|
آسیب نخاعی عبارت است از مجموعه ای از آسیب
هایی که می تواند به دنبال
تصادفات ، حوادث طبیعی ، بيماري ها و ضایعات ورزشی ایجاد شود.برآورد
میشود که در ایران بیش از 70000 نفر بیمار ضایعه نخاعی وجود دارد که
درصدی از این افراد شامل زنان میشوند که با توجه به نتايج تحقیقات و
پژوهشها عده ای از این زنان که قدرت باروری دارند با داشتن مراقبتهای
خاص تحت نظر متخصصين و دورهای میتوانند بارداری و زایمان بدون مشکل
داشته باشند.
ستون مهره ها از قاعده جمجمه شروع شده ودر تمامي طول گردن ,تنه ,ناحيه
كمري وخاجي امتداد دارد.اين ستون شامل 26 مهره مي باشد:7 مهره گردني
,12 مهره سينه اي , 5مهره كمري ,6 مهره خاجي و دنبالچه اي كه توسط بافت
غضروفي ,رباط ها وعضلات به هم اتصال دارند .نخاع كه بخشي از سيستم عصبي
مركزي مي باشد در ميان اين ستون جاي گرفته و توسط آن محافظت مي شود.
اگر
ضایعه در مهره های سینه ای و پایین تر باشد باعث فلج در اندام تحتانی
paraplegia می شود. و اگر در ناحیه نخاع گردنی اتفاق افتد باعث فلج
دستها و پاها quadriplegia می شود که به دو گونه كامل ويا ناقص ايجاد می
شود.در ضايعات نخاعي كامل , نخاع كاملا" قطع مي شود وفرد هيچ گونه حس
وحركتي نخواهد داشت.اما درضايعات ناقص بعضي از حس ها بطور خفيف باقي
ميماند چون قسمتی از نخاع سالم باقی مانده اکثر زنان
دارای ضايعه نخاعی، هم افراد کوادری پلژی و هم افراد پاراپلژی می
توانند بارداری موفقيت آميز و کودکان سالم داشته باشند.
فرد باید قبل از بارداری به یک متخصص توانبخشی و پزشک متخصص داخلی سپس
به یک متخصص زنان و زایمان مراجعه تا در رابطه با آنچه مورد نیاز است و
ذکر خواهد شد اطلاعات بگیرد تا بتواند آگاهانه و بدون عارضه این دوران
را پشت سر بگذارد.
بارداری معمولا 280 روز یا 40 هفته طول می کشد که از اولین روز آخرین
قاعدگی شروع می شود و طی این دوران تغییرات فیزیکی در بدن ایجاد می شود
که فرد ضمن تطبیق خود با این تغییرات بدنی باید بتواند جنین و بدن خود
را از عوارض اين تغييرات و آسيب هاي ناشي از ضايعه نخاعي محفوظ نگه
دارد.
یکی از تغییرات بدنی کاهش حجم ریه می باشد که علت آن رشد جنین و بزرگ
شدن رحم و در نتیجه فشار بر دیافراگم و قفسه سینه و در واقع زمینه
عفونت ریه را مخصوصا برای افراد کوادری پلژی فراهم می کند كه با انجام
تمرينات تنفسي موثر (تنفس عميق، اسپيرومتري تشويقي و ...) و پيشگيري از
عفونت ريه مثل سرماخوردگي و ... مي توان اين عارضه را كنترل نمود.
یکی دیگر از تغییرات بدنی بروز زخم های فشاری است که در اثر تخریب و
شکنندگی پوست به واسطه فشار طولانی مدت و نا کافی بودن جریان خون
معمولا در نقاط برجسته استخوان ایجاد می شود .
در بارداری همزمان با
افزایش وزن بدن مرکز ثقل نیز تغییر پیدا می کند و همچنین کم خونی ناشی
از فقر آهن باعث تشدید و ایجاد این زخمها می شود. مصرف مواد مغذی که در
بارداری جهت رشد جنین توصیه می شود و همچنین تغییر وضعیت و استفاده از
تشک های مواج یا نرم و ماساژ دادن مناطقی که در معرض آسیب هستندو مراقبت
از پوست (جلوگيري از سوختگي ، زخم و ....) نقش مهمی در پیشگیری از آسیب
پوستی و ایجاد این زخمها دارد.
از تغییرات دیگر تغيير در عملکرد روده و مثانه است. یبوست خانمها در
بارداری بسیار شایع است که ناشی از کند شدن حرکات روده بوده که به علت
تغییرات هورمونی و جذب ترکیبات آهن حاصل می شود كه در اين افراد بي
حركتي به موارد فوق اضافه شده. که جهت درمان آن انجام ورزش هاي مجاز،
مصرف فیبر در رژیم غذایی و مصرف داروهای ضد یبوست با دستور پزشک توصیه
می شود.
بزرگ شدن رحم در پی رشد جنین و حالت انقباضی مثانه باعث ایجاد
فشار روی مثانه شده و منجر به بی اختیاری دفع ادرار می شود که در این
موارد می توان ازرفتار درمانی برای اولین انتخاب و سپس دارو درمانی و
سونداژ به صورت دائمي یا موقت استفاده نمود.
