دردحاصل ازدستگاه عصبی مرکزی عارضه ای نیست که به خودی خود به وجود آید. بلکه می تواند درنتیجه عوارض مختلفی به وجودآمده باشد.درمورد بیشترافرادی که به علل گوناگون ازدردهای نوروپاتیک مربوط به دستگاه عصبی مرکزی رنج می برند،هیچ معیاری وجود ندارد که برمبنای آن بتوان علائم اضطراب زا و دردهای غیرقابل کنترل آنان رااز دردهای وسیع الطیفی که دراثرسایر عوارض درافراددیگربه وجودمی آیند، تفکیک نمود.

معیاراصلی جهت بررسی دردهای حاصل ازضایعات دستگاه عصبی مرکزی،میزان آسیبی است که به سلولهای عصبی حسی موجوددرسیستم عصبی مرکزی واردمی گردد.سلولهای مذکور ازتمامی نقاط تالاموس به درون طناب نخاعی واردمی شوند.تحقیقاتی که اخیرا"انجام شده نشان می دهد که دردحاصل ازتخریب سیستم عصبی مرکزی می تواندعلاوه برتالاموس ناشی ازآسیب دیدگی بخشهائی دیگری ازمغزنیز باشد.همچنین عوارض دیگری وجوددارندکه ممکن است به سلولهای عصبی حرکتی موجوددرنخاع آسیب برساند.ازجمله بیماری ALS(بیماریLou Gehrig,s)،ولی احتمالا" آنها عامل بروز دردهای ناشی از سیستم عصبی مرکزی نیستند.مگراینکه بیماری دریک مسیرغیرعادی قرارگرفته ودرنهایت سلولهای عصبی حسی رانیزدربرگیرد.بایدمتذکرشدکه دست کم دربرخی ازموارد، تشخیص قطعی اینکه آیادردحاصل از ضایعه دستگاه عصبی مرکزی است یا به علت سایرنوروپاتیهای محیطی ،برای یک پزشک ممکن است باچالشهائی همراه باشد. نحوه رسیدگی پزشک به دردهای ناشی ازنقص سیستم عصبی مرکزی درمقایسه با انواع مختلف نوروپاتی های محیطی قدری متفاوت است.به خاطرداشته باشید که دردحاصل ازآسیبهای دستگاه عصبی مرکزی تنها یک نوع درد نیست که با هرنوع عارضه  همراه باشد.بنابراین فقط یک پزشک واجدشرایط ومجرب است که می تواند دردهای مربوط به دستگاه عصبی مرکزی را تشخیص دهد.   

تعدادی از شایعترین علل دردهای ناشی ازضایعه سیستم عصبی مرکزی ازاین قرارند:

 ·        سکته(معمولا"تااندازه ای تالاموس رادربرگرفته باشد)

·        اسکلروزیس درقسمتهای مختلف
 سرطان(درمواقعی که به سلولهای حسی دستگاه عصبی مرکزی آسیب زده باشد)

·        ضایعات نخاعی

 ·        ضربات واردشده به بدن(نظیرجراحیها، اصابت  گلوله،سقوط،تصادفات رانندگی وغیره)

 

عوارض دیگری نیز وجوددارندکه می توانندمنجربه بروزدردهای حاصل ازدستگاه عصبی مرکزی شوند.دراین رابطه لیست مشخصی وجودندارد.ولی عوارضی که نقش بیشتری دارنددرزیرقیدشده است.البته اختلالات دیگری نیز وجوددارندکه اگربربخشهای حساس سیستم عصبی مرکزی اثرنمایند،می توانندمنجربه   بروزدردشوند.مطمئنا"فهرست زیرکامل نیست ،ولی یکسری عوارض که تحت مطالعه قراردارد،نیزاضافه خواهد شد.  

• ایدزمخصوصا"درمراحل انتهائی آن
  آنوریسم(اتساع موضعی عروق)
  آراکنوئیدیتیس(التهاب قسمت عنکبوتیه مغز)
• ناهنجاریهای عروقی
• سندرم ناحیه دم اسبی
• ضایعات التهابی میلین درناحیه گردن
• مسمومیت شیمیائی
• سردردهای خوشه ای(که بعضی هافکر می کنندممکن است شکلی از دردهای به وجودآمده دراثرآسیب دستگاه عصبی مرکزی باشد)
• جراحات حاصل ازاصابت گلوله
• عفونتها (باکتریائی یا ویروسی)
• نوروپاتی حاصل ازمسمومیت با سرب
• مرالژیا پارستتیکا(فلج،درد،بی حسی درسطح بیرونی قسمت ران)
• مسمومیت باجیوه
• میلومالاسی(نرم شدگی مرضی نخاعی شوکی)
• نوروفیبروماتوسیس(فیبروم های معمولا"خوش خیم اعصاب محیطی)
• میلیت خلفی(التهاب نخاع شوک)
• سندرم بعدازفلج اطفال
• تماس با تشعشات
• سندرم اختلال انعکاسی سمپاتیک
• آسیب ناقص طناب نخاعی
• سکته
• جراحی ها
• سیرینگومیلیا(وجودحفره درنخاع شوکی)
• سندرم بصل النخاعی
• میلیت عرضی(میلوپاتی که درعرض نخاع شوکی امتداددارد)
• ناهنجاریهای عروقی
• کمبودویتامین ب 12
• هرعارضه ای که باعث اضمحلال غلاف میلین یاسایر آسیبهای مغزواعصاب شود.
•  

  ****

 منبع:مقاله: " چه کسانی به دردهای حاصل از دستگاه عصبی مرکزی مبتلا می شوند؟" - مترجم:مهندس عباس  کاشي(ohealth2007@yahoo.com)- انتشار : مركز ضايعات نخاعي جانبازان - مردادماه 1387-
برگرفته از:مقالاتUniversity of Washington-operated SCI Clinics: