مجموعه مقالات چهارمین کنفرانس اینترنتی پرستاری و آسیب نخاعی -یوگا درآب، روشی برای ارتقاء کیفیت زندگی مبتلایان به ضایعات نخاعی

ضایعه نخاعی ، نوعی ضایعه است که در اثر صدمه شدید به نخاع به وجود می آید . در آسیب نخاعی بخشی از کابل ارتباطی بین مغز و ارگان یا اندام هدف از بین رفته و عملکرد آن مختل می شود؛ در حالیکه در قطع نخاع ، این ارتباط به طور کامل قطع شده و کلیه حرکات ارادی و غیر ارادی همراه با حس های پایین تر از محل آسیب از دست می رود .

هرساله در اثر عوامل مختلف چندین هزار نفر در کشور دچار آسیب نخاعی می شوند. پیش بینی می شود در ایران حدود هفتاد هزار نفر مبتلا به آسیب نخاعی هستند. افراد مبتلا به ضایعه نخاع به دلیل مشکلات متعدد جسمی که دارند، تحرکشان کم شده است. بنابراین ارگان های داخلی شان تحت فشار است؛ سیستم دفعی با مشکل مواجه و از همه مهم تر، به دلیل نداشتن حس در نقاط فلج شده ، زخم بستر یکی از عوارض عدیده ای است که این افراد با آن مواجه هستند.

درباره ضایعات نخاعی لازم است به دو موضوع مهم توجه شود:
پیشگیری از آسیب نخاعی و خدمات رسانی مطلوب به افراد آسیب نخاعی و حمایت از آنان (هزینه درمان و توانبخشی یک فرد مبتلا به آسیب نخاعی بسیار سنگین است). با فعالیت بدنی و ورزش می توان کیفیت زندگی افراد معلول را افزایش داد.

هیدروتراپی به شیوه ای از معالجه گفته می شود كه در آن، اجرای حركات و نرمش های خاص در آب مورد نظر باشد. آب به دليل برخی خواص فيزيکی نظير چسبندگی ، شناوری ، فشار و غلظت (ويسکوزيته) اثرات بسيار مفيدی در انجام حرکات ورزشی دارد و از اين خواص در هيدروتراپی استفاده می شود.

حرکات آرام، آهسته و روان، بخشى از حرکات یوگا در آب هستند. در تمرینات یوگا در آب، عضلات به شکل صحیح، درگیر حرکت شده و همراهی آن با 2 فاکتور مهم تنفس آگاهانه و تمرکز ، اثرات جریان انرژیایی یوگا را فراهم می سازد.

ضایعه نخاعی ، نوعی ضایعه است که در اثر صدمه شدید به نخاع به وجود می آید . ضربه (مستقیم یا غیر مستقیم) ، تورم و یا یک غده که روی نخاع اثر بگذارد ، می تواند باعث قطع کامل یا بخشی از نخاع شود. در اثر این آسیب، عضلات فلج شده؛ درد ، حرارت و حس را درک نمی کنند و اعمال غیر ارادی ارگان ها (از قبیل مثانه ، روده ، عضلات و...) نیز مختل می شود.

با آسیب دیدن نخاع در محل ضربه ، در نخاع تورم ایجاد شده و سپس بسته به سطح ضایعه باعث قطع شدن مسیر و از دست دادن همه یا بخشی از حس ها و حرکات در مصدوم می شود . نقطه آسیب در هر کجای نخاع که باشد، بخش بالاتر آن درست عمل می کند؛ یعنی صدمه در نواحی پایین تر از محل آسیب دیده می شود{ مثلا کسی که از آسیب گردن رنج می برد، همه یا بخشی از حرکات دست ها و پاهایش را از دست می دهد؛ در حالیکه کسی که از ناحیه کمر آسیب دیده، مشکلی در حس و حرکت دست هایش ندارد، بلکه مشکلات مثلا در پاها بروز می کند} .

در آسیب نخاعی بخشی از کابل ارتباطی بین مغز و ارگان یا اندام هدف از بین رفته و عملکرد آن مختل می شود؛ در حالیکه در قطع نخاع ، این ارتباط به طور کامل قطع شده و کلیه حرکات ارادی و غیر ارادی همراه با حس های پایین تر از محل آسیب از دست می رود .

اگر ضایعه نخاع کامل نباشد ، بسته به محل و سطح ضایعه، فرد آسیب دیده تا حدودی می تواند دست ها ، پاها و بدن خود را حرکت دهد . به همین دلیل ، ورزش برای این افراد از اهمیت فوق العاده مهم و اساسی برخوردار است . در این مقوله اصطلاحات رایج عبارتند از:

پلژی : چنانچه ضایعه نخاعی باعث فلج کامل در اندام مربوط شود.
پارزی : چنانچه ضایعه باعث فلج ناقص ( نسبی ) در اندام شود.
پاراپلژی : فلج دو پا همراه یا بدون فلج قسمتی از تنه را گویند.
پاراپارزی : فلج ناقص پاها را گویند..
کوادر پلژی : شامل فلج کامل چهار دست و پا می باشد .
کوادری پارزی : فلج ناقص چهار دست و پا را گویند.

درباره ضایعات نخاعی لازم است به دو موضوع مهم توجه شود:

1- پیشگیری از آسیب نخاعی
2-خدمات رسانی مطلوب به افراد آسیب نخاعی و حمایت از آنان (هزینه درمان و توانبخشی یک فرد مبتلا به آسیب نخاعی بسیار سنگین است).

افراد مبتلا به ضایعه نخاع به دلیل مشکلات متعدد جسمی که دارند، تحرکشان کم شده است. بنابراین ارگان های داخلی شان تحت فشار است؛ سیستم دفعی با مشکل مواجه و از همه مهم تر، به دلیل نداشتن حس در نقاط فلج شده ، زخم بستر یکی از عوارض عدیده ای است که این افراد با آن مواجه هستند.

سیکل معیوب عوارض مبتلایان به SCI ، به گونه ای عمل می کند که حلقه وابستگی به دیگران و عدم استقلال به مرور زمان بسته تر و تنگ تر می شود. حال با فردی تا این حد رنجور ، ناتوان و آسیب پذیر چه باید کرد؟

شایعترین عوارض ناشی از عدم استقرار صحیح بدن در وضعیت نشسته عبارتند از :

2) کیفوزیس عبارتست از یک فرم " C " شکل یا انحنای فرو رفته نخاع که می تواند منجر به افزایش فشار بر روی استخوان
دنبالچه شود . این وضعیت حتی می تواند بر روی تنفس فرد تاثیر گذار باشد .

اندام های لگن ، وزن اصلی بدن را در هنگام نشستن تحمل می کنند. استقرار صحیح بدن ، باعث حفظ توازن در ناحیه لگن می شود. تغییر مقاومت عضلانی و ناهنجاری های اسکلتی می توانند ، باعث کج شدن لگن به سمت جلو یا عقب ، یا کجی به یک پهلو و یا حرکت ( لغزیدن ) روی سطح نشیمن گردند . این وضعیت ها باعث افزایش فشار روی قسمت های استخوانی لگن شده و خطر تخریب پوست را افزایش دهند .
در پیشگیری از بروز و پیشرفت زخم های فشاری، استقرار صحیح بدن اهمیت زیادی دارد. وضعیت مناسب بدن می تواند در به حداکثر رساندن ثبات ، توانائی و عملکرد بدن (هنگام استقرار روی صندلی چرخدار) ، حفظ توازن مناسب نخاع و به حداقل رساندن درد، کمک شایانی نماید .
در این مورد انجام و اجرای صحیح و به موقع تمرینات فیزیوتراپی بسیار موثر است اما این روش نیز مانند بسیاری دیگر از روش های بازتوانی؛ زمان بر، پر هزینه و نیازمند به تجهیزات و امکانات خاص و افراد متبحر دارد.

