توانبخشي عبارت از مجموعه‌اي از خدمات و اقدامات هماهنگ و
هدفمند پزشکي یا درمانی، آموزشي، حرفه‌اي و اجتماعي براي
بازتواني فرد معلول و ارتقاي سطح کارايي و توانمندی او در
بالاترين حد ممکن به منظور دستيابي به يک زندگي مستقل است.
بی‌تردید اجرای برنامه‌های توانبخشی با رویکرد مشارکتی و حضور
فعال معلولین و خانواده آنان در برنامه‌های توانبخشی و مبتنی
برجامعه بودن برنامه‌ها، اثر بخشی را تکمیل می‌نماید، مشارکت
فرد معلول، خانواده و جامعه محلی و ملی یکی از اصول مهم در
توانبخشی معلولین است.
معلولان به عنوان یک گروه بزرگ اجتماعی بخشی از بدنه اجتماع ما
هستند و این حق را دارند که از تمامی امکانات جامعه بهره‌مند
شوند، هرچند که به دلیل مشکلات متعدد حضور آنان در محیط‌های
اجتماعی گوناگون کمرنگ است و متاسفانه جدای از معلول جسمی
معلول اجتماعی هم شده‌اند.
در جهان به خصوص در کشورهای توسعه
یافته از نظر قوانین و مقررات و فرهنگ سازی اقدامات قابل توجهی
در مورد معلولین صورت گرفته است.
این اقدمات به خصوص در مورد
ساخت اماکن و فضاهای عمومی شهری از آن جمله اداری شایان توجه
است.
امروزه یکی از نیازهای اجتماعی و ضروری معلولین رجوع به
وازرتخانه‌ها یا سازمان‌ها و مراکز تابعه جهت اشتغال یا
پیگیری امور مختلف زندگی است، ضروری بنظر می‌رسد جدای از
مناسب سازی یا رفع موانع ساختمانی و معماری اماکن اداری-
تجاری، کارکنان این مراکز نیز چگونگی برخورد و رفتار درست با
معلولین را بدانند تا به عزت نفس و کرامت انسانی این عزیزان
کوچکترین خدشه‌ای وارد نشود؛ امری که بنظر می‌رسد تاکنون از
سوی مسئولین آن‌چنان که باید و شاید مورد توجه واقع نشده است،
در این مقاله تلاش شده اصلاح رفتاری برخورد درست کارکنان با
معلولین به‌ویژه معلولین جسمی- حرکتی مورد بحث قرار گیرد.
شمار معلولان جسمی حرکتی ایران به‌ویژه در پی جنگ ایران و عراق
افزایش یافت، این افراد نه به خاطر معلول بودن یا محدودیت‌های
فیزیکی خود بلکه به دلیل معلول بودن محیط شهری از انجام فعالیت
عادی محروم شده و از دیگر همنوعان عقب مانده‌اند.
معلول جسمی
حرکتی با خروج از خانه باید از پس کوچه‌های باریک، مشکلات و
موانع موجود در شبکه دسترسی پیاده شهری، مشکلات موجود در شبکه
حمل و نقل شهری، وجود پله، جوی‌های آب بدون در نظر گرفتن پل
ارتباطی و ... بر آید. معلولین هم مانند دیگران دارای حقوقی
هستند که یکی از ابتدایی‌ترین آنها دسترسی آسان به اماکن شهری
و اداری است اما برنامه ریزان و مسئولین متاسفانه تا کنون به
حقوق شهروندی این قشر آن‌چنان که باید توجه نکرده‌اند.
مذموم بودن هر گونه تبعیض نژادی، مذهبی، جنسیتی، قومی و ...
غیره بر کسی پوشیده نیست اما آیا اين مهم در تمامی جوامع رعایت
شده يا مي‌شود؟
آیا آن‌قدر مراقب رفتار و نوع عملکردمان هستیم یا یاد
گرفته‌ایم که در هیچ جایگاه و منزلتی یا تحت هیچ شرایطی به خود
اجازه ندهیم کرامت انسانی و عزت نفس همنوعانمان را زیر سوال
بریم؟
آیا در باورهای ما رعایت حقوق افراد سالمند، بانوان باردار،
کودکان و سرانجام کسانی که به نوعی معلولیت دچارند، جایی دارد؟
و یا لازم‌الاجرا شده است؟
معلوليت در كمين هر يك از ماست، سالخوردگي و كهولت، بيماري و
سوانح گوناگون مي‌تواند فرد را دچار معلوليت كند اما درست آن
است شرايط اجتماعي، فرهنگي و محيطي به نوعي باشد كه این قشر
علی‌رغم معلولیت باز هم به‌توانند به راحتي در اجتماعات متفاوت
حضور يابند یا فعاليت روزمره خود را داشته باشند.
خواه ناخواه
ديدگاه خانواده و جامعه به پديده معلوليت و نیز چگونگی شرایط
محیطی بر شخص معلول تاثير داشته و مي‌تواند او را به فردي
گوشه‌گير و منزوي يا انسانی فعال، پرتوان و اجتماعي تبدیل
سازد.
ارتقای سطح آگاهی عمومی نسبت به معلولین و معلولیت نیز سعی و
تلاش در خودکفایی هر چه بیشتر معلولین از اهداف توانبخشی است؛
متاسفانه در جامعه كنوني ما توانمندي‌هاي معلولان از آن جمله
معلولین جسمی- حرکتی آنگونه كه شايسته اين عزيزان است، شناخته
نشده و فرهنگ غالب در مواجهه با پديده معلوليت و معلولین
خواسته يا ناخواسته رنگ و بوي ترحم و دلسوزي گرفته و در مواردی
هم متاسفانه به مرز بی‌احترامی می‌رسد، پی‌آمد و استمرار اين
كنش‌ها و گاه رفتار افراطي و غلوآميز همنوعان سبب لطمات روحي
رواني به اين عزیزان در اقليت مي‌شود، قشري كه در صورت بستر
سازي مناسب علی‌رغم معلوليت و محدوديت مي‌توانند در جامعه
نمودی بسيار پویا و توانمند داشته باشند.
آیا در هنگام مواجهه با این عزیزان یا در مواقع رسیدگی به
درخواست‌ها یا رفع نیاز اين گروه خاص آن‌قدر مراقب رفتار خود
هستیم تا از سر غفلت یا ناآگاهی غرور همنوعی را جریحه دار
نکنیم یا هویت انسانیش را زیر سوال نبریم؟
جدا از رعایت قوانین مکتوبی که در بعضی موارد تک‌سویه بوده یا
نواقصی داشته و در عمل و اجرا با کاستی‌هایی همراه بوده آیا در
جایگاه خود آن‌قدر متعهد و مسئولیت‌پذیر هستیم که مراقب عواقب
نوع رفتار خود با سایرین به‌ویژه معلولان و از آن جمله معلولین
جسمی- حرکتی باشیم؟
لازم است همگی ما با رعایت یک‌سری اصول مبتنی بر روان‌شناختی و
آموزه‌های دینی و فرهنگی به معلولین احترام گذاشته و ناخواسته
با رفتار غلط خود دردی به دردشان نیفزایم یا از روی غفلت و
ندانم کاری روح و روان این همنوعان زخم خورده تقدیر را
نیازاریم.
مشکلات معلولان در محیط‌های اداری
معلولین جسمی حرکتی گاه ناگزیر به حضور در ادارت هستند. به
عبارت دیگر ارباب رجوع با نیازهای خاصند؛ رعایت حقوق شهروندی و
حفظ کرامت انسانی معلولان نه تنها به مناسب‌سازی ادارات بلکه
به برخورد صحیح و درست کارمندان وابسته است.
معلولین حتی اگر
مشکلات محیط شهری را هم پشت سر گذارند وقتی با تاکسی یا خودرو
شخصی به اداره یا سازمان و وزارتخانه‌ایی خاص رسیدند با یک سری
مشکلات دیگر مواجهه خواهند شد که به برخی در زیر اشاره شده
است:
• محل پارک ماشین و پیاده شدن معلول و دسترسی به پیاده رو
• دست اندازهای کوچک و بزرگ پیاده رو
• پله یا سطح شیب‌داری تند و کم عرض برای ورود به ساختمان
• درهای ورودی که گاه آن‌قدر باریک است که صندلی چرخدار از آن
نمی‌تواند عبور کند
• ارتفاع زیاد بخش اطلاعات برای برقراری ارتباط دو سویه یا سوال
نمودن
• وجود راهروهای باریک یا سطوح شکست و پله در مسیر دستیابی به
بخش‌های مختلف اداری
• عدم تعبیه سرویس بهداشتی خاص معلولین
• در دسترس نبودن تلفن عمومی ، آب سرد کن و ....
• ارتباط نادرست کارکنان
امروزه هنر معماری می تواند به توانبخشی، آسایش و استقلال هر
چه بیشتر معلولین کمک زیادی نماید چون زمانی یک بنا کامل محسوب
می‌شود که آسایش تمامی افراد جامعه چه سالم و چه معلول را
فراهم نماید.
در این نوشتار بیشتر ارتباط کارکنان و معلولین بحث شده است.
ارتباط و رفتار صحيح چيست؟
انسان این اشرف مخلوقات شخصیتی اجتماعی دارد چنانکه از بدو
تولد در محدودترین یا کوچکترین جامعه یعنی خانواده نشو و نما
یافته و با ادامه رشد و بالندگی براي تامين نيازهاي اوليه خود
نيازمند برقراري ارتباط متقابل با ديگران شده است. تامين نياز
محبت كردن و محبت ديدن يا مصاحبت دوستانه با همنوعان در تامين
بهداشت رواني افراد نقشي موثر دارد.
نوع تعامل و ارتباط افراد در جوامع مختلف که بیشتر بر پایه
باورهای فرهنگی- تربیتی، آموزه‌های مذهبی و اخلاقی استوار است
با وضع یک‌سری قوانین خاص خدمات اجتماعی و سیاست گذاری‌های
کلان مسئولین سمت و سو گرفته و به‌تدریج نهادینه شده‌اند.
هر چند در ظاهر، چگونگی برخورد یا نوع ارتباط افراد در کشورهای
گوناگون تشابهاتی دارد اما در نوع عملکرد تفاوت‌های شایان
توجهی دیده می‌شود که بخشی به مسئولیت‌پذیری یا تعهد آدمی و تا
حدي آموخته‌هاي تربيتي و فرهنگي او بر می‌گردد و بخشی هم در
ارتباط با مقرارت و قوانين وضع شده يا چگونگي زیرساخت‌های لازم
برای اجرای درست و کامل دستورالعمل‌های مربوطه است.
حتما شما هم در شرايطي قرار گرفته‌ايد كه گاه رفتار و عملکرد
ديگران را نوعي توهين و بي‌احترامي به‌خود دانسته‌ايد؛ حال از
خود به پرسيد چند بار اين وضع براي شما پيش آمده و چه
عكس‌العملي نشان داده‌ايد؟
چرا در نظر ما رفتار شماری از همنوعان آزار دهنده است؟
چرا از بي‌حرمتي و توهين مي‌رنجيم يا به ديگران اجازه چنين
برخورد‌هايي را مي‌دهيم؟
هر چند آگاهي دقيق از خواسته خود هميشه هم سهل و ساده نيست اما
اگر بدانيم چه مي‌خواهيم و توانايي انتقال درست خواسته خود
را به ديگران داشته باشيم و بگوييم كه انتظار چه رفتاري را
داريم به بهبود روابط اجتماعي خود كمك موثري كرده‌ايم.
رفتار ناشايسته و تحقير آميز را كسي بر نمي‌تابد اما رفتار خوب
و توام با احترام را همه دوست دارند؛ گاه هر مخالفت جزئي و كم
اهميت را در حكم اهانت به خود و پايمال شدن حق خود مي‌دانيم،
در عين حال به همنوع خود هم اين حق را مي‌دهيم كه نظر و خواست
خود را داشته باشد اما به‌گونه‌ايي تحقيرآميز بيان نكند.
يكي از اشتباهات رايج اين است كه با مشاهده هر رفتار نامناسبي
به‌سرعت طرف مقابل را زير سوال مي‌بريم و خود را بري از هر
گونه اشتباه و خطايي مي‌دانيم و حتي طوري وانمود مي‌كنيم كه
گويي مورد ظلمي غيرقابل بخشش قرار گرفته‌ايم.
طبيعي است نمي‌توان از همه انتظار رفتاري احترام‌آميز داشت اما
بايد با تسلط بر خود اجازه ندهيم بيش از حد تحت تاثير رفتار
اطرفيان قرار گيريم.
بيشتر مواقع تنها خواسته ما احقاق حق است، بايد بداانيم
دستيابي به ارتباط صحيح در صورتي ميسر است كه هيچ‌گاه به‌خود
اجازه كوچكترين توهين و تحقير به ديگران را ندهيم.
پاسخ و عكس‌العمل شما به رفتار ناشايسته و حتي توهين آميز
چگونه است؟
• آيا بي‌تفاوتيد و با سكوت از آن مي‌گذريد؟
• يا پاسخ شما مانند خود اوست؟
در هر صورت يكي از نتايج منفي اهانت و تحقير، پيدايش ذهنيت
منفي در فرد توهين شده است؛ در اين‌گونه موارد با تسلط كامل بر
خود بايستي ابتدا تمامي افكار منفي را از خود دور سازيد و براي
تصميم‌گيري صحيح و رفتار درست به خود زمان دهيد. با هر گونه
رفتار توهين آميز اعتماد به‌نفس خود را از دست ندهيد و
توانمندي‌هاي خود را زير سوال نبريد.
هر نهاد يا سازمان و وزارتخانه‌اي طبقه‌بندي‌هاي اداري،
چارت‌هاي سازماني، بخش‌هاي گوناگون، اهداف، خط مشي‌ها و
دستورالعمل‌هاي خاص خود را دارد؛ از نظر ارباب رجوع بزرگي
سازمان و ساختمان‌ها یا امكانات و تجمل آنها مهم نيست، حل
مشكلات و يا رسيدگي سريع به درخواست شان براي آنها مهم است.
شایان ذکر است هر نهاد و سازماني زماني و در صورتي مي‌تواند از
کارکنانش انتظار ارتباط حسنه با مراجعین یا تکریم ارباب رجوع
را داشته باشد که خود به درخواست‌های قانونی و صنفی كاركنانش
اهميت دهد.
به‌نظر می‌رسد با رعايت نكات زير در كنار رعايت دقيق ضوابط ،
روابط كاركنان و مراجعين بهبود مي‌یابد:
• حل مشكلات معيشتي کارکنان.
• رفع هر گونه تبعيض استخدامي.
• برقراری و استمرار کمک‌های رفاهی.
• رفع تبعیض میان کارکنان رده‌های مختلف و لازم‌الاجرا بودن
ضوابط ادرای برای تمامی کارکنان.
• رفع تبعیض‌های آموزشی و اداری.
• ايجاد روحيه و فضای مناسب براي تغيير و تحول در رفتار
كاركنان.
• الگو سازي و احترام و قدرداني از آن گروه كاركناني كه با
برخورد شايسته بيشترين رضايت‌مندي را در ارباب رجوع فراهم
مي‌سازند.
• ارائه آموزش‌هاي مناسب و مداوم به كاركنان سازمان در كنار
آموزش‌هاي تخصصي شغلي.
• پذيرش قصور و كوتاهي در انجام وظيفه و رواج عذرخواهي از
ارباب رجوع در صورت محرز شدن هرگونه خطا و سهل‌انگاري كاركنان
در انجام
ارباب رجوع از اقشار گوناگون‌اند بنابراين ويژگي‌هاي انساني،
اخلاقي و رفتاري و در مواردی هم شرایط فیریکی و جسمانی متفاوتي
دارند بنابراين كاركنان براي اينكه برخورد توام با احترام و
عطوفت و درخور شان و مقام آنان داشته باشند لازم است:
• برخوردار از سعه صدر، حلم و بردباري، عطوفت، مهرباني و ...
باشند.
• هميشه به انتظارات يا درخواست‌هاي قانوني مراجعين با كمال
عدل و انصاف و رعایت دقیق نوبت توجه نمايند.
• اعمال و رفتار كاركنان بايد عاري از هرگونه تندخويي و
بي‌احترامي باشد تا رنجش و نارضايتي ارباب رجوع به حداقل برسد.
• آگاهي و تخصص لازم مرتبط به شغل را دارا باشند.
• آگاهی دقیق به موقعیت اداری و شرح وظايف داشته باشند تا
اسباب نارضايتي مراجعين فراهم نشود و بيهوده وقت آنان تلف
نگردد.
كاركنان با تجربه این قابلیت و تبحر را دارند که با وجود خستگی
یا در شرایطی که فشار کار بالاست هم وظايف خود را به نحو احسن
انجام دهند.
در کل ارتباط کارمند و ارباب رجوع ارتباطی دوسویه است، به
عبارت دیگر رعایت حقوق همدیگر و درک یا اطلاع از شرایط یا
محدودیت‌های متقابل به انجام درست امور سرعت می‌بخشد و سبب
تسریع در رسیدگی به درخواست‌ها شده و به کاهش نارضایتی‌ها
می‌انجامد.
بايستي تمامي كاركناني كه در طول ساعات اداري با ارباب
رجوع‌هاي متعدد سروكار دارند نسبت به ديگر كاركنان بردبارتر و
پرحوصله و نيز تا حد امكان خونسرد باشند، در اين ميان بی‌تردید
حساسیت شغل کارکنانی که بطور مستمر با معلولين در تماسند و این
عزیزان هم از ارباب رجوع‌های آنان بشمار می‌روند دو چندان است
و به نوعی چگونگی عملکرد و رفتارشان حائز اهميتی بیشتر است.
هر چند عموم معلولین جسمی- حرکتی که وسیله حرکتی بیشتر آنان
صندلی چرخدار است خود را تافته جدا بافته‌‌ای از سایر مراجعین
ندانسته و به دنبال امتیاز خواهی هم نبوده و نیستند اما درست
نیست این ویژگی اخلاقی بهانه‌ای در توجیه کم کاری، کم توجهی یا
بی‌تفاوتی نسبت به پیگیری درخواست‌های برحق آنان باشد.
نبود موانع معماری یا فیزیکی (حصارها، پله‌ها، برآمدگی‌های شیب
دار و...) صندلی چرخدار از حقوق اولیه و مسلم معلولین جسمی-
حرکتی در مراجعه به اداراتی است که با آن سرو کار دارند، پس
نخست لازم است به این مهم توجه شود. نبود جای پارک ویژه برای
آن دسته از معلولینی که خود رانندگی می‌کنند و یا نبود
سرویس‌های بهداشتی و آبخوری مناسب سازی شده هم می‌تواند برای
این عزیزان دردسر ساز شود.
زماني مي‌توان در انتظار كاهش اصطكاك‌ها، پرخاشگري‌ها و
استرس‌هاي شايع و رايج در محيط‌هاي شغلي بود كه ميان معلولین
مراجعه كننده به مراكز دولتی و كاركنان تعاملي دوجانبه و
هميشگي برقرار باشد. شك نيست آموزش‌هاي مستمر و حين خدمت چنين
كاركناني كه در ارتباط با:
پديده معلوليت و محدوديت یا عوارض ثانویه حاصل از معلولیت.
چگونگي برقراري ارتباط درست با مراجعين و به‌ویژه ارباب
رجوعی که شرایط ویژه دارند.
مهارت‌هاي زندگي يا روش‌هاي غلبه و مقابله با استرس و اضطراب
یا كنترل خشم و هيجان.
و از اين قبيل باشد نه تنها آسيب‌هاي ناشي از ارتباط نادرست
شغلي را كاهش مي‌دهد بلكه شيوه‌‌هاي خدمت رساني و در نهايت
رضايت‌مندي هر چه بيشتر معلولان و خانواده‌هاي آنان را هم
ارتقا مي‌دهد.
شماری از معلولین جسمی استقلال شخصی کامل دارند یا با تجربه و
به مرور زمان به دست آورده‌اند. در آنان سطح رضایت‌مندی از
زندگی با کاهش وابستگی به دیگران افزایش یافته و کمتر کمک
دیگران را قبول می‌کنند و تا خود درخواست کمک نکنند هر گونه
کمکی را به ترحم و دلسوزی تعبیر کرده و احساس می کنند همنوعان
در توانمندی آنان تردید دارند. در اینگونه موارد شایسته است
پیشنهاد کمک و مساعدت به‌صورتی مطرح شود که به او فرصت پذیرش
یا رد کمک داده شود. در این شرایط با سوالاتی از قبیل:
کاری از دست من ساخته است؟ یا مشکلی در انجام تنهایی این کار
ندارید؟ ... مانع هر گونه سوءتفاهم رفتاری شوید.
معلولین بطور معمول رغبت چندانی به کمکی که در معرض دید عده
زیادی باشد ندارند. دوست ندارند مورد توجه باشند هر چند به رغم
تمایل واقعی، آنان سبب تحریک حس کنجکاوی دیگران می‌شوند.
توجه به اين مسئله حائز اهميت است كه ظاهر معلول و وضعيت
جسماني و فيزيكي او را ملاك توانايي يا ناتواني او قرار ندهيد.
رعایت نکات ساده زیر به برقراری ارتباط درست کمک می‌نماید:
به ناتواني و محدوديت معلول يا صندلي چرخدارش خيره نشويد به
چشمان پر از اميد و تلاش و نیز توانمندي سازگاری او با شرايط
جديد جسمانی بنگريد؛ بدانید هر شخصي قطعا از توانايي‌هايي
برخوردار است كه تنها با فراهم شدن شرايط یا زمینه سازی
بسترهای لازم بروز مي‌كند.
هیچگاه خود را مجاز ورود به حریم شخصی و خصوصی معلولین
ندانید، تا ضرورتی پیش نیاید هیچ سوال شخصی از او نپرسید و
چنانچه در انجام امر اداری ناگزیر به پرسش‌هایی از این دست
شدید با احتیاط و احترام کامل سوال را مطرح نموده و در صورتی
که معلول به هر دلیلی تمایلی به پاسخگویی ندارد، موضوع صحبت را
عوض کنید.
با وقار و تواضع باشيد و در هنگام محاوره با معلول واضح،
شفاف و ساده صحبت كنيد و از اداي جملات نامفهوم يا دست و پا
شكسته يا تعجيل در اداي جملات بپرهيزيد.
لازم است کارکنان زحمتکش با آگاهی نسبی از شرایط جسمانی ویژه
و درک محدودیت‌های جسمی- حرکتی معلولین تا حد امکان در تسریع
درخواست‌های آنان بکوشند.
چیدمان وسایل در اتاق این کارکنان باید به گونه‌ای باشد که
معلولین بي‌هیچ مشکلی فضای لازم برای عبور صندلی چرخدار را در
اختیار داشته باشند، گاه جابجایی صندلي‌ها یا میزها اجتناب
ناپذیر است.
برای هر گونه کمک به ادامه حرکت معلولین جسمی- حرکتی ابتدا
با احترام از آنها اجازه بگیرید و در صورت نیاز و موافقت حتماٌ
در مورد چگونگی انجام آن از او پرسش نمائید تا با ندانم‌کاری و
عجله اشتباهی را که احتمال دارد حتی برای سلامتی معلول خطرساز
باشد، مرتکب نشوید.
