|
كمردرد پس از
بیماری های دستگاه تنفسی دومین علت مراجعه به پزشک و يكي
از شایعترین مشكلات بهداشتي در جهان است كه در شغل
پرستاري از شيوع بالايي برخوردار بوده است. در اکثر مقالات میزان شیوع
آن 67-38 % بیان شده است. در این رابطه عوامل خطر جسمی و روان- شناختی
متعددی در محیط کار وجود دارد که میتواند باعث ایجاد و تشدید درجات
مختلف ناتوانی، تاثیر در فعالیت روزمره، مشکلات جسمی، كاهش عملكرد
شغلي، تغییر شغل و کمبود نیرو؛ درنتیجه تحمیل هزینه های مستقیم
وغیرمستقیم شود که نمایانگر لزوم توجه خاص به این عارضه میباشد لذا هدف
ما از این مطالعه تعيين میزان شیوع و عوامل خطر کمردرد در پرستاران
میباشد.
این مطالعه به
صورت مروری است که با استفاده از جستجوی مقالات در سایت هایSID
وScholar Google، به زبان فارسی انجام گرفت که ازسه کلید واژه شیوع
کمردرد، عوامل خطر و پرستاری استفاده شده است. در مرحله ی اول 132
مقاله یافت شد.از میان آنها25 مقاله مرتبط با موضوع كه در 10 سال اخير
منتشر شدند مورد بررسی قرار گرفتند.
مطالعات در 10
سال اخیر حاکی از آن است که این عارضه در پرستاران میتواند با عوامل
فردی، بیو مکانیکی و پاتولوژیکی از جمله: سن، قد، جنس، سابقه ی کمردر
در اعضای خانواده ی فرد مبتلا، افزایش فعالیت جسمانی، بلند کردن اشیا و
بیماران در ارتباط باشد.
هم چنین رابطه ی
نزدیکی بین کمردرد و پوزیشن های نا مناسب هم چون خم شدن غیر اصولی،
نشستن پشت صندلی بیش از 4 ساعت و ایستادن طولانی مدت وجود دارد. عوامل
روانی- اجتماعی محیط کار مثل: کار در محل شلوغ، کمبود زمان استراحت،
استرس شغلی، افسردگی و عدم حمایت از سوی سرپرستاران؛ باعث تشدید و شیوع
کمردرد می شود.
نتایج حاصل از
مطالعات نشان میدهد که مهم ترین علت بروز کمردرد جابجایی و بلند کردن
بار سنگین و پوزیشن های نامناسب میباشد. عوامل ایجاد کمردرد در
پرستاران در 4 دسته عوامل فردی، بیومکانیکی، پاتولوژی و روانی-اجتماعی
قرار می گیرند.
تنها اطلاع پرستاران
از ريسك فاكتورهاي ايجاد كمردرد نمي تواند
باعث كاهش شيوع كمردرد گردد، بلكه تغيير رفتار آنان در پرهيز از
فاكتورهاي خطر و استفاده عملي از آگاهي هاست كه مي
تواند باعث كاهش اين عارضه در آنان گردد.
جهت پیشگری و درمان
کمر درد پيشنهاد ميشود آموزش اين عوامل به پرستاران، برگزاري كلاسهاي
آموزش ضمن خدمت پيرامون تكنيك هاي صحيح نقل
و انتقال، استفاده درست از مكانيك بدن، استفاده از ابزار مناسب براي
جابجايي بيمار و وسايل سنگين، داشتن فعاليت منظم ورزشي و توجه به محيط
ذهني پرسنل پرستاري در دستور كار دست اندركاران پرستاري قرار گيرد.
کلید واژه: شیوع
کمردرد، عوامل خطر، پرستاری، مروری سیستماتیک
کمردرد به هر گونه ناراحتی و درد در ناحیه ی نخاع( بین ناحیه ی دنده ی
تحتانی و چین گلوتئال) با یا بدون انتشار به پا حداقل یک بار در طی 12
ماه گذشته( بدون در نظر گرفتن دردهای دوران قاعدگی و دردهای مربوط به
سیستم ادراری_تناسلی، جراحی، سرطان، اختلال عروق) گفته می شود(1).
90_75 % از
مبتلایان به کمردرد در عرض 6 هفته بهبود می بایند. 25_10 % از افراد
باقیمانده در معرض خطر کمردرد مزمن قرار می گیرند.
کمردرد مزمن به
کمردردی اطلاق می شود که بیش از 3ماه به طول انجامد(2). امروزه کمردرد
به صورت یک اپیدمی مدرن بین المللی درآمده است که بیش از 80% مردم جهان
در طول زندگی خود حداقل یکبار آن را تجربه می کنند(3).