با فعالیت بدنی و ورزش می توان طول عمر افراد معلول را افزایش داد. دکتر گاتمن در تحقیق خود به این نتیجه رسید که با ورزش متوسط طول عمر افراد معلول، از سه سال به ده سال افزایش می یابد. بنابراین لازم است که شرایطی را فراهم نمود تا افراد معلول و مبتلا به ضایعه نخاعی به ورزش و فعالیت بدنی روی آورند و از اثرات مثبت آن بهره برده تا مشکلات مربوط به معلولیت آنان کاهش یابد.
آثار مثبت ورزش برای افراد معلول ضایعه نخاعی :

1.      جلوگیری از زخم های بستر و فشاری.
2.      تسهیل در عمل دفع
3.      کاهش پوکی استخوان
4.      بهبود قدرت عضلات سالم
5.      حفظ دامنه حرکتی مفاصل
6.      بهبود انعطاف پذیری
7.      تاثیر در روند اجتماعی شدن فرد و ورود او به جامعه
8.      جلوگیری از تشکیل سنگ های مثانه و کلیه
9.      توسعه و پیشرفت در روند توان بخشی
10.    بهبود استقامت قلبی- تنفسی
11.    حفظ دامنه حرکتی قفسه سینه به منظور تنفس بهتر
12.    پیشگیری از بروز تغییر شکل مفاصل
13.    تثبیت فشار خون
14.    بهبود تعادل
15.    کاهش میزان سختی ( اسپاسیتی عضلات )
16.    پرکردن اوقات فراغت
17.   تقویت روحیه افراد
18. کاهش آثار منفی روانی عارضه (از جمله اضطراب ، استرس و...)
19.   سازگاری بیشتر با مشکلات
20. کاهش عوارض ثانویه مربوط به معلولیت

قدمت استفاده از آب جهت درمان، به زمان های گذشته بر می گردد. در آن زمان جهت به دست آوردن آرامش و رفع خستگی و يا برای درمان برخی از بيماري ها، از آب درمانی استفاده می كردند . یونانیان به فواید درمانی نهفته در استحمام پی برده بودند. آب رکن مهمی از سیستم درمانی چینی ها و بومیان آمریکا را تشکیل می‌داده است. مصريان آب را نماد تطهير مى دانستند و از حوضچه هاى آب گرم براى پاكسازى روح و رسيدن به خلسه meditation بهره مى گرفتند. پس از ميلاد مسیح، به واسطه غسل تعميد مسيحيان، آب نماد تطهير و پاكى نفس نام گرفت.

این روش درمانی دارای فلسفه عمیقی است که از شعور ذاتی پدیده های عالم هستی پیروی می کند. آب موجودي است زنده و داراي شعور و از همين طريق، مي‌تواند بر سلامتي انسان، حيوانات و همچنين رشد گياهان تأثير داشته باشد.

آب درمانی بر درمان طبیعی بیماری ها (طبیعی درمانی) و اصل نظافت و پاکسازی عمیق جسم از تمام سموم و عوامل بیماری‌زا استوار است. به عنوان مثال، خداوند برای درمان بیماری جسمانی حضرت ایوب علیه السلام، به وی امر می کند " تا پایش را به زمین بكوبد؛ آنگاه چشمه ساری جاری خواهد شد که می تواند با شستشو در آن و نوشیدن از آن، سلامتی خویش را باز یابد". "ارْكُضْ بِرِجْلِكَ هَذَا مُغْتَسَلُ بَارِدٌ وَ شَرَاب" ( پاى به زمین زن (زد و چشمه آبى پدید آمد، گفتیم) این آبى است سرد براى شستشو و نوشیدن (در آن شستشو كن و از آن بیاشام تا از هر درد و الم بیاسایى). ( سوره صاد/ آيه 42)