این اصل را هیچگاه فراموش نکنید که صندلی چرخدار برای معلول
جسمی- حرکتی حکم اندام‌هاي حركتي یا پاهای او را دارد، پس در
هر شرایطی این خود اوست که باید برای توقف یا حرکت آرام و تند
صندلی چرخدار تصمیم گیرد.
چنانچه در صورت یا اندام معلولین تغییراتی ناگهانی مشاهده
نمودید، بدون کنجکاوی و مودبانه به او پیشنهاد کمک نمائید و
حتما منتظر پذیرش کمک بمانید؛ سپس با حوصله و توجه کافی به
توضیحات او در مورد چگونگی کمک توضیح بخواهید و در صورت تردید
و ابهام باز هم سوال نمائید.
اگر نیاز شد حتی پیش از ورود او به اتاق برای راحتی برقراری
ارتباط رودر رو، حتی جای میز یا صندلی خود را تغییر دهید تا
هنگام صحبت با او مقابل شما قرار گیرد؛ بهتر است چنانچه در این
خصوص و در آن مقطع زمانی مانع یا مشکلی وجود دارد که قابل رفع
نیست حتما پیش از آمدن به آن مکان یا اتاق، به او اطلاع دهید.
هنگام گوش دادن به صحبت‌ها و توضیح دلیل مراجعه به آن اداره
حتی الامکان مقابل چشمانش قرار گیرید (به حالت ایستاده نباشید،
با توجه به شرایط یا روی یک صندلی یا برای کوتاه مدت بر زانوان
خود بنشینید).
در صورتي كه براي درخواست يا مراحل انجام كار توضيح و يا
تبادل پرسشي نياز شد و معلول با يك همراه نزد شماست ضروري است
از خود او پرسش نمائيد.
فرم‌هاي اداري را كه در روند انجام درخواست او نياز به تكميل
شدن دارد را هم به خود او بدهيد و حتي اگر در ارائه توضيحات يا
نوشتن سرعت لازم را ندارد به او زمان بيشتري اختصاص دهيد، تنها
در صورت تمايل خود معلول و تسريع امور از همراهش كمك بخواهيد.
لازم است برخورد و نوع گفتار کارکنان با معلولین همانند شخص
بالغ و محترم و نه یک بیمار یا کودک باشد.
مساعدت و همكاري شما براي كاهش هر چه بيشتر مراحل كاري و
جلوگيري از دوباره كاري و اتلاف وقت بيشتر حائز اهميت است، با
راهنمائي‌هاي مفيد تا جائي كه مقرارت اجازه مي‌دهد مانع از رفت
و آمد مكرر و احيانا سردرگمي معلول شويد.
در برخی موارد معلولین ضایعه نخاعی به دلایلی مانند درد
زیاد، استفاده از داروهای گوناگون و عوارض جانبی داروهای مورد
استفاده دچار بیقراری، هوشیاری پائین و خواب آلودگی، اختلال در
قدرت تفکر و تکلم و ... بوده و تا حدی ناآرامند، در اینگونه
موارد می‌توان با درک شرایط آنها مانع از هر گونه تندی یا
برخورد نامناسب شد.
عوارض ثانويه ناشي از آسيب‌هاي نخاعي سبب اختلالاتي در
سيستم‌هاي بدن شده و در كل به كاهش آستانه تحريك پذيري
مي‌انجامد، سرما و گرماي زياد محیط، خستگی جسمانی یا کم خوابی،
افت فشار خون یا پائین افتادن قند خون، صداهاي ناهنجار یا نور
زیاد ممكن است ناخواسته بر واكنش‌هاي معلول تاثير بگذارد، پس
در اینگونه موارد با درک درست موقعیت و شرایط او، با خودداری و
بردباری لازم مانع از سوتفاهم‌های رفتاری شويد.
فراموش نکنید اكثريت افراد معلول اين توانايي را دارند كه به
طور مستقل زندگي كنند، پس آنها را از كار افتاده و بيمار
ندانید .
همه ما احساس داریم، با مشاهده معلولین جسمی- حرکتی معلولیت
آنها را نبینید یا محدودیت آنها را بزرگ نسازید ، بهتر است با
آنها همان رفتاری را داشته باشیم که دوست داریم با ما هم
آنگونه برخورد شود.
چنانکه معلولی در قضاوت و دید شما انتظاری غیر متعارف یا
خلاف قوانین و ضوابط یا خواستی غیر منطقی دارد، یا رفتارش درست
نیست شما با تسلط بر خود باز هم خودتان باشید با متانت و
برخورد منطقی و اصولی او را آرام و متقاعد سازید.
سرانجام هر گاه در برخورد يا تعامل با معلولان اشتباهي مرتكب
شديد با شهامت عذر خواهي كنيد و در اصلاح رفتار نادرست خود
تلاش نمائيد.
با بازنگري و اصلاح قوانين، روش‌ها، منابع و امكانات موجود و
نيز بررسي دقيق دلايل نارضايتي معلولین از بعضي خدمات ارائه
شده مشكلات و موانع خدمت رساني مطلوب به حداقل خواهد رسيد.
به منظور تكريم ارباب رجوع اطلاع رساني به هنگام و مناسب به
مراجعين در زمينه نحوه ارائه خدمات (از طريق تلفن گويا، پیامک،
اينترنت یا پست الکترونیک ، كتاب يا تابلوهاي راهنما يا بروشور و ...
) ضروري است.
انجام درست و سريع كارها زماني میسر است كه بوركراسي و يا
مراحل چرخش و تبادل‌هاي مكرر درخواست‌ها و حضور مکرر مراجعین
از آن جمله معلولین به حداقل رسيده و با توضيحات روشن و يا نصب
تابلوهاي راهنما به سهولت و تسريع كار آنان كمك شود.
با گسترش ارتباطات اینترنتی پر سرعت و دسترسی آسان معلولین و
یا خانواده آنها به اینترنت می‌توان امید داشت در دولت
الکترونیک لزوم حضور آنان به ادارات گوناگون برای پیگیری
درخواست‌هایشان به حداقل برسد و آنها در آینده نزدیک به راحتی
بتوانند با اطمینان از طریق اینترنت درخواست‌های خود و مراحل
گوناگون پیشرفت یا دلایل راکد ماندن و اشکلات درخواست خود را
دنبال نمایند.
شایسته است یکی از اولویت‌های مراکز اداری هم این مهم باشد که
با برطرف سازی موانع فیزیکی و ساختمانی، فردی یا اداری و
قانونی موجود به سمت و سویی حرکت نمایند که تمامی خدمات و
درخواست‌ها در آینده بی‌نیاز به مراجعه حضوری معلولین و
خانواده آنان و تنها از طریق ارتباطات الکترونیکی و اینترنتی
قابل پیگیری باشد.
کارکنان خدوم و زحمتکش هم در هر حال باید به این مهم واقف
باشند که ممکن است معلولان در قیاس با سایر همنوعان یا مراجعین
به زمان بیشتری برای نوشتن، یا بیان مسئله‌ای و یا انجام کاری
نیاز داشته باشند یا آستانه تحمل آنان پائین باشد، اما مطمئن
باشند در اینگونه موارد همیشه برخورد دوستانه توام با حوصله و
بردباری نتیجه بهتری خواهد داشت.
ایروانی، م.ر. " بررسی مشکلات معلولین در رابطه با رفت و آمد
در سطح شهر و موسسات و ساختمان های اداری". جامعه شناسی، 1384.
جانسون. طراحی گذرگاههای مناسب برای معلولین جسمی.مرکز تحقیقات
ساختمان و مسکن، 1366.
http://www.hziraki.blogfa.com
http://www. behzisti.ir
http://www.rezainedoushan.ir
http://www.tebyan.net
http://irna.ir/fa/News
http://malolan-va-zendegi.blogfa.com
http://tandorosti.akairan.com
http://www.talebali.blogfa.com
http://www.magiran.com
|