کمردرد پس از
بیماری های دستگاه تنفسی فوقانی دومین علت مراجعه به پزشک، سومین علت
جراحی و پنجمین عامل بستری در بیمارستان میباشد(1و3).
شاید بتوان گفت که
کمردرد بعد از سرماخوردگی شایع ترین بیماری در انسان است. با شیوع
فراوان این بیماری و علل متعددی که برای آن بیان می شود؛ کمردرد هنوز
یکی از معماهای پزشکی است و علت بیشتر کمردرد های مزمن هنوز مشخص نشده
است(4)؛ و این عارضه طبق گزارش مرکز ملی آمار بهداشت ایالت متحده
آمریکا، شایع ترین عامل محدودیت فعالیت در افراد کمتر از 45 سال می
باشد(2).
عوامل مختلفی
نظیر التهاب نسج لیفی، دررفتگی دیسک، التهاب مفاصل و بیماری های
روماتیسمی و غیره می توانند در ایجاد کمردرد موًثر باشد(3).
کمردرد شایع ترین
علامتی است که در تخصص ارتوپدی با آن مواجه می شویم. در واقع اگر موارد
ناشی از حوادث را کنار بگذلریم؛ احتمالاً تمامی بیماران مراجعه کننده
به مطب ارتوپدی، به کمردرد مبتلا هستند(5).
کمردرد از شایع ترین
اختلال های اسکلتی_عضلانی است که هزینه های مستقیم و غیر مستقیم هنگفتی
را بر جوامع صنعتی و غیر صنعتی تحمیل می کند. مطالعات گذشته نشان می
دهد که شیوع کمردرد در حدود 80_60 % ؛ و وقوع آن 40_30 % می باشد(6).
کمردرد یکی از معضلات قابل توجه سلامتی در جوامع می باشد. اکثر افراد
در آغاز دهه سوم زندگی از ضایعات و دردهای مختلف این ناحیه شکایت
دارند(7). کمردرد شایع ترین ضایعه ی عضلانی_اسکلتی ناشی از محیط کار می
باشد(6).
کمردرد یکی از دلایل اصلی مرخصی به علت بیماری و بازنشستگی زود هنگام
در سوئد؛ و مهم ترین علت غیبت از کار در بریتانیا محسوب می شود(8).
کمردرد یکی از معضلات جامعه است؛ که ممکن است برای مدتی باعث بازماندن
افراد فعال از کار روزمره شان شود(2). تحقیقات نشان می دهد که بیش از
50% نیروی کاری حداقل به مدت 1 روز به خاطر کمردرد از دست می رود. یکی
از مشکلات این بیماران که باعث نگرانی و گاه افسردگی می گردد مسئله
شغلی و برگشت به کار است(9). ميزان بروز سالیانه آن در مقالات مختلف
بين 20-12 % مي باشد که اين ميزان در جوامع کارگري با سطح اجتماعي
پايين، گاه تا ۶۸ % گزارش شده است.
بيش از 70 % افراد در
طول عمر خود حداقل يکبار کمردرد(حداقل به مدت دو هفته) را ذکرمي
کنند. کمردرد پس از عفونت دستگاه تنفسی فوقاني شايعترين علت
غيبت از کار می باشد(10). اختلالات عضلانی_اسکلتی از شایع ترین و
پرهزینه ترین صدمات شغلی محسوب می شود. زیرا هر ساله صدمات مرتبط با
کار را تشکیل می دهد(11). کمردرد وابسته به کار هزینه ای بالغ بر 38
بیلیون دلار بر صنعت تحمیل می کند. كمردرد نگراني عمده جامعه است، زيرا
اثرات ناگواري روي زندگي روزانه، زندگي شغلي، وضعيت مالي و سلامت رواني
و جسمي دارد و تصور ميشود پس از سرطان و بيماري هاي قلبي عروقي بيشترين
هزينه درماني را به جوامع تحميل كند(12). در ایالت متحده 5.5 میلیون
نفر از كمردرد رنج مي برند كه منجر به از دست رفتن نيروي كار و تحميل
20-8 ميليارد دلار در سال ميشود(13).
اختلالات عضلانی_اسکلتی مرتبط با کار یکی از مشکلات عمده سلامتی در بین
کارکنان سیستم بهداشت و درمان است. کمردرد مهم ترین زیرگروه اختلالات
عضلانی_اسکلتی بوده و پرستاران به عنوان یک گروه پرخطر برای ابتلا به
کمردرد شغلی شناخته شده اند(1). پرستاری از حرفه هایی است که شیوع آسیب
های کمری شغلی با کار در آن زیاد است و یکی از مشکلات رایج پرستاران می
باشد(6). از نظر شیوع کمردرد پرستاران در بین شاغلین در رتبه ی سوم (با
شیوع 60_30 %) قرار دارند.
شغل پرستاری اغلب
نیازمند انجام فعالیت های فیزیکی سنگین مانند کمک به جابجایی بیماران،
کار در پوسچرهای نامناسب و ... می باشد؛ بالاٌخص پرستاران شاغل در بخش
مراقبت های ویژه و اورژانس. محققین این حرفه را از نظر حجم کار جسمانی
بعد از کارهای صنعتی در رده ی دوم ذکر می نمایند(11).
تحقیقات نشان می دهد
که شیوع 12 ماهه ی کمردرد در پرستاران بین 76_43 % متغییر می باشد.
صدمات پشت یک علت عمده ی درد، رنج، ناتوانی و غیبت از کار در پرستاران
می باشد. که 16.2 % مرخصی های استعلاجی در پرستاران به علت کمردرد می
باشد(14). طي دهه هاي گذشته اختلالات عضلاني اسكلتي به طور روز افزوني
در سراسر دنيا گسترش يافته اند. اين مسأله، دليل اصلي ناتواني هاي
مربوط به كار در بين پرستاران است؛ و به دليل از كارافتادگي و هزينه
هاي درماني سنگين، حائز اهميت فراوان مي باشد(15).
بررسي ها نشان می دهد
كه كاركنان كادر درماني به خصوص حرفه پرستاري به علت گستردگي فعاليت و
وظايف در معرض ابتلاء به كمردرد مي باشند. شیوع کمردرد در بین پرستاران
بالاست و با بعضی از عوامل فردی و شغلی رابطه دارد. بنابراین اقداماتی
برای پیشگیری از آن در این گروه ضروری می باشد(12). كمردرد در پرستاران
نگراني عمده جامعه است، زيرا اثرات ناگواري روي زندگي روزانه، زندگي
شغلي، وضعيت مالي و سلامت رواني و جسمي دارد و تصور مي شود پس از سرطان
و بيماري هاي قلبي عروقي بيشترين هزينه درماني را به جوامع تحميل كنند.
سالانه بیلیونها دلار بطور مستقیم و یا غیر مستقیم صرف هزینه های درمان
و خسارت های حاصل از عدم توانایی انجام کار و مرخصی های استعلاجی می
شود، به طوریکه هزینه کلی کمردرد زیاد می باشد(16). ازدیاد ناراحتي هاي
اسكلتي–عضلاني در پرستاران نه تنها خود پرستاران را متاثر مي نمايد
بلكه جامعه، سيستم هاي درماني و مراقبتي و بيماران را نيز تحت تاثير
قرار مي دهد. ترك محيط كار توسط پرستاران باعث تحميل هزينه هاي مستقيم
و غيرمستقيم هنگفتي ميگردد(17).
لذا نياز به مطالعات مختلف از سوي پژوهشگران ضروري به نظر ميرسد تا در
حيطه آموزش به پرسنل براي كاهش و پيشگيري از پيامد هاي كمردرد و همچنين
جلب توجه مسئولين درباره اخذ تدابير پيشگيرانه در اينباره و ارتقاي سطح
آگاهي پرستاران در زمينه انجام صحيح فعالیت های پرستاری مورد استفاده
قرار گيرد(18).
اين مطالعه با هدف
تعيين ميزان شيوع كمردرد در پرستاران، تعيين سطح آگاهي پرستاران از
ريسك فاكتورهاي ايجاد كننده كمردرد و تعيين ارتباط بين سطح آگاهي
پرستاران از ريسك فاكتورهاي ايجاد كننده كمردرد و شيوع آن و ارائه ی
راهکارهایی برای کاهش و پیشگیری این عارضه؛ جلوگیری از هزینه های
مستقیم و غیر مستقیم و آسیب های وارده بر جامعه انجام گرديد.
در طی جستجوی مقالات چاپ شده در زمینه ی کمردرد در پرستاران، از تعداد
کل 132 مقاله ی یافت شده، تعداد 51 مقاله ی مرتبط بررسی شد. 15 مقاله
در مورد کمردرد در پرستاران و مشاغل، 20 مقاله در خصوص کمردرد، 2 مقاله
در مورد اپیدمیولوژی کمردرد، 5 مقاله در مورد ورزش های موثر در کمر
درد، 2 مقاله در مورد تاثیر آنژیوگرافی بر کمردرد، 3 مقاله در مورد
کمردرد پس از زایمان و 5 مقاله در مورد عوامل روان شناختی موثر در
کمردرد یافت شد که در ده سال اخیر(طی سالهای 2003 تا 2013) منتشر شده
بودند. مقالات با جستجو در سایت های Googlescholar، SIDو Pub med،
انجام شد.