جلد 14 دایره المعارف امریکانا (چاپ 1973، ص 667) در تعریف هیدروتراپی می نویسد :
"هیدروتراپی اغلب به شیوه ای از معالجه گفته می شود كه در آن، اجرای حركات و نرمش های خاص در آب مورد نظر باشد".
اساس این نوع معالجه، سبک شدن بدن هنگام غوطه وری در آب است و به همین دلیل بیمار قادر می گردد عضلات و اندام های خود را با مصرف نیروی کمتری به حرکت در آورد و در عین حال چون فشار بدن بر روی مفاصل کاهش می یابد ، در اجرای حرکات نیز درد کمتری احساس می شود.
هنگام قرار گرفتن يك جسم در آب به اندازه وزن حجم آبی كه جابجا می شود، از وزن جسم كاسته می شود. می توان از این ويژگی جهت اهداف درمانی استفاده نمود. لازم به تذکر است که آب به دليل برخی خواص فيزيکی نظير چسبندگی ، شناوری ، فشار و غلظت (ويسکوزيته) اثرات بسيار مفيدی در انجام حرکات ورزشی دارد و از اين خواص در هيدروتراپی استفاده می شود.
در هيدروتراپی عمومی معمولا" از استخر يا وان های پروانه ای شکل" استفاده می گردد. در حالی که در هيدروتراپی موضعی، از وان های کوچک و يا وان گردابی استفاده می شود. برخی از دستگاه های آب درمانی به گونه ای طراحی شده اند که می توانند آب را با فشار زياد به اندام ها بپاشند و يا حالت گردابی در آب ايجاد نمايند . در اين حال علاوه بر استفاده از اثرات حرارتی آب، از اثرات مکانيکی آن نيز بهره می برند. حالت گردابی آب همچون ماساژ عمل کرده ، از طريق تحريک اعصاب حسی سبب تسکين دردهای موضعی و بهبود گردش خون می شود . به طور معمول در هیدروتراپی عمومی، تمام بدن (بجز سر و گردن) بیمار در آب قرار می گیرد اما در هیدروتراپی عضوی ، فقط همان عضوی که دچار عارضه شده است در آب قرار می گیرد.

از دلایل رایج بودن هیدروتراپی می توان به چند مورد زیر اشاره کرد:

1.با مقبوليت افراد جامعه همراه است.
2.از هیدروتراپی می توان به سادگي و به سهولت استفاده کرد.
3.هیدروتراپی روشی طبیعی و بی ضرر است.
4.هیدروتراپی بي نیاز به دارو بوده و بدون آثار مسمومیت است..
5.هیدروتراپی از ارزانترین روش های درمانی است.
6.هیدروتراپی به سهولت در دسترس همگان است.
7.هیدروتراپی بی درد است .
8.هیدروتراپی درمان اساسی وریشه ای به همراه دارد.
9.هیدروتراپی با تن آرامي "Relaxation" همراه است.
10.هیدروتراپی منجر به حفظ و افزایش دامنه حرکتی اندام ها مي شود.

11. در هیدروتراپی چون وزن بدن در آب سبک مي شود:

* بازآموزی فعالیت عضلات فلج
* پیشرفت حرکات جهت راه رفتن و تحمل وزن راحت تر انجام مي شود.

در بین تکنیک های فیزیوتراپی، روش آب درمانی در دراز مدت اثرات ماندگارتر و عمیق تری را به همراه دارد؛ خصوصا که به دلیل کاهش وزن افراد در آّب، امکان اجرای بسیاری از تمریناتی را که در خشکی برای افراد مقدور نیست، در آب امکان پذیر است.

حركت در آب و آب درمانی اثرات بسياری دارد كه می توان به آن موارد اشاره كرد :

1. افزایش درجه حرارت بدن: در اثر افزایش حرارت بافت های مختلف بدن، میزان سوخت وساز یا متابولیسم عمومی بافت ها نیز زیاد می شود.

2.افزایش جریان خون: بالا بودن حرارت آب، منجر به بالا رفتن حرارت بدن و متعاقب آن، متسع شدن عروق و مویرگ ها می شود. افزایش درجه حرارت بدن موجب زیادتر شدن سوخت و ساز سلول ها می شود که برای جبران کردن این امر، به افزایش جریان خون بافت هاي بدن رخ مي دهد. بنابر این، میزان جریان خون نیز متعاقب قرار گرفتن در آب گرم افزایش می یابد.