اساس رفتار درمانی تقويت
ماهيچه هاي کف لگن مي باشد. عفونت مجاری ادراری نیز که در پی عدم رعایت
بهداشت ایجاد می شود یکی از علل شایع زایمان زودرس می باشد که جهت
جلوگیری از بروز آن مصرف مایعات فراوان _ درمان عفونت های ادراری قبل از
بارداری انجام کشت های ادراری دوره ای و رعایت بهداشت هنگام سونداژ
توصیه می شود و در صورت بروز آن پزشک آنتی بیوتیک تجویز می کند.که جهت
کنترل زایمان زودرس ممکن است بیمار را بستری کند یا به او استراحت مطلق
بدهد.
اگر ضایعه نخاع در سطح T10 و بالاتر از آن مخصوصا” بالای
T6 باشد، در
تمام طول دوران بارداری بایستی به علائم اتونومیک دیس رفکلسیا توجه
شود. از جمله این علائم می توان به سردرد شدید، افزایش فشارخون،
برافروختگی، ترک پوست یا عرق شدید اشاره کرد.
علت آن هم تحریک شدیدی
است که در پایین سطح آسیب ایجاد می شود. این تحریک می تواند ناشی از
پرشدن مثانه، انباشته شدن روده، معاینات مهبلی یا مقعدی باشد. آنچه که
اهمیت دارد این است که ، آتونومی دیس رفلکسی معمولا” باعث ايجاد
انقباضات رحمی و بروز علائم درد زایمان ميشودكه ميتوان با اجراي برنامه
ذکر شده در مورد رفتار درماني از بروز آن پيشگيري كرد .
تغییراتی که در لگن یا نخاع ایجاد میشود از جمله کوتاه شدن عضله یا
زردپی،شکستگی استخوان و استخوان سازیهای نابجا خطراتی برای مادر و جنین
در زمان زایمان دارد. که جهت پیشگیری از این رخداد اقدامات زیر موثر
است: رعایت نکات ایمنی جلوگیری از سقوط بیمار از ویلچر، بهبود شرايط
فيزيكي محيط زندگي بيمار، استفاده از اقدامات بهداشتی در دسترس و ارائه
بسته های سلامت اعم از آموزش تکنیک های ساده زيستن.
کلیه موارد ذکر شده اگر همراه با مراقبت های دوره ای و معاینات فیزیکی
مداوم باشدمی تواند مشکلات زایمان را کنترل و یا به حداقل برساند از
آنجا که فرد کنترلی روی عضلات شکمی خود برای کمک به زایمان ندارد ممکن
است پزشک نیاز داشته باشد که از فورسپس جهت خارج کردن جنین استفاده
کند.
با وجود تمام مشکلاتی که این زنان دارند زایمان آنها با زایمان زنان
سالم تفاوتی ندارد و پزشک می تواند بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی
استفاده کنداما ممکن است نوزادان متولد شده از مادران ضایعه نخاعی در
زمان زایمان و تولد در معرض مشکلات تنفسی شدیدی قرار گیرند.
لذا لازم
است که در طول زایمان، مادر و جنین به دقت تحت نظر قرار داشته باشند.
بعد از زایمان احتمال بروز عفونت دستگاه ادراری بسیار زیاد است. لذا
علائم آن از جمله تغيير رنگ، سوزش و تکرر ادرار را بایستی مرتبا” زیر
نظر قرار دارد.
اگر بیمار دارای برش اپی زیاتومی باشد باید با رعایت بهداشت و خشک نگه
داشتن وتوجه به ترشح و تورم محل جهت تسریع بهبودی زخم کمک کرد. و برای
بازگشت سریع رحم به داخل لگن میتوان از شکم بند های ارتجاعی و ورزشهای
شکمی استفاده نمود)
یک مادر باردار با ضایعه نخاعی با جلوگیری از زخم های فشاری- عفونت
ادراری- افزایش وزن بی رویه- عفونت ریه و داشتن مراقبت های دوره ای و
منظم می تواند بارداری و زایمان با حداقل مشکل را داشته باشد.
ضایعات نخاعی و بارداری. زایمان و ضایعات نخاعی. ضایعات نخاعی
بارداری و زایمان ویلیامز 2012ترجمه سارا رزاقي، محمدحسين قرباني،
دكتر عبدالرضا منصوري راد، انتشارات كتاب ارجمند
پوست وسوختگی داخلی جراحی برونر و سودارث 2012 ، ويرايش 12- ترجمه
مريم نمادي وثوق، آسيه موحدپور، اسماعيل شريعت، انتشارات جامعه
نگر-سالمي
برونر و سودارث کلیه و مجاری ادرار 2010 – ويرايش 12- ترجمه مريم
حضرتي-زهرا نسابه ، راضيه بيگي بروجني-انتشارات جامعه نگر
سوزان س.اسملترز-برندا جي-بير-جانسين ال.هينكل-كري اچ.بیماریهای عفونی
اورژانس و بلایا 2010 –ويرايش 12، ترجمه ژاله محمد عليها،انتشارات
جامعه نگر-سالمي
- اسملتزر ، سوزان، بیر برندا ، ج. برونر و سودارث. پرستاری داخلی
جراحی بیماری های مغز و اعصاب. ترجمه زهرا مشتاق. تهران: نشر جامعه نگر
سالمي، 1390.
http://scia.ir/?p=2286
http://www.isaarsci.ir/eduartsci%20folder/eduartsci76.htm
http://www.irannokhaa.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=129&Itemid=101
http://www.nokha.blogfa.com
|