موارد زیر بر اهمیت کمردرد در جامعه ما دلالت می کند:
1. هزینه کمردرد
در ایالت متحده در هر سال بالغ بر 50-20 میلیون دلار است.
2. علائم
کمردرد شایع ترین علت از کار افتادگی در بیماران جوانتر از 45 سال است
3. کمردرد از نظر شیوع دومین علت مراجعه به پزشک در ایالت متحده است
4.
تقریبا 1% از جمعیت ایالت متحده به علت کمردرد دچار ناتوانی مزمن می
شوند(19).
بالا بودن شيوع كمردرد و درد در ناحيه شانه پرستاران باعث
شده كه اين ناراحتي ها و ناتواني ها به عنوان يكي از مهمترين عوامل
ايجاد كننده آسيب هاي شغلي در پرستاران به شمار آيند(17).
اکثر تحقیقات
انجام شده شیوع کمردرد در این گروه شغلی (پرستاران) را بیش از 50 %
گزارش کرده اند(11). کمردرد مزمن یکی از شایع ترین و چالش برانگیزترین
جلوه های درد در افراد بزرگسال است(20). و یکی از جدی ترین مشکلات شغلی
پرستاری می باشد که با عوامل مختلفی در ارتباط است(1). شرایط تنش زا
ممکن است باعث اسپاسم عضلات پشت شود و یا اینکه آستانه ی درک درد
را
پائین بیاورد؛ که در نتیجه باعث افزایش شیوع کمردرد شود.
در ایالت
متحده تنیدگی شغلی سالیانه علت 90_60% مراجعین کارمند(پرستاران) به
مراکز پزشکی می باشد. پژوهش های زیادی نشان داده اند که پرستاران از
میزان تنیدگی شغلی بالایی برخوردار می باشند(14). مطالعات تایید شده
بیانگر آن است که خطر بیماری شغلی در حرفه ی پرستاری که آزادی تصمیم
گیری و تقابل اجتماعی کمتر است شیوع بیشتری دارد. نتایج مطالعات نشان
داد که کاهش آزادی تصمیم گیری با افزایش میزان غیبت از کار و خطر بستری
شدن در بیمارستان به دلیل افزایش اختلالات عضلانی-اسکلتی همراه است.
طبق بررسی های انجام گرفته حدود 13% ازپرستاران به دليل كمردرد كار خود
را ترك نموده اند و اخيرا ترك كار به علت كمردرد به بيش از 3.5 %رسیده
است(17).
از نظر عوامل ایجاد کننده کمردرد : 95% ایستادن طولانی مدت
62% استرس کاری 49% بد نشستن 49% خم شدن و 36% حرکات چرخشی را عامل
کمردرد می دانستند و سنگینی کار و وجود سابقه خانوادگی کمردرد را تشدید
می کند.
میزان بهبودی در کسانی که اجبار به تداوم کار سنگین دارند
میزان بهبودی اندک به نظر می رسد(12).
بسیاری از محققان به این نتیجه
رسیده اند که بین عوامل روانی_اجتماعی محیط کار با کمردرد و ناتوانی
های حاصله از آن ارتباط وجود دارد. فشارهای روحی_روانی مداوم می تواند
باعث تغییر در عملکرد اعضای بدن بشود. در صورت تکرار زیاد در بدن
تغییرات ساختمانی ایجاد می شود(14).
نیاز کار، ماهیت شغلی، تقابل
اجتماعی با شدت ناراحتی کمر رابطه ی مستقیم وجود دارد. با کاهش تقابل
اجتماعی و افزایش نیروی کاری، ماهیت شغلی و عوامل خطر ارگونومیکی(کار
جسمانی سنگین، پوسچر نامناسب مثل خم شدن و چرخش مکرر در ناحیه ی کمر،
جابجایی اجسام و کار تکراری)؛ شدت ناراحتی کمر در پرستارن بخش
اورژانس،CCU ,ICU افزایش می یابد و بنابراین به منظور کاهش شدت ناراحتی
کمر در پرستاران علاوه بر فاکتورهای ارگونومیکی عوامل روانی-اجتماعی
نیز مد نظر قرار گیرد(21). محققان فاکتورهای روانی_اجتماعی شغلی را
عوامل پیشگویی کننده ی کمردرد بیان می کنند :
1.ارتباط با همکاران 2.ارتباط با همراهان 3.ارتباط با سوپروایزر
4.رضایت از محیط کار 5.رضایت از حرفه ی پرستاری 6.رضایت از کار کردن
برای بیمار (1).
بین کمردرد با ساعت کار ماهیانه ارتباط مستقیمی وجود دارد. پرستارانی
که در طول ماه، ساعات بیشتری را مشغول کار هستند دارای شیوع بالاتری از
کمردرد هستند(14). با توجه به اینکه پرستاران قسمت مهمی از زندگی خود
را در محیط کار و تحت شرایط متفاوتی میگذرانند؛ ناگزیر محیط شغلی و نوع
فعالیت های شغلی میتوانند عامل ایجاد کننده ی تنیدگی شغلی بوده و اثر
عمیقی بر سلامتی آنها و همچنین کیفیت ارائه ی مراقبت های پرستاری داشته
باشد(14).
افرادی
که موقعیت اجتماعی بالایی دارند؛ کارهای بدنی و سنگین
کمتری انجام می دهند و افرادیکه موقعیت اجتماعی پائینی دارند ساعت کاری
زیادی در یک ماه دارند که این عوامل باعث تشدید کمردرد می شود(22).
فعالیت های فیزیکی سنگین نقش مهمی را در ابتلای پرستاران به کمردرد و
عود آن دارد(14). فعالیت ها و وظایف مراقبت از بیماران مثل حمل اشیای
سنگین (36%)، بلند کردن بیماران (32%)، کمک به بیماران برای بیرون آمدن
از تخت (34%)،خم شدن برای برداشتن اشیا (24.5%) به ترتیب باعث کمردرد
شده است(12).
حاملگی در دوران پرستاری می تواند یکی از عوامل ایجاد کننده ی کمردرد
باشد(4). که بیشتر به دلیل افزایش وزن مادر، کار فیزیکی سنگین و تغییر
زاویه های مهره ی کمری می باشد. و همچنین کمردرد مزمن بعد از زایمان هم
ایجاد می شود. که به دلایل: کمردرد های قبل از حاملگی، ظهور کمردرد در
طول حاملگی، کارهای فیزیکی سنگین، تعداد زایمان که در میان این
فاکتورها کارهای فیزیکی سنگین به میزان زیادی با کمردرد در دوران
حاملگی و بعد از آن مرتبط است(23).
در بررسی های انجام گرفته مشخص شد
کمردرد با تعداد موالید ارتباط مستقیمی دارد. که با افزایش تعداد
فرزندان درصد ابتلا به کمردرد افزایش می یابد. دلیل این امر نیز تدریجی
بودن تغییر ستون فقرات و همچنین وجود کمردرد در حاملگی ها و زایمان های
قبل می باشد(24).
در كمردرد مزمن، هماهنگي عصبي عضلاني مختل ميگردد كه خود اين مسئله به
صورت سيكل معيوب منجر به تشديد كمردرد ميگردد(2). 90% کمردرد ها به
دلیل ضعف عضلانی، کاهش انعطاف پذیری، خستگی زودرس، عضلات ضعیف، عاددت
های غلط زندگی روزمره، حفظ نکردن حالت صحیح بدن و دوری از ورزش و
فعالیت های بدنی منظم است؛ که پرستاران به دلیل مشغله ی کاری زیاد و
ساعت کاری زیاد، و ساعت استراحت کم بیشتر در معرض این مشکلات و به
دنبال آن کمردرد قرار دارند(3).
تحقیقات زیادی قدرت و استقامت ناکافی
عضلات کمر را به عنوان عامل خطر عمده ی کمردرد ذکر کرده اند. عملکرد
بهینه ی عضلات تنها به قدرت، استقامت و انعطاف پذیری آنها بستگی
ندارند؛ بلکه هماهنگی حرکات نیز از اهمیت زیادی برخوردار است(2). سه
عامل فیزیولوژیکی مهم در ابتلا به کمر درد دخیل می باشند. شامل قدرت و
استقامت ، انعطاف پذیری و هماهنگی عضلات می باشد که نرمش های هماهنگ
کننده عضلاتCoordination training)) توام با ورزش های استقامتی باعث
بهبود نسبی کمردرد در پرستاران میشود(2). ورزش نمودن مهم ترین متغییر
حفاظتی است و شانس کمردرد را تا حدود 60% کاهش می دهد(1).
فاکتور هاي متعددي بعنوان عوامل خطر در بروز کمردرد و ادامه آن تاثير
ميگذارند. بعضي از عوامل خطر مثل سن، نژاد، فاکتورهای ژنتیکی، جنس،
وراثت، تعداد بارداري و زايمان و دفورميته هاي وضعيتي، عوامل غيرقابل
تغيير هستند. از عوامل خطر شناخته شده قابل تغيير و قابل اصلاح در
کمردرد ميتوان از چاقي، سيگارکشيدن، عدم تناسب اندام، ضعف عضلاني،
عوامل روانشناختي و کمبود بعضي از ويتامين ها و مواد مغذي مثل ويتامين
D نام برد(10).
پیشتر در مورد عوامل روانشناختی(عوامل روانی-اجتماعی محل کار)، تاثیر
تعداد زایمان ها و همینطور تاثیرات ضعف عضلانی و ورزش نکردن بر روی
کمردرد صحبت کردیم. و در ادامه به بحث در مورد سن، نژاد، فاکتورهای
ژنتیکی، جنس،چاقي،سيگارکشيدن و عدم تناسب اندام خواهیم پرداخت.
بین جنس و ابتلا به کمردرد رابطه ی مستقیم وجود دارد. بطوریکه شیوع
کمردرد در خانم ها بالاتر از آقایان می باشد. جنس زن می تواند جزء مهم
ترین عوامل خطرزای بروز کمردرد باشد؛که شانس ابتلا به کمردرد را افزایش
می دهد(1). همچنین زنان متاهل بیشتر از مجرد ها دچار کمردرد می شوند. و
اکثر مقالات اولین تجربه ی کمردرد را در محیط کار بیان می کنند(12).
نتایج نشان می دهد که وزن، قد و ورزش با کمردرد در پرستاران رابطه
دارد.حفظ وزن طبیعی بدن فشار وارد بر ستون فقرات را کاهش می دهد؛ و وزن
اضافی شکمی فشاری بر مهره ها وارد می کند که می تواند سبب اسپاسم های
مزمن در ناحیه ی کمر شود.
وقتی که ماهیچه های پشت منقبض می شوند تا شکم
را بالا نگه دارند؛ نیرو های طبیعی بر روی مهره ها سبب تحلیلی پیش
رونده و آرتریت در ستون مهره ها می شود(1). با توجه به نتایج به دست
آمده میزان تحصیلات و موقعیت اجتماعی در ابتلا به کمردرد موٌثر می
باشد. افراد با سطح سواد پائین و موقعیت اجتماعی نامناسب؛ در معرض خطر
بیشتری درابتلا به کمردرد در مقایسه با افراد با سطح سواد و موقعیت
اجتماعی خوب قرار دارند.
از طرفی می دانیم که سطح اجتماعی-اقتصادی
پائین در ابتلا به افسردگی دخیل می باشد. و افسردگی یکی از ریسک
فاکتورهای ابتلا به کمردرد و همچنین افزایش طول مدت بیماری می شود.
فراوانی ابتلا به
افسردگی در کارمندان مبتلا به کمردرد تقریبا 2.5 برابر
فراوانی ابتلا به افسردگی در کارکنان غیر مبتلا به کمردرد است. این
مساله میتواند مورد توجه مدیران پرستاران قرار گیرد تا با برنامه ریزی
جهت کنترل عوامل بروز افسردگی در کارکنان احتمال ایجاد کمردرد را کاهش
دهد(7).
خود اثر بخشی و داشتن اعتماد به نفس باعث کاهش افسردگی و در
نتیجه باعث کاهش ابتلا به کمردرد می شود(20). یکی از عوامل روانشناختی
موًثر در کمردرد؛ترس مرتبط با درد می باشد. یعنی فرد مبتلا، از انجام
فعالیت های فیزیکی که تشدید کننده ی درد کمر می باشد؛ امتناع می ورزد.
در نتیجه طول درمان افزایش یافته و فرد بیشتر در معرض کمردردهای مکرر
قرار می گیرد.
عوامل زیادی در بروز کمردرد موًثر می باشد که تنها چهار عامل ترس مرتبط
با درد، سطح تحصیلات، شدت درد و باورهای خود اثر بخشی میزان تاثیر
بالایی دارند.
اما سایر عوامل مثل عوامل جمعیتی(سن، جنس، تاهل) یا زیست
پزشکی (مدت زمان ابتلا و نوع شروع کمردرد) و روانشناختی (ترس از حرکت،
افسردگی) نیز میتواند به طور غیر مستقیم بر چهار عامل ذکر شده موًثر
باشد(20).
یکی از عواملی که در مقالات کم ترین توجه را به خود جلب نموده است؛
کشیدن سیگار می باشد. میتوان سیگار را یک خطر ضعیف برای ابتلا به
کمردرد در نظر گرفت؛ ولی نمی توان آن را از علل کمردرد محسوب کرد.
سیگار باعث کاهش جريان خون ديسک ها مي شود و با ایجاد سرفه های مکرر و
عمیق که باعث افزایش فشار داخل جمجمه ای و احساس درد در ناحیه ی طناب
نخاعی می شود؛ تاثیری غیر مستقیم در ابتلا به کمردرد دارد(1).
کمردرد همچون كوه يخي است كه ما قسمت اعظم آن را نمي بينيم. مهمترین
علت شروع درد، بلند کردن بار سنگين، جابه جا کردن بیماران، وضعیت های
نامناسب، ایستادن طولانی و دولا شدن می باشد .از عوامل خطر کمردرد در
پرستاران می توان به عوامل 1) فردی 2) بیومکانیکی 3) پاتولوژی 4)
بیماری های زمینه ای- روان شناختی اشاره کرد. همان طور که پیش گیری
بهتر از درمان می باشد از روش تمرین درمانی(فیزیوتراپی) که با اهداف
تسکین درد و پیشگیری از بروز حمله بازگشت کننده بکار می رود که یک
استراتژی برای پیشگیری از عود مجدد می باشد که مهار کننده درد را تحریک
و باعث افزایش آستانه درد می شود؛ و نقش پیشگیری و کاهندگی را در بروز
کمردرد دارد. عوامل روان شناختی مخصوصا روان شناختی محیط
کار(ارگونومیکی) و استرس نقش مهمی در شروع و عود مجدد دارند بدین منظور
از طریق تعدیل و اصلاح محیط روانی-اجتماعی بیمارستان و آموزش تکنیک های
کاهش استرس به منظور پیشگیری و کاهش عوارض ناشی از کمردرد ضروری است.
بعلت شیوع بالای کمردرد در پرستاران و کاهش نیروی انسانی و هزینه های
سنگین ناشی از آن و علی رغم پیشرفت های چشمگیر در ارائه ی درمان های
مختلف(الکتروتراپی، دارو، جراحی، تمرین درمانی(ورزش های هوازی با شدت
پائین؛ مانند پیاده روی و شنا می باشد که باید به طور تدریجی افزایش
یابد)، طب سوزنی، استراحت مطلق در منزل، فیزیوتراپی، تحریک الکتریکی
عصب از طریق پوست و مواجه سازی تدریجی) ولی هنوز توافق عمومی برای
درمان مناسب وجود ندارد. مطالعات بیشتر در زمینه درمان، افزایش مهارت
تنیدگی پرستاران و آگاهی نمودن پرستاران برای مراقبت از خود و عوامل
زمینه ساز از طریق آموزش دوران دانشجویی و برگزاری کلاس های آموزشی ضمن
خدمت و تغییر رفتار پرسنل ضروری است.
پژوهشگران برخود لا زم مي دانند كه از حمايت هاي بي دريغ کمیته تحقیقات
دانشجویی دانشکده پرستاری و مامایی تشکر کنند.
1. شریف نیا، حمید. بررسی ارتباط کمردرد با عوامل روانی-اجتماعی و
استرس هاس روانشناختی در پرستاران بیمارستان های شهر آمل. فصلنامه ی
دانش و تندرستی؛ دوره 4، شماره 4، زمستان 1388:صفحات 33-27
2. متاله، علی رضا . مقایسه تاثیر سه روش ورزش های استقامتی، هماهنگ
کننده و ترکیب آنها بر بهبود درد و نا توانی مبتلایان به کمردرد مزمن،
مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی همدان. دوره
دوازدهم، شماره 2، تابستان 1384:صفحات 63-58
3.Kelly _ Jones , Alyse and McDonald G . “ Assessing musculoskeletal
back pain during pregnancy “. J Primary care uptodate for OB/GYNS:
(1997)؛ 4: 205-210
4.Nachemson A . Spinal disorders, overall impact on society and the
need for orthopedic resources. Acta orthop scand 1991؛ (suppl):17-22
5. قندهاری، حسن؛ستوده نیا، عبدالحسین. در ترجمه اصول ارتوپدی
آدامز/همیش سیمپسون/دیوید همبلن(مولف). تهران:چاپ اول،1390
6.محسنی بند پی، محمد علی. ارزیابی مقایسه ای آموزش ورزش و توصیه های
ارگونومی در درمان کمردرد مزمن. مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان؛ دوره
شانزدهم، شماره 62:صفحات 66-58
7. دستجردی، م. کمردرد، چاپ تهران: نخل، 1387؛ صفحات 25-1
8. ارشاد، ندا. مقایسه ی تاثیر بار خارجی بر میزان انحنای کمر در زنان
مبتلا به کمردرد مزمن با زنان سالم
9. Bigos, SJ. Battie, MC. Risk factors for industrial back problems
. Spine surg 1992؛ 2-11
10. صدیقی، علی. شیوع کمردرد در خانم های سنین باروری شهر تبریز و
عوامل خطر موثر بر آن. مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز؛ دوره 30،
شماره 2، تابستان 1387:صفحات 91-87
11. محسنی بند پی، محمد علی. بررسی عوامل مرتبط با کمردرد در پرستاران
شاغل در بیمارستان های استان مازندران. مجله دانشگاه علوم پزشکی
مازندران؛ دوره پانزدهم، شماره 50، بهمن و اسفند سال 1384: صفحات
124-118
12. آقاخانی، نادر. بررسی اپیدمیولوژیک کمردرد در پرستاران شاغل در
بیمارستان های آموزشی شهر ارومیه. مجله دانشکده پرستاری و مامایی رازی
کرمان؛سال هفتم، زمستان-بهار 1386: ص 32-23
13.Wassell. J؛ et al. A prospective study of back belts for
prevention of back pain . JAMA 2000؛ 2727-2734
14. کوهستانی، حمیدرضا. بررسی ارتباط کمردرد با تنیدگی شغلی در
پرستاران(چاپ نشده است).
15. رحیمی، ابوالفضل. بررسی شیوع دردهای ستون فقرات در پرستاران شاغل
در بیمارستان های شهر همدان. مجله دانگاه علوم پزشکی ایران؛ دوره
سیزدهم، شماره 51، تابستان 1385: صفحات 114-105
16. محسنی پند پی، محمد علی. بررسی اپیدمیولوژیک کمردرد در پرستاران.
مجله دانشگاه علوم پزشکی بابل؛ سال هفتم، شماره 2، بهار 1384:صفحات
40-35
17. چوبینه، علیرضا. مطالعه سطح آگاهی پرستاران شاغل در بیمارستان های
وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شیراز از ریسک فاکتورهای کمردرد. فصلنامه
ی بهداشت و ایمنی کار؛ شماره سوم، پیاپی 3، بهار 1391: صفحات 62-55
18. صادقيان فريده، كلاليان مقدم حميد، جوان مرد مليحه، خسروي احمد،
عادل نيا صمد. بررسي اپيدميولوژي كمردرد و ارتباط آن با عوامل شغلي و
شخصي در كادر پرستاري بيمارستان هاي دانشگاهي شاهرود. شهريور 1384:
صفحات 82-75
19. رجایی، علیرضا. در ترجمه اصول طب داخلی، هارینسون _ بیماری های
روماتولوژی و سیستم ایمنی. چاپ اول.تهران: 1385(2005)
20. رضائی، سجاد. تعیین عوامل روانشناختی مرتبط با ناتوانی جسمی در
بیماران مبتلا با کمردرد مزمن. مجله ی روانشناسی بالینی؛ سال سوم،
شماره 1(پیاپی 9)، بهار 1390:صفحات 53-39
21. Soukup, M.G؛ Lonn, J.؛ Glomsrod, B.؛ et al. Exercise and
education as secondary prevention for recurrent low back pain.
Physiotherapy research international. 2001؛27-39
22. صداقتی، پریسا. اثر فعالیت ورزشی منظم بر کاهش کمردرد و تغییر وزن
دوران بارداری. فصلنامه المپیک؛ سال سیزدهم، شماره 4( پیاپی 32)،
زمستان 1384: صفحات 59-51
23. مسلمی حقیقی، فرزانه. ارتباط کمردرد با تعداد موالید و انجام ورزش
های قبل و بعد از زایمان. مجله دانشگاه علوم پزشکی و خدمات
بهداشتی-درمانی قزوین؛ شماره 15، پاییز 1379: صفحات 51-40
24. حسینی فر، محمد. تاثیر تمرین های مکنزی و ثبات دهنده کمر در بهبود
عملکرد و درد بیماران مبتلا به کمردرد مزمن. جمله دانشگاه علوم پزشکی
شهرکرد؛ دوره 11، شماره 1، بهار 1388:صفحات 9-1
|