3.افزایش میزان فعالیت قلب: به دنبال اتساع عروق خونی و زیاد شدن میزان جریان خون، میزان خون وارده به قلب نیز زیادتر می شود و طبق قانون فرانك استارلینگ "هرچه خون وارده به قلب زیادتر شود، خون خارج شده از آن نیز زیادتر می شود" میزان برون ده قلبی نیز افزایش می یابد و فعالیت قلبی هم بیشتر می شود.

4. رفع محدوديت حرکتی و يا پيشگيری از آن: (به دليل سبك شدن بدن در آب ، عضو يا اعضايی كه در خشكی حركت نداشته و یا حرکات محدودی دارند، توسط سایرعضلاتی كه تحرک خوبی دارند، به حركت در آورده می شوند. انسان در آب، حدود چهار برابر بيشتر انرژي مصرف مي‌كند، هرچه صرف انرژي بيشتر باشد عضلات قوي‌تر مي‌شوند، بنابراين تمرين در آب، باعث افزايش قدرت بدني فرد خواهد شد. در آب ، نسبت به هوا مقاومت بیشتری وجود دارد؛ بنابراین انجام تمرینات در آب باعث تقویت بهتر و بیشتر ماهیچه‌ها شده، تنش کمتری را نسبت به تمرینات معمول به همراه دارد . از طرفی آب، گرمای تولید شده در خلال تمرینات را از بین می‌برد؛ پس برای افرادی که حین ورزش زیاد عرق می کنند، قابل تحمل است).

5.جلوگيری از تحليل رفتن عضلات[1] : چون جريان خون عضو بی حرکت زياد شده و تغذيه آن بهتر می شود .این روش با تقویت عضلات همراه بوده و از تحلیل رفتن عضلات جلوگیری مي كند).

6. در آب درمانی، اثرات گرما بيشتر و طولانی تر بوده، خستگی کمتر و حرکات نرم تر صورت می گیرد. تعداد عضلات فعال و مفاصل متحرک نیز بیشتر هستند . فرو رفتن در استخر یا وان، با كاهش فشار دائمی جاذبه زمین بر روی بدن همراه است. اين كاهش وزن باعث از بين رفتن گرفتگي عضلات و همچنين به ميزان چشم‌گيري باعث رفع خستگي مي‌شود.

7.ايجاد روحيه نشاط ، شادابی و سرزندگی : از اثرات مستقيم آب درمانی جلوگيری از عوارضی همچون خمودگی ، گوشه نشينی و ركود است كه هریک به تنهایی، منجر به افسردگی و ناراحتی های روحی و روانی می گردد. آب از چنان خاصیت نشاط انگیز و فرح بخشی برخوردار است که شوق لازم برای تمرین، تکرار و اجرای حرکات را به بیمار می بخشد.

8.رفع اسپاسم عضلات: يكی از معضلات بيماران نخاعی، گرفتگی عضلات است. آب (خصوصا آب گرم) تا حد بسيار زيادی اسپاسم را كم می كند . اثرات گرما نيز به اثر تحركت در آب اضافه شده و تاثير بسزايی در كاهش اسپاسم می گذارد).

9.تحريك گيرنده هاي پوست: بر اثر برخورد جریان آب با سطح بدن، گیرنده های عصبی پوست تحریک می شوند. تحریکات ایجاد شده از طریق اعصاب، بر سیستم عصبی مرکزی تاثیر گذاشته و این تاثیرات سیستم عصبی مرکزی است که باعث به وجود آمدن اثرات درمانی آب می شود. در نهایت، تجمع این تاثیرات روی روان فرد منعکس می شود.

10.کاهش درد : این روش بر روی دريچه کنترل درد[2] در نخاع اثر گذاشته و از شدت درد می كاهد(. به‌علت آسایشی که در آب به انسان دست می‌دهد میزان درد و رنج کاهش می‌یابد.

11.از بين بردن محدوديت حركتی در مفاصلی كه عضلات فلج و يا نيمه فلج دارند.

12.جلوگيری از پوکی استخوان: خصوصا در تمریناتی که با تحمل وزن همراهند مانند راه رفتن در آب.

13.پيشگيری از ايجاد انحراف در ستون فقرات (در افراد مبتلا به ضايعه نخاعی به علت استفاده بيش از حد از ويلچر و نشستن دراز مدت روی آن، انحنايی جانبی در ستون فقرات ايجاد می شود (اسکليوز) که اين معضل با حرکات درمانی در آب حل می شود. در آب ستون فقرات به حالت کشيده در آمده و حرکت دست ها در آب، به تقويت عضلات ناحيه پشت کمک کرده و از ايجاد اسکليوز جلوگيری می نمايد).

15.پيشگيری از رسوب سنگ در کليه ها و مجاری ادرار (اين ورزش با ايجاد افزايش گردش خون در ناحيه کليه ها و مثانه، از رسوب مواد معدنی به شکل سنگ در کليه ها و مجاری ادرار جلوگيری می نماید).

16.افزايش حجم تنفسی و کارکرد بهتر ريه ها (حرکت در آب ، حجم تنفسی ريه را بالا برده ، از تجمع ترشحات و خلط در ريه و در نتیجه ايجاد عفونت در آن جلوگيری کرده و با تنفس بهتر، سلامت بيشتر ريه ها را تضمين می نمايد).

17.افزايش حرکت روده ها و جلوگيری از يبوست و بهبود عمل هضم : با افزایش حرکت دودي روده ها، یبوست را که منشاء بروز اغلب بیماری هاست برطرف می کند .

18.ايجاد روحيه اعتماد به نفس و ايجاد روحيه قدرتمندی برای انجام کارهای روزه مره .

19. ارتقاء بهداشت پوست و مو : آب از طريق تحريك ماهيچه هاي پوست، اثرات ویژه ای در کم کردن استرس و جوان کردن دوباره بدن مي گذارد.

21. برقراري خواب طبیعی و در نتيجه تقویت مغز وبدن

23.ماساژ بدن: چون حركت آب بر روی بدن به آرامی صورت مي گيرد، اثر هیدرو استاتیک آب، تأثیر ماساژور را دارد.

24. بهبود، ایجاد تعادل و هماهنگی در بدن : مقاومت یا کشش آب باعث تقویت و کشش عضله‌ها می‌شود. این کشش باعث کاهش نیروی جاذبه بر وزن بدن، ستون فقرات، ماهیچه‌ها و رباط‌ها می‌شود.

25.افزایش كيفيت حرکت: غوطه‌ور بودن در آب گرم در افرادی کم تحرک، موجب شل شدن ماهیچه‌ها و مفاصل شده و ميزان و كيفيت تحرک را افزایش می‌دهند.

26. افزایش تونوسيته ماهیچه‌ای : بهره‌گیری از فشار هیدروستاتیک فواره‌های آب (ويرپول)، باعث افزایش تونوسيته ماهیچه‌ای می‌شود.

27. درمان مبتلایان به آرتریت مفاصل: حمام بخار (مانند سوناي بخار) ، گردش خون را فعال ساخته و زمینهٔ را برای درمان مبتلایان به آرتریت مفاصل فراهم می‌کند.

28.شناور بودن بدن در آب : به‌دلیل شناور بودن بدن در آب، امکان اجراء حرکات نرمشی برای ماهیچه‌های بدن فراهم می‌شود؛ بدون آنکه از این بابت تنش غیر ضروری بر اعضای آسیب دیده وارد شود.

29.بدون عارضه بودن: غوطه خوردن در آب باعث تقویت و سرزندگی اندام‌های مصدوم بدن می‌شود، ضمن آنکه احتمال بروز ضایعات بیشتر را کاهش می‌دهد.

30.کاهش تورم وفاصل و اندام ها: آب به‌علت وارد كردن فشار هيدروستاتيك مي‌تواند عارضه ادم (تورم) را كنترل و يا آن را كاهش دهد.

31. مهمترين خاصيت آب، نقشى است كه در سم زدايى از بدن دارد.

32.برقرارى تعادل روحى، افزايش نيروى جنسى، پاكسازى صورت، افزايش انرژى بدن، افزايش عملكرد فيزيكى و ذهنى، تنظيم درجه حرارت، رقيق سازى جريان خون و جلوگيرى از عارضه هاى پوستى نظير چين و چروك از ديگر فوايد آب درمانى است.

33.اما چگونه می توان از این همه آثار مثبت در مبتلایان به ضایعات نخاعی بهره گرفت؟

همه معلولان که دسترسی به ویلچرهای پیشرفته و یا بالابرهای مخصوص را ندارند. در این افراد "چگونه می توان در افراد بی تحرک حضور در آب را امکان پذیر ساخت؟ با خطرات بی حرکتی در آب چه باید کرد؟" به اعتقاد نگارنده و بر اساس تجارب بالینی، کاربرد وسایل کمکی در دسترس و ارزان قیمتی (چون حلقه های هوا و خصوصا نودل[3]) که در استخرها موجود است، دستیابی به اهداف بازتوانی را به راحتی فراهم می سازد. این وسایل امکان غوطه وری و جلوگیری از فرورفتن فرد معلول به داخل آب را فراهم کرده و در نتیجه حس ترس از آب را از وی دور می کنند. در افرادی که ناتوانی بیشتری دارند، می توان از چند وسیله هم زمان استفاده کرد تا تعادل و اعتماد بیشتری فراهم شود.

يوگا نگريستن به اسرار و زيبايي هاي درون است . يوگا تعادل جسم و روان و وحدت اين دو با هم است. يوگا يعني به آرامش رسيدن .يوگا يكي شدن تمام نيروهاي تن ، روان و روح ، با خداست .با يوگا نشانه هاي بيماري زاي جسمي و رواني برطرف مي شود . با يوگا مقاومت فرد در مواجهه با استرس هاي زندگي بيشتر مي شود . با يوگا قدرت تمركز بالا مي رود. با يوگا از ناراحتي هاي ستون فقرات و ساير مفاصل رهايي مي يابيد .با يوگا خستگي و فرسودگي را به فراموشي مي سپاريد .با يوگا توازن جسماني و تعادل رواني را در هر سن مي توانيد بدست آوريد . با يوگا شما به زيبايي هاي درون خود مي نگريد .با يوگا شما ياد مي گيريد كه چگونه همه را دوست داشته باشيد .

یوگا و حرکات نرمشى در آب: آب خود به عنوان ماده اى آرامش بخش شناخته شده است و حرکات آرام، آهسته و روان، بخشى از حرکات یوگا در آب هستند. در تمرینات یوگا در آب، عضلات به شکل صحیح، درگیر حرکت شده و همراهی آن با 2 فاکتور مهم تنفس آگاهانه و تمرکز ، اثرات جریان انرژیایی یوگا را فراهم می سازد. طبق علم ورزش یوگا، هر یک از حرکات بدنی[4] یوگا، علاوه بر تاثیر فیزیکی، تاثیرات خاص ذهنی را به همراه دارد. و هر زمان که ذهن انسان فارغ و رها از قضاوت ، دنباله روی افکار و... باشد؛ معنای واقعی توکل به خداوند را درک می کند ؛ که این امر منجر به پذیرش آگاهانه (و نه از روی اجبار) شرایط موجود می گردد. این اثر انرژیایی ورزش یوگا در تمامی لحظات عبادت های خالصانه حاصل می شود.

از مزایای یوگا در آب، علاوه بر فواید ورزش و(+) هیدروتراپی، بهره مندی از فواید آرامبخشی و جاری شدن جریان انرژی در نادی ها (کانال انرژی بدن) است. ادغام تمرینات یوگا با تمرینات آب درمانی (هیدروتراپی) ، باعث بهره مند شدن از اثرات روانی و انرژیایی خاص آن حرکت (آسانا) در بیمار می شود؛ که به عنوان نمونه اجرای تکنیک قهرمان I، حس اعتماد به نفس بیمار را تقویت می کند یا حرکت تریکون (مثلث) با ماساژ اندام های درونی، از یبوست جلوگیری می کند. حرکات چرخشی گردن، توان پذیرش را در فرد بالا می برد و حرکت... قرار گرفتن در وضعیت عمود و ایستاده ، باعث برقراری مجدد مرکز ثقل بدن در افراد معلول می گردد.

تمرینات یوگا در آب، به صورت انفرادی، 3-2 نفره و گروهی (بیمار و خانواده او) اجرا می شود ؛ در نتیجه بی بیمار و خانواده او این امکان را می دهد که تعامل و ارتباط دوست داشتنی جدیدی را در محیطی نشاط انگیز تجربه کنند. در این حالت بیمار و خانواده او پس از آموزش و به مرور زمان، به تنهایی قادرند که به تمرینات پرداخته و با صرف کمترین هزینه، از بسیاری از عوارض معلولیت بکاهند.

پس بسیار مناسب خواهد بود که ورزش یوگا در آب برای معلول و خانواده او توصیه شود تا در مدتی که به این تمرین مشغولند؛ از فواید ورزش، ماساژ(با جریان آب)، ریلکسیشن، غوطه وری و مدیتیشن به طور هم زمان بهره مند گردند.

نتیجه گیری

استفاده از آب درمانی روی جریان خون، سوخت و ساز بدن، سیستم عصبی، ترکیب خون و میزان ترشح غدد نیز تاثیر می گذارد در اثر افزایش جریان خون و بهبود وضع تغذیه در اندام ها و دفع سریع مواد زاید، گرفتگی و اسپاسم عضلات فرد و به دنبال آن، درد و ناراحتی از بین برده و يا كاهش می دهد. آب در حال حرکت، گیرنده های لمسی پوست را تحریک كرده که باعث افزایش جریان خون شده و سفتی عضلات از بین می برد.
از مزایای یوگا در آب، علاوه بر فواید ورزش و(+) هیدروتراپی، بهره مندی از فواید آرامبخشی و جاری شدن جریان انرژی در نادی ها (کانال انرژی بدن) است. ادغام تمرینات یوگا با تمرینات آب درمانی (هیدروتراپی) ، باعث بهره مند شدن از اثرات روانی و انرژیایی خاص آن حرکت (آسانا) در بیمار می شود.

[1] -Atrophy

[2] -Gait Control

[3] - نودل از وسایل سبک، قابل حمل ، در دسترس و ایمن درون آب می باشد که به دلیل قابلیت انعطاف پذیری آن، می توان به راحتی در قسمت های مختلف بدن و به شکل های گوناگون استفاده نمود.

[4] -Asana

[5] -warm up

[6] -passive

1. پرستاری داخلی جراحی. دستگاه اعصاب. برونر و سودارث. مترجم مشتاق زهرا. نشر سالمی تهران 1391
2. شاه ج.ت . یوگا و درمان . مترجم بافکر آزیتا. نشر بافکر تهران 1386.
3. جهان آرا بهاره . مقاله یوگا در آب. کتاب جامع اولین جشنواره جامع ورزش یوگا. نشر رسانه تخصصی. تهران 1387.
4. جزوه آموزشی دروس علمی و تخصصی مربی گری یوگا. تالیف کمیته آموزش انجمن ورزش یوگا. تهران 1389.
5. سوامی ساتیاناندا. هاتایوگا. مترجم موسوی نسب جلال. نشر فراروان. تهران 1387.
6. فیلم های آموزشی یوگا در آب
7. کارگاه آموزشی aqua yoga. مدرس نیما کشاورزی. تهران 16/10/1391.
8. دوره هیدروتراپی تحت نظارت فدراسیون نجات غریق. مدرس شیرین پیرانه . کرج دی ماه 1391.
9. اسفندیاری بهروز. ورزش درمانی در آب. ناشر فدراسیون نجات غریق تهران 1388.
10. جزوه آب درمانی فدراسیون نجات غریق و غواصی جمهوری اسلامی ایران .
11. جزوه حرکات – عضلات فدراسیون نجات غریق و غواصی جمهوری اسلامی ایران .
12. شماره های متفاوت مجله طب در ورزش.
13. تجربیات عملی نگارنده حین تدریس در کلاس های یوگا و استخر.