئين بوده، به نحوي كه حدود 70درصد از مصرف كنندگان مواد در برخي از استانهاي كشور را گروه هروئين تشكيل مي دهند. ( ابهري و عليپور، 1385 )

تاكنون اطلاع رساني در باره تركيب اصلي اين ماده صورت نگرفته،‌ ولي برخي از گزارشات بيانگر غلظت بسيار بالاتر آلكالوئيدها در اين ماده در مقايسه با هروئين و همچنين ايجاد مقادير زياد اسيد كربنيك در زمان استنشاق و مصرف اين ماده است، به نحوي كه در دراز مدت مي تواند عوارض شديدي را در سيستم تنفسي بيماران ايجاد نمايد. ( گزارش نيروي انتظامي، 1386 )
برخي از گزارشات حاكي از " رابدوميوليز " يا تخريب بافت عضلاني در مصرف كنندگان اين ماده بوده ولي بعلت عدم بررسي جامع در اين خصوص بروز عارضه فوق الذكر و دليل ايجاد آن مورد ترديد است.

بروز عوارض پوستي در مصرف كنندگان كرك كه اين ماده را به مقدار زياد و طولاني مدت مصرف نموده اند از ديگر يافته هايي است كه در صورت ايجاد آن در ناحيه صورت بيماران، مي تواند به همراه ساير علائم، وجه مشخصه آنها باشد.
گر چه تاكنون بررسي زيادي درباره اثربخشي درمان وابستگان به اين ماده انجام نشده، در يك پژوهش كه در اين خصوص انجام شده، بيش از 60درصد مصرف كنندگان كرك، هروئين، در ماه اول پس از سم زدايي به روش سريع و يا سم زدايي با متادون دچار عود شده و بنابراين پيش آگهي درمان در اين افراد در مقايسه با ترياك بدتر مي باشد. ( ابهري وعليپور، 1385 )
درمان نگهدارنده با متادون و بوپر مورفين،‌تاثيرات مثبتي را در كاهش آسيب ناشي از مصرف كرك و هروئين و هروئين داشته و درصد قابل قبولي از مصرف كنندگان اين ماده، مصرف ماده فوق الذكر را در صورت شروع درمان نگهدارنده متوقف مي نمايند.

در حال حاضر آنچه نگرانيهاي موجود را افزايش مي دهد، ميانگين پايين سن مصرف كنندگان اين ماده و مشخص نبودن طول مدت درمان نگهدارنده براي جوانان وابسته با آن است.
همچنين با افزايش مصرف مواد محرك و گروه آمفتامينها ( مانند شيشه) موارد عود وشكست درمان متادون نيز رو به افزايش بوده و مجموعه موارد فوق الذكر بيانگر اهميت بسيار بالاي پيشگيري و اطلاع رساني قبل از شروع مصرف اينگونه مواد است كه نيازمند توجه مسوولين مربوطه و آموزش ملي و رسانه اي مي باشد.

 ****

منبع : مقاله " صداي شكستن كرامت انسان -آشنايي با ماده مخدر كرك " تهيه كننده : دكترمحمداسماعيل عليپور-رئيس مركز بهداشت رواني – بنياد شهيد وامورايثارگران

  بازگشت به صفحه اصلی  

براي اطلاع از به روز رساني سايت  مشترك  شويد