مديريت بلايا 

www.isaarsci.ir

مديريت بلايا :

بررسی تجربه های ملی و جهانی اثرات بهداشت بلايای طبيعی و برخورد با آنها نشان داده است. اگر چه بلايای طبيعی و انسان ساخته مختلف به اشکال گوناگون بر سلامتی انسان تاثير می گذارند اما اقداماتی که نياز است انجام پذيرد ثابت هستند. بطور کلی بلايا موجب شيوع بيماری های جديد و غيرعادی نمی شوند و در هنگام بروز بلايا مردم دقیقا" از مسائل بهداشتی و بيماری هايی رنج می برند و دچار مرگ و مير می شوند که قبلا" به آنها مبتلا شده اند و از آنها رنج برده اند. در شرايط بحران کودکان و نوجوانان از اسهال، سرخچه و عفونت حاد تنفسی می ميرند همانگونه که برادران و خواهران آنان در شرايط عادی مرده اند.

تجربه نشان داده است اقدام مسئولانه در بروز بلايا تنها داشتن اطلاعات کافی نيست بلکه علاوه بر آن بايد درک درستی از آنچه برای عمل مناسب است و جود داشته باشد. خلاصه نتايج بررسی تجربه های ملی و جهانی در برخورد با بلايای طبيعی تحت عناوين ذيل و با تاکيد بر مسائل بهداشتی نشان داده شده است:

1. مهمترين مسائل ساعت ها و روزهای اول بعد از بحران چيست؟

2. مهمترين دشواری ها در عمليات کمک کدام است؟

3. خطاهای ثبت شده در کمک رسانی های گذشته چه بوده است؟

4. برای مقابله با بلا چه آمادگی هايی ضرورت دارد؟

5. در تجربه های موجود برجسته ترين جنبه های ثبت عمليات کمک چه بوده است؟

مهمترين مسائل ساعت ها و روزهای اول و بعد از بحران چيست؟

1. به هم ريختگی و نابسامانی شديد محدوديت منابع در جمعيت آسيب ديده .

2. جست و جو و نجات .

3. تخليه به موقع و سريع جمعيت منطقه بحران به مکان امن و سرپناه موقت.

4. برقراری سيستم هشداردهنده و پيام رسانی.

5. تامين و توزيع عادلانه مواد غذايی .

6. تامين و توزيع آب آشاميدنی سالم و کافی .

7. مراقبت های بهداشتی اوليه و خدمات پزشکی .

8. ايجاد امنيت مالی، جانی جمعيت آسيب ديده برای تامين وضعيت روحی مناسب آسيب ديدگان جهت قبول اجرای عمليات اضطراری .

9. اعمال مديريت کميته کاهش اثرات بلايای طبيعی برای اجرای فعاليت های گروه های عملياتی.

10. تامين حرارت و برودت سرپناه ها به منظور نگهداشت سلامت و بهداشت آسيب ديدگان .

11. فراهم آوردن امکانات بهداشتی درمانی جهت ارائه خدمات به موقع فوری .

12. برقراری PHC در اردوگاه های موقت آسيب ديدگان ( تغذيه، تامين آب سالم، بهسازی اساسی، مراقبت از مادران و نوزدان، تنظيم خانواده ، بيماريابی و درمان به موقع، واکسيناسيون ، آموزش بهداشت ) .

13. تامين و توزيع دارو، مواد ضدعفونی و پاک کننده به مقدار کافی

مهمترين دشواری ها در عمليات کمک کدام بوده است؟

1. فشارهای اجتماعی و سياسی برای افزايش سرعت عمليات و گاها" تغيير اولويتهای عمليات اجرايی.

2. عدم آشنايی نيروهای غيربومی به خصوصيات فرهنگی واجتماعی و رفتاری جمعيت  منطقه آسيب ديده .

3. عدم برقراری ارتباط بين اکيپ های اعزامی از سازمانها و ارگانهای دولتی و غيردولتی به منظور اطلاع از امکانات و منبع انسانی، مالی و تجهيزاتی يکديگر .

4. هجوم بيش از حد مردم به منظور کمک به آسيب ديدگان که اکثرا" تخصص و تجربه کمک رسانی را ندارند.

5. بسته شدن راه های کمک رسانی به منطقه بحران توسط وسائل نقليه مردمی که برای کمک به منطقه بحران آمده اند.

6. نيروهای غير بومی که شناختی درست از شرايط اقليمی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی منطقه ندارند از نظر مردم آسيب ديده بيگانه تلقی شده و مردم به آنان اعتماد زياد ندارند و برای گفتن نيازهای خود به نيروهای غير بومی رغبتی نشان نمی دهند.

7. عدم اطمينان مردم از تحويل هدايای خود به ستادهای مسئول به طوری که بيشتر آنان مايل هستند خود راسا" اقدام به توزيع و تحويل اجناس نمايند.

8. ارسال منابع بدون ارزيابی صحيح از نيازها .

9. تخصيص منابع محدود موجود به فعاليت هايی که جزء اولويت های ساعات اوليه بحران نيستند.

خطاهای ثبت شده در کمک رسانی های گذشته چه بوده است؟

1. ناديده گرفتن منزلت انسان های آسيب ديده و عدم شناخت صحيح نيازهای آنان.

2. عدم حضور مديريت کمک رسانی برای جمع آوری در نگهداری و توزيع صحيح و عادلانه کمک های مردمی، ملی و جهانی.

3. انتخاب محل اسکان موقت بدون رعايت ضوابط انتخاب محل اردوگاه .

4. استفاده از نيروهای نظامی درعمليات اسکان موقت آسيب ديدگان .

5. به کارگيری فوری و سريع ماشين آلات سنگين پس از بروز بحران که اين امر موجب از بين رفتن نشانی و اموال بيشتر مردم و همچنين اجساد که اثرات روانی شديد بر آسيب ديدگان خواهد داشت.

6. محول کردن مسئوليت کمک رسانی و بازسازی منطقه آسيب ديده به گروه های غير بومی .

7. توزيع نامناسب مواد غذايی و گاها" دور از شأن مردم آسيب ديده .

8. قبول مسئوليت های خارج از توان سازماندهی توسط بعضی از سازمانها و ارگانها.

9. دادن وعده های بدون پشتوانه به آسيب ديدگان و ايجاد توقع در آنان که نهايتا" نارضايتی و عدم همکاری و مشارکت آسيب ديدگان را به دنبال داشته است.

برای مقابله با هر بلا چه آمادگی هايی ضرورت دارد؟

1. ايجاد و توسعه سيستم تجزيه و تحليل اطلاعات شبکه های زلزله شناسی .

2. جمع آوری اطلاعات تاريخی بلايای طبيعی استانها به تفکيک شهرستانها.

3. اجرای طرح های تحقيقاتی کاربردی به منظور دستيابی به راه حل های نيازهای اساسی بهداشتی درمانی در برنامه ريزی کاهش اثرات بلايای طبيعی .

4. داشتن برنامه از پيش تنظيم شده برای اقدامات تخليه منطقه آسيب ديده و  پيام رسانی .

5. تدوين و اجرای برنامه آموزش همگانی تحت عنوان " آمادگی برای زلزله در داخل ساختمان ها" ( يعنی ساکنان ساختمانها بدانند درصورت وقوع زلزله چه کارهايی را بايد انجام دهند و چه کارهايی را نبايد انجام دهند ) .

6. پيش بينی نيازهای مراقبت از زنان باردار، مادران، کودکان و سالمندان .

7. طراحی و ساخت ساختمانهای مقاوم به زلزله برای بيمارستانها و مراکز درمانی، مخابرات، مرکز آتش نشانی و امداد، نيروهای انتظامی، انبار تجهيزات و ...

8. برقراری سيستم جلوگيری و مقابله با آتش سوزی و  سيل متعاقب زلزله .

9. شناسايی کانوهای آتش سوزی و پيش بينی لازم جهت تامين آب و وسايل لازم برای آتش نشانی در مواقع بروز حادثه .

10. بالا بردن فرهنگ ايمنی از طريق افزايش سطح آگاهی مردم به گونه ای که قدرت خطرات را بشناسند و انتخاب راه حل های حفاظت فردی را بيامورند زيرا حفاظت عمومی بستگی به ايمنی فردی دارد.

11. تربيت داوطلبان مقابله با بلايای طبيعی در سراسر کشور در زمينه اقدامات بهداشتی در مواقع بروز بحران .

12. ايجاد مرکز آموزش اقدامات برای کاهش اثرات بلايای طبيعی .

13. افزايش شرکت دانش آموزان و دانشجويان در برنامه های آموزشی اقدامات در شرايط بحران .

14. ارتقای سطح آگاهی و آمادگی عمومی در کاهش اثرات بلايا توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی .

15. بهره گيری از نيروی زنان داوطلب و استفاده از آنان به عنوان رابط بهداشت .

16. استفاده از نيروی انسانی بسيج مساجد به عنوان داوطلب اقدامات عملی در هنگام بروز بحران .

17. به کارگيری نيروهای دارای اوقات فراغت ( بازنشستگان و زنان خانه دار داوطلب ) و تشويق مردم به مشارکت در برنامه های آموزشی جهت انجام خدمات اجتماعی در قبل از بروز، هنگام بروز و بعد از وقوع بحران .

18. گسترش اقدامات مقابله با آتش مانند توسعه مناطق ضدآتش با ايجاد شهرهای ضدآتش يا شهر مقاوم يا مناطق امن برای اسکان موقت .

19. تهيه پروژه توسعه مجدد مناطق آسيب پذير ( اصلاح ساختمانها و تاسيسات )

20. برقراری دوره آموزشی مديريت اقدامات بهداشتی در مواقع بروز حوادث و بلايای طبيعی و صنعتی.

21. آشنايی کامل مديران بحران با جغرافيای منطقه تحت مسئوليت .

22. بررسی آسيب پذيری تاسيسات زيربنايی و شريان های حياتی مراکز خدمات عمومی.

23. بررسی علمی شناخت پتانسيل لرزه خيزی منطقه.

در تجربه های موجود برجسته ترين جنبه های مثبت عمليات کمک چه بوده است؟

1. استفاده از افراد منطقه آسيب ديده در جمع آوری اطلاعات .

2. استقرار مراکز خدمات بهداشتی درمانی بين چندين روستا.

3. در جريان قراردادن جمعيت آسيب ديده از تصميمات اتخاذ شده برای کمک رسانی و اقدامات انجام شده .

4. محول کردن اجرای برنامه بازسازی منطقه بحران به گروه های اجتماعی محلی.

5. تشخيص نيازها و شيوه های امداد و تعيين اولويت توسط مديريت بحران با مشارکت و دخالت نمايندگان جمعيت آسيب ديده .

6. حمايت و تشويق خانواده ها به گونه ای که خانواده ها خود از خردسالان و سالمندان بی سرپرست نگهداری نمايند.

7. استفاده مطلوب از وسايل ارتباط جمعی در ايجاد تحرک و جلب کمک های مردمی.

 ****

منبع : مقاله " مديريت بلايا "  تهيه  كننده : سميه  صيادي  فر-  روزنامه همشهري- سه شنبه  19 ارديبهشت  1385

  بازگشت به صفحه اصلی  

براي اطلاع از به روز رساني سايت  مشترك  شويد