بدن برای مواجه
بهتربا مشکلات حاصل ازآسیب نخاعی نیازبه موادمغذی خاصی دارد. مهم نیست که
سطح ضایعه چه باشد، اما با داشتن یک رژیم غذائی مناسب ومتعادل فردنخاعی
سالمتربوده وحتی می تواندازبروزبرخی مشکلات پیشگیری نماید.
برای ایجادسلامتی بدن و حفظ آن قانون کلی این است که رژیم غذائی حاوی چربی
کم، غنی ازفیبرباشد.
افرادنخاعی بایستی موادمغذی زیررانیزمدنظرقراردهند:
کلسیم یکی ازموادمهمی است که در استحکام استخوانها ودندانها نقش اساسی
دارد.همچنین به کنترل میزان کلسترول خون و انقباضات عضلانی ازجمله ضربان
قلب به طورمناسبی کمک می نماید.کلسیم نقش قابل ملاحظه ای درعملکردسلولهای
عصبی داشته و درشرایط طبیعی در تشکیل لخته های خونی نیزنقش دارد.
طی چندهفته بعدازآسیب نخاعی ، همزمان با کاهش تراکم استخوانی، مقدارزیادی
کلسیم ازطریق ادرار دفع می گردد.این موضوع باعث رسوب کلسیم ادرار درکلیه ها
یا مثانه شده و سنگهای ادراری را تشکیل می دهد یادانه های کوچکی شکل می
گیرند که معمولا" منجربه انسدادسوندفردخواهدشد.
اما بعدازمدتی، به خصوص وقتی فعالیت بدنی فردافزایش می یابد ،این فرایند
متوقف می شود.درهرحال بعضی ازافرادمستعدتشکیل سنگ بوده وبایستی رژیم غذائی
آنان حاوی کلیسم کمی باشد،بنابراین بایدمصرف شیر،پنیرو فرآورده های لبنی
رامحدودنمایند.
باتوجه به اینکه مقدارکلسیم موجوددررژیم غذائی افرادنخاعی نبایستی بیش
ازحدلازم باشد، میزان کلسیمی که برای مردان وزنان بالاتر از 19 سال توصیه
شده 700 میلی گرم درروزاست . البته این مقداردرمورد کودکان وجوانان
بیشتراست. مبتلایان به پوکی استخوان وهمچنین افرادبالای 50 سال به خصوص
خانمها نیزبایستی درموردمیزان مصرف کلسیم روزانه با پزشک خودمشورت نمایند.
بهترین منابع کلسیم معدنی عبارتنداز :شیر، پنیر و سایر فراورده های لبنی ،
سبزیجات بابرگهای سبز (ازجمله کلم بروکلی، کلم و بامیه )، سویا ، نوشابه
های حاوی کلسیم افزودنی ، انواع آجیل ، نان وماهی هائی نظیر ساردین که
استخوانهای آنها نیزمصرف می شوند.
سدیم به تعادل مایعات بدن، انقباضات عضلانی وهدایت جریانات عصبی بدن کمک می
کند. نمک (کلرایدسدیم) منبع اصلی سدیم است و بیشتر غذاهای خام حاوی
مقداربسیارناچیزی سدیم هستند.
مقدارمجازی که برای سدیم توصیه می شود 6 گرم درروز است ولی بایستی از نمک
موجوددرغذاهای کنسروی و فرآوری شده اطلاع داشته باشید. مصرف بیش ازحدنمک
باعث احتباس ادرارشده و موجب افزایش خطرفشارخون (هیپرتانسیون) وحملات قلبی
وسکته خواهدشد.
