|
درد ، احساسی است که فرد به علل
مختلف ( انسزیون ، ایسکمی ، سوختگی ) در طی فرایند درک درد تجربه می
کند باعث نگرانی و اختلال در آسایش وی می شود , همچنین شدت درد ، درجه
دردی از درد تعریف شده که با ضایعه حاد یا مزمن بافت زنده ایجاد می شود
و از طریق گفتار یا رفتار بیمار به وجود آن می توان پی برد و با ابزار
درجه بندی شده ویژه قابل اندازه گیری است و درد شانه احساسی است که در
بعضی از افراد (ورزشکاران , بیماران ضایعات نخاعی , بیماران CVA) تجربه
می شود که ناشی از استفاده بیش از حد اندام فوقانی می باشد که باعث
کاهش عملکرد اندام فوقانی فرد می شود بنابرین هدف از این مطالعه سنجش
روایی و پایایی شاخص تعیین درد شانه در افراد استفاده کننده از
صندلی چرخدار( کورتیز و همکارانش در سال 1995 ) می باشد .
روش : به منظور استفاده از اين شاخص در بیماران استفاده از صندلی
چرخدار که درد شانه دارند این شاخص پس از ترجمه به زبان فارسی و پس از
بررسی روایی محتوا در بین 60 نفر از بیماران ضایعات نخاعی مراجعه کننده
به بیمارستان خاتم الانبیا تهران که دارای درد شانه بودند توزیع گردید
سپس پايايي پرسشنامه با استفاده از ضريب همبستگی محاسبه گرديد.
یافته ها : مطالعه بر روی 60 نفر که شامل 56 (93.3%) نفر مرد و 4 (
6.3% ) نفر زن بودند انجام شد روايي محتواي شاخص از طريق تاييد گروه
متخصصين کسب گرديد و در تحلیل پایایی شاخص که از طریق آزمون – باز
آزمون ، ضریب همبستگی86/0 محاسبه شد .
نسخه فارسی شاخص
تعیین درد شانه در افراد استفاده کننده از صندلی چرخدار برای سنجش درد
شانه در بیماران ضایعات نخاعی ، دارای روایی و پایایی لازم می باشد .
واژگان کلیدی :
WUSPI ، درد شانه ، بیماران ضایعات نخاعی ، روایی و پایایی
ضایعات نخاعی تقریبا 10٪ از آسیب های وارده بر سیستم عصبی را تشکیل می
دهد و اغلب نتایجی ویرانگر و طویل مدت را برای فرد مبتلا به همراه دارد
عوامل مختلفی با منشا داخلی و خارجی در ایجاد نخاعی و معلولیت دخالت
دارند از جمله عوامل خارجی ضربات شدید و ناگهانی ، تصادف ، سقوط از
بلندی ، برخورد گلوله با بدن و غیره را می توان نام برد (1) (2).
در ایران 5000 بیمار ضایعه نخاعی وجود دارد که از این تعداد 2000 نفر
قربانیان جنگ تحمیلی و 3000 نفر دیگر در اثر عواملی نظیر تصادف ، سقوط
از ارتفاع و غیره دچار آسیب نخاعی شده اند (3). شکی نیست که بیماری
ضایعه نخاعی با آسیب جسمی و روانی روی جنبه های سلامت و کیفیت زندگی
بیماران ضایعات نخاعی تاثیر می گذارد و به طور عمیقی بر روی استقلال و
شیوه زندگی فرد در ارتباط با فقدان حرکت و عملکرد حسی تاثیر می گذارد و
همچنین مشکلات همراه از قبیل اختلالات جنسی ، مثانه ، روده ، درد مزمن
، کاهش حس خودکارآمدی ، وابستگی به مواد مخدرو مشکلاتی در روابط
زناشویی و کاهش کیفیت فعالیت های روزمره زندگی را شامل می شود (4) (5)
.
درد شانه احساسی است که در بعضی از افراد (ورزشکاران , بیماران ضایعات
نخاعی , بیماران CVA) تجربه می شود که ناشی از استفاده بیش از حد اندام
فوقانی می باشد که باعث کاهش عملکرد اندام فوقانی فرد می شود (6) .
مطالعه ای که در مرکز ملی توانبخشی رانکو در سال 2008 بر روی بیماران
ضایعات نخاعی انجام شد به این نتیجه پی بردند در حدود 40٪ از افراد
ضایعات نخاعی بعد از یک سال استفاده از صندلی چرخدار دچار درد شانه می
شوند و با افزایش سن این بیماران شیوع درد شانه افزایش می یابد (7).
همچنین درمطالعه ای که کویترز و تامسون در سال 2007 به منظور ارتباط
درد شانه با کیفیت زندگی و فعالیت های روزمره زندگی بر روی بیماران
پاراپلژی انجام دادند به این نتیجه دست یافتند که افرادی که از صندلی
چرخدار استفاده می کنند بسته به مدت زمان استفاده از 5 تا 20 سال دچار
درد شانه می شوند و درد شانه به عواملی مانند سن و سطح آسیب دیدگی و
چگونگی استفاده از صندلی چرخدار بستگی دارد و بر روی فعالیت های روزمره
زندگی فرد تاثیر منفی دارد (8). بسیاری از افراد پاراپلژی و تتراپلژی
برای تحرک در خانه ، مدرسه ، محل کار و ورزش از صندلی چرخدار استفاده
می کنند و بسیاری از این افراد درد اندام های فوقانی به خصوص شانه را
تجربه کرده اند (9) (10). چون شانه باعث تحمل وزن فعالیت ها می باشد
درد شانه باعث اختلال در فعالیت های ضروری روزمره زندگی اعم از لباس
پوشیدن ، تحرک و رانندگی شده است (11).
بنابرین هدف از این مطالعه ترجمه و بررسی روایی و پایایی شاخص تعیین
درد شانه در افراد استفاده کنند از صندلی چرخدار( کورتیز و همکارانش در
سال 1995 ) می باشد .
این شاخص یک ابزار تخصصی که توسط کورتیز و همکارانش در سال 1995 جهت
تعیین درد شانه در افراد استفاده کننده از صندلی چرخدار طراحی شده است
،این شاخص شامل 4 بخش( نقل و انتقال شامل 4 سوال ، تحرک با صندلی
چرخدار شامل 2 سوال ، مراقبت از خود شامل 5 سوال و فعالیت های روزانه
شامل 4 سوال ) می باشد این شاخص یک ابزار درجه بندی 10 نقطه ای به صورت
آنالوگ بینایی است که شامل 15 سوال می باشد که از 0 تا 10 درجه بندی می
شودکه خود بیمار بر روی آنالوگ امتیاز علامت می گذارد که بیمار بر اساس
درک فرد از درد هر دو شانه امتیاز می دهد که کمترین امتیاز صفر و
بیشترین امتیاز 150 می باشد امتیاز صفر (بدون درد ) و امتیاز 150
(بیشترین درجه درد ) را نشان می دهد (12).
به منظور استفاده از این شاخص در بیماران ضایعات نخاعی فارسی زمان با
استفاده از روش ترجمه و باز ترجمه ، نسخه فارسی شاخص تهیه گردید .
روایی (validity) : به منظور بررسی روایی شاخص از طریق بررسی روایی
محتوا این شاخص به 15 نفر از اساتید هیات علمی دانشگاه های علوم پزشکی
تهران ارائه شد و از آن ها خواسته شد پس از مطالعه ، نظرات اصلاحی خود
را بیان کنند، سپس این پرسشنامه ها پس از یک هفته جمع آوری گردید و پس
از مشورت با اساتید راهنما و مشاور، تغییرات لازم در پرسشنامه اعمال
شد.
پایایی (Reliability) : بررسی پایایی شاخص از طریق (آزمون و بازآزمون)
و با استفاده از اندازه گیری ضریب همبستگی انجام شد .
در این مطالعه 60 نفر
شرکت داشتند که از بین 100 نفر از بیماران مراجعه کننده به مرکز ضایعات
نخاعی بیمارستان خاتم الانبیاء تهران انتخاب شدند که شامل 56 (93.3%)
نفر مرد و 4 ( 6.3% ) نفر زن بودند.
روایی شاخص از طریق بررسی روایی محتوا این شاخص به 15 نفر از اساتید
هیات علمی دانشگاه های علوم پزشکی تهران ارائه شد و از آن ها خواسته شد
پس از مطالعه ، نظرات اصلاحی خود را بیان کنند، سپس این پرسشنامه ها پس
از یک هفته جمع آوری گردید و پس از مشورت با اساتید راهنما و مشاور،
تغییرات لازم در پرسشنامه اعمال شد.
پایایی شاخص از طریق (آزمون و بازآزمون) با فاصله زمانی 2 هفته انجام
شد که ضریب همبستگی آن 86/0 اندازه گیری شد .
نتايج حاصل از اين مطالعه نشان داد فرم فارسي اين شاخص از روايي
وپايايي مناسبي برخورداراست . از نظر صوري مشكل مهم در اين آزمون وجود
نداشت و گروه نمونه هم در فهم سوالات مشكل عمده اي نداشتند و تقريباً
سوالات برايشان قابل فهم بود واين نشانه روايي صوري آزمون است. در
مطالعه کورتیز و همکارانش هم روايي اين آزمون مناسب ارزيابي شده است و
اين مسئله با يافته مطالعه حاضر مطابقت دارد . در اين مطالعه پايايي
آزمون (99% ) مطلوب گزارش شد (12).
لذا ضريب پايايي(86/0) به دست آمده هم در نسخه فارسي و هم در نسخه اصلي
مطلوب بوده و اين نشان دهنده پايايي مناسب اين شاخص است . به نظر ميرسد
با توجه به يافته ها، اين شاخص از پايايي مناسب برخوردار بوده و مي
توان گفت این شاخص ، درد شانه را در بیماران استفاده کننده از صندلی
چرخدار را با درجه قابل قبولي از دقت اندازه گيري مي نمايد.
با توجه به كمبود ابزارهاي معتبر و پايا و مطابق با شرايط فرهنگي ايران
جهت اندازه گيري درد شانه در افراد استفاده کننده از صندلی چرخدار در
راستاي تامين پژوهش هايي در اين زمينه ميتواند مفيد باشد .
به طور خلاصه نتايج اين پژوهش نشان
مي دهد كه این شاخص مي تواند به طور قابل قبولي درد شانه در افراد
استفاده کننده از صندلی چرخدار مورد اندازه گيري قرار دهد . استفاده از
اين شاخص مي تواند راهگشاي بسياري از تحقيقاتي باشد كه در آنها به
مسئله درد شانه پرداخته مي شود . اما اين پژوهش محدوديت هايي نيز داشت
یکی از محدودیت های کمبود بیماران زن شرکت کننده در این مطالعه بود و
پیشنهاد می شود که روایی و پایایی این شاخص، با تعداد بیشتری از شرکت
کنندگان زن در پژوهش های بعدی مورد مطالعه قرار گیرد .
این مقاله بر گرفته از پایان نامه تحت عنوان بررسی تاثیر ورزش متمرکز
شانه بر درد و عملکرد شانه بیماران دچار ضایعات نخاعی استفاده کننده از
صندلی چرخدار مراجعه کننده به بیمارستان امام خمینی تهران در سال 1391
در مقطع کارشناسی ارشد می باشد که با حمایت و تصویب دانشگاه علوم
بهزیستی و توانبخش تهران به اجرا در آمده است .
1. درسنامه پرستاری ، انتشارات بشری 1386: 132-5.
. 2Esclarin RA: Garcia LE:epidemiology and risk factors for urinary
tract infectionin patients with spinal cord injury J urology4.
2006:1285-9.
. 3Hollisaz MT : A randomized clinical trail comparing hydrocolloid
for the treatment of pressure ulcer. BMC Dermatol-4. 2004:18-22.
. 4 Kreuter M, Siosteen A, Erkholm B, Bystrom U, Brown DJ. Health
and quality of life of persons with spinal cord lesion in Australia
and Sweden. Spinal Cord 2005;43:123-9.
. 5Hammell KW. Exploring quality of life following high spinal cord
injury: a review and critique. Spinal Cord 2004;42:491-502.
. 6Sie IH, Waters RL, Adkins RH, Gellman H. Upper extremity pain in
the postrehabilitation spinal cord injured patient. Arch Phys Med
Rehabil 2000; 73: 44–48.
. 7Kemp BJ, Thompson L. Long-term functional changes in a sampl of
persons aging with spinal cord injury. Downey, CA: Rehabilitation
Research and Training Center on Aging with Spinal Cord Injury,
Rancho Los Amigos National Rehabilitation Center
. 8Gutierrez DD, Thompson L, Kemp BJ, Mulroy SJ. The relationship of
shoulder pain intensity to quality of life, physical activity,and
community participation in persons with paraplegia. J Spinal Cord
Med 2007;30:251–5.
. 9 chols PJR, Norman PA, Ennis JR. Wheelchair user’s shoulder?
Stand J Rehabil Med 2000;11:29-32.
. 10Waring WP, Maynard FM. Shoulder pain in acute traumatic
quadriplegia. Paraplegia 1991;29:37-42.
. 11Robinson MD, Hussey RW, Ha CY. Surgical decompression of
impingement in the weight-bearing shoulder. Arch Phys Med Rehabil
1993;74:324-7.
. 12Curtis KA, Roach KE, Applegate EB, Amar T, Benbow CS, Genecco
TD, et al. Development of the wheelchair user’s shoulder pain index
(WUSPI). Paraplegia 1995;33:290-93.
|
