|
تهيه رژيم
غذائی مناسب برای افراد مبتلا به ضايعه نخاعی نسبت به رژيم غذائی افراد
سالم از اهميت بالاتری برخوردار است. بديهی است، جيره غذائی مطلوب می
تواند در پيشگيری بعضی از خطراتی که افراد ضايعه نخاعی در معرض آن قرار
دارند نقش کمکی داشته باشد.
امروزه
افراد در مورد رژيمهای غذائی متعادل آشنائی دارند ولی اکثريت قادر
نيستند آنها را بطور کامل رعايت نمايند. رژيم غذائی متعادل می تواند
از اضافه شدن وزن بدن فرد جلوگيری نمايد چرا که وزن اضافه زمينه ساز
افزايش بروز بيماريهای قلبی و ديابت بوده و باعث وابسته شدن بيشتر فرد
به ديگران است. همچنين رژيم مناسب می تواند از بروز زخمهای فشاری
جلوگيری نموده و در خوب کارکردن روده ها و مثانه نيز نقش داشته باشد.
ايجاد تغييرات کوچک در رژيم غذائی به مرور زمان می تواند تاثيرات بزرگی
را ايجاد نمايد. همواره فرد بايستی اطمينان داشته باشد که سه مورد در
رژيم غذايی وی رعايت شود. مصرف فيبر کافی، مصرف مايعات و عدم مصرف
چربی شايد يکی از آسانترين، بهترين و سودمندترين تغييراتی که می توان
در رژيم غذائی ايجاد کرد مصرف پنج وعده ميوه و سبزيجات در روز است. يک
قطعه ميوه، يک ليوان کوچک آب ميوه، يک مشت ميوه خشک شده يا سه قاشق از
سبزيجات همگی به عنوان يک وعده محسوب می شوند.
آب ميوه
فقط يکی از بخشهای وعده های پنجگانه رژيم غذائی روزانه به حساب می آيد
که حتی اگر بيشتر مصرف شود از فيبری که ساير بخشها دارند بی بهره است.
اگر فرد
مشکل اضافه وزن داشته باشد لازمست يک رژيم متعادل با کالری کم مصرف
نمايد. در اين مورد 3 وعده غذائی توصيه می شود که هر وعده از بخشهای
کوچکی تشکيل شده است. بايد نصف بشقاب رژيم غذائی سبزيجات مصرف شود.
در موقع
خريد غذاهای آماده بايستی مواردی انتخاب شوند که دارای برجسب راهنمای
درج مشخصات اجزای تشکيل دهنده آن غذا باشند. مثلا" اگر روی آن 20 گرم
چربی در 100 گرم ماده غذائی درج شده باشد اين مقدار چربی زياد است يا
5/1 گرم نمک در 100 گرم غذا مناسب نيست. انجمن قلب انگلستان، راهنمای
فهرست بندی شده از غذاها و مقادير اجزای تشکيل دهنده آنها را ارائه
داده است. ( سايت اينترنتی:
www.bhf.org.uk )
رژيمهای
غذائی که جهت کمک به کنترل روده و مثانه مناسب هستند ،در انتشارات انجمن
ضايعات نخاعی انگلستان ( Sia ) ( که بوسيله
شرکتAsta Tech Ltd پشتيبانی شده است) به خوبی
توضيح داده شده اند.
بطور کلی
در رژيمهای غذائی دو نوع فيبر وجود دارد: فيبر قابل حل و فيبر غير قابل
حل. از جمله فيبرهای قابل حل می توان به ميوه ها و سبزيجات (
مخصوصا" گروه بنشن ها ) و فرنی اشاره کرد. نمونه فيبرهای غير قابل حل:
نان گندم خالص، ماکارونی، حبوبات و برنج سبوس دار هستند. فيبرهای قابل
حل می توانند به کاهش کلسترول کمک کنند ،در حاليکه فيبرهای غير قابل حل
کمک می کنند تا مدفوع نرم و جحيم شکل بگيرد تا در زمان کمتری از روده
ها عبور نمايد. در افرادی که روده آنان دارای فعاليت حرکتی کمتری است،
هر چه مصرف فيبر کمتر باشد مدفوع سفت و خشکتری تشکيل می شود. در صورت
کاهش فيبر غير قابل حل، مصرف ميوه و سبزيجات مفيد خواهد بود.
نکته مهمی
که و جود دارد اين است که توصيه می شود مايعات به ميزان 2 ليتر در روز
مصرف شود. البته اين مقدار نسبت به افراد مختلف فرق می کند. 2 ليتر
تقريبا" معادل 10 فنجان يا 8 ليوان است که به دلخواه در طول روز بطور
منظم بايستی مصرف شود. در بين مايعات، آب سالمترين نوشيدنی محسوب می
شود ولی آب ميوه جات يا سبزيجات يا نوشيدن چای و
قهوه به مقدار کم نيز مؤثر هستند. آخرين اطلاعات در مورد ارزش تغذيه ای
مايعات توسط انجمن عالی غذائی انگلستان ارائه شده است.
( وب سايت
: www.bda.uk.com )
نکته مهمی که وجود
دارد اين است که هرگونه تغييری که در ميزان فيبر و مايعات مصرفی جيره
غذائی ايجاد می شود، بايستی بصورت تدريجی و طی دوره زمانی يک هفته ای
اعمال گردد. در برخی افراد نيز که مواد مسهل مصرف می کنند، استفاده
صحيح از جيره ی غذائی فيبردار نياز به آن مواد را کاهش می دهد.
البته چنانچه مايعات
به ميزان کافی مصرف شود به مثانه هم کمک خواهد کرد. شواهد نشان می دهد
که در برخی افراد، مصرف روزانه يک ليوان آب کران بری(
cranbery) يا قره قاط از عفونت های
مثانه جلوگيری نموده است. متاسفانه مطالعات زيادی در اين مورد به عمل
نيامده است. برای مصرف کران بری بهتر است که يک ليوان غليظ ( با
کيفيت مطلوب آن ) يا دو ليوان رقيق از آن استفاده شود. ولی معمولا"
توصيه می شود که همراه با وارفارين مصرف نشود. تشکيل سنگهای ناحيه
ادراری در اغلب افراد مبتلا به ضايعه نخاعی شايع است. به همين علت مصرف
غذاهای غنی از کلسيم برای آنان توصيه نمی شود. معمولا" ميزان مناسب
مصرف که برای بزرگسالان توصيه می شود بر اساس استانداردهای
UK ( انگلستان ) 700 ميلی گرم در روز
است. اين مقدار کلسيم تقريبا" در يک پنيت ( معادل 5/. ليتر ) شير وجود
دارد. 3/1 پنيت شير معادل يک پنيت ماست يا يک انس پنير ( 25 گرم )
کلسيم دارد.
رژيم غذائی مناسب
برای افراد ضايعه طناب نخاعی، يک رژيم متعادل است که حاوی مقدار کافی
مايعات ،و فيبر بوده و وزن فرد را در سطح مناسبی نگه دارد.
برای اطلاع نسبی از
وضعيت رژيم غذائی خود به سئوالات زير بصورت بله و خير پاسخ دهيد:
سنجش در مورد تغذيه
بهداشتی ومناسب:
| آيا ميزان مصرف کره يا
مارگارين شما در حد بسيار ناچيز است