فیبرهای رژیمی ازگذشته به
عنوان " موادخوراکی زبر" مورداستفاده قرارمی گرفته اند.فیبرقادراست
از روده ها یعنی جائی که آب موجوددرموادغذائی جذب می شود به راحتی
عبورنموده و باعث نرمی مدفوع شده و مانع آسیب رسیدن به روده ها ومقعد می
گردد.اگررژیم غذائی به درستی تنظیم شود، متوجه می شوید که روده می تواند
بدون مصرف موادمسهل و نیازبه انجام هرگونه قاعده وقانون اضافی ، به آسانی
نسبت به محرکهای تخلیه واکنش نشان دهد.فیبر می تواندبه حفظ سلامت دستگاه
گوارش کمک نموده و عملکردروده ها رادر حدمطلوبی نگه دارد.
هرفردی روزانه بین 25 تا 35 گرم فیبرنیازدارد.
موقعی که لازم باشد درمیزان فیبرمصرفی تغییراتی اعمال گردد،بایدمراقب های
لازم انجام شود.چراکه افزایش یا کاهش ناگهانی آن می تواندباعث بی نظمی
درعملکردروده ها شده و منجربه ایجادناراحتی برای فردگردد.
بهترین منبع طبیعی فیبر سبزیجات، میوجات ، حبوبات( انواع لوبیا، عدس،نخود )
و غلات سبوس دار، نان، جو وهمچنین ماکارونی ، برنج قهوه ای ، و دانه هائی
مثل تخمه کدو، تخم بزرک و تخمه آفتاب گردان هستند.
پروتئین برای رشد وبازسازی بافتهای بدن بسیارضروری است وبه عنوان منبع
انرژی محسوب می شود.نقش پروتئین برای سلامتی عضلات وپوست حیاتی بوده
وهمچنین در به بدن در مبارزه با عفونتها به کمک می کند.
بهترین منابع پروتئین گوشت،لوبیا وفراورده های لبنی هستند.بااینحال باید
ازمنابعی استفاده شودکه سالمتر هستندازجمله:تخم مرغ، ماهی،غذاهای
دریائی،گوشتهای بدون چربی( گوشتی که 90درصدآن راگوشت بدون چربی تشکیل
دهد)،شیرکم چرب(1 درصد) وپنیرکم چرب(2درصد).
هرفردی معمولا" به 70 تا 90 گرم درروزپروتئین نیازدارد.
آب نقش بسیارمهمی دربدن
داردکه مهمترین آنها عبارتنداز:
- کمک به دفع موادزائد و حفظ سلامتی کلیه ها
- نگهداشتن محیط بدن درشرایط مطلوب
- تنظیم درجه حرارت بدن
- کمک به هضم غذا
- نقش مهم در انتقال جريان عصبي
- ایجادمحیطی که درآن بسیاری ازواکنش های بدن انجام می شوند.
بنابراین مهم است که اطمینان حاصل شودآب به مقدارکافی مصرف شده و بدن
قادراست کارخودرابه نحومطلوب انجام دهد.
درافرادنخاعی آب می توانددرپیشگیری ازعفونتهای ادراری ، سنگهای کلیوی
وسنگهای مثانه کمک نماید.
شمابایستی که حداقل 8 فنجان (2 لیتر) درروزآب بنوشید.درصورت مصرف غذای غنی
از فیبر ، همچنین درروزهای گرم یا اگر میزان تعریق بدن زیادباشد، لازم است
که مصرف مایعات افزایش داده شود.
اگرکسی درخصوص کنترل مثانه خودمشکل داشته باشد، ممکن است اغوا شود که میزان
مصرف مایعات خودراکاهش دهد.درچنین شرایطی احتمال داردکه کلیه ها دچار عفونت
گردند.
به خاطرداشته باشید که تشنگی تنها موقعی که بدن دچارکم آبی می شوداحساس
خواهدشد، بنابراین مهم است که قبل از اینکه تشنه شوید،آب بنوشید.
****
منبع: مقاله "موادمغذی
موردنیاز افرادنخاعی "
-مترجم: مهندس عباس كاشي - (ohealth2007@yahoo.com) - انتشار : مركز ضايعات
نخاعي جانبازان -دی ماه 1388 - برگرفته از December 2007: SIA:
