سندرم آپنه خواب بيماری است که با دوره های
مکرر وقفه های کوتاه مدت تنفس در طول خواب مشخص می شود. شيوع کلی آن 4% و
عمدتا" مردان ميانسال را گرفتار می کند. اين بيمار علت شايع خواب ناگهانی
در طول روز همراه با اختلال عملکرد شناختی، اختلال در حافظه کوتاه مدت و
تمرکز ميباشد. سندرم آپنه خواب يک مشکل جدی است چرا که همراه با افزايش
تعداد حوادث رانندگی، هيپرتانسيون، افسردگی و مرگ می باشد. آپنه خواب در
بيماران دچار آسيب نخاعی ( SCI ) به خصوص در فلج
چهار عضو شيوع بسيار بالاتری دارد. ميزان شيوع آن 25 تا 40 درصد تخمين زده
مي شود. تعدادی از عواملی که منجر به اين شيوع بالا می شوند عبارتند از
چاقی، ضعف عضلات تنفسی، استفاده از داروهای مسکن ضد اسپاسم مثل باکلوفن و
خوابيدن در پوزيشن روبه پشت. بسياری از مبتلايان به آسيب نخاعی قادر به
تغيير پوزيشن نبوده و اين امر باعث افزايش زمان باقی ماندن در پوزيشن تنفس
عمدتا" به عضلات قفسه سينه و گردن متکی هستند. اين عضلات در حين خواب
در مرحله حرکات سريع چشم ( REM ) غير فعال
گرديده و توانايی بيمار را برای تنفس موثر با مشکل مواجه می سازد. همچنين
احتقان بينی در ضايعات نخاعی به علت قطع سيستم عصبی اتونوميک شايع است و
اين امر منجر به انسداد بيشتر راه هوائی ميشود. سندرم آپنه خواب اغلب
با موفقيت درمان می شود. اتخاذ تدابيری چون کاهش وزن، اجتناب از خوابيدن
طولانی مدت به پشت و استفاده از تکنيک فشار مثبت مداوم راه هوائی (
CpAp ) با استفاده از ماسک اغلب موثر است.
متاسفانه درمان در SCI مشکل تر است. مثلا" روش
فشار مثبت مداوم راه هوائی در اکثر بيماران به خوبی قابل استفاده نيست و آن
هم به دليل عدم فيکاساسيون يا تنظيم مناسب ماسک به علت اختلال عملکرد
اندامهای فوقانی در طول مدت استفاده می باشد. احتمالا" استفاده زود هنگام
از CpAp در فرآيند نوتوانی بيماران مبتلا به
ضايعات نخاعی می تواند باعث تحمل بيشتر اين ابزار در دراز مدت و جلوگيری از
آپنه خواب و مشکلات همراه آن گردد. همچنين ممکن است به بيماران کمک نمايد
تا بطور کامل در درمانها مشارکت کرده و بعد از ترخيص از بيمارستان اطلاعات
و مهارت های لازم برای مراقبت از خود را فراگيرند
****
منبع: مقاله: "سندرم
آپنه خواب در ضايعات طناب نخاعی" –دانشکده
پرستاری و مامايی، دانشگاه شاهد -رضا نوروز زاده، محمدرضا حيدری- خلاصه
مقالات دومين كنگره ضايعات نخاعي ايران -6تا 7 اسفند 1381-دانشگاه
شاهد-دانشكده پزشكي
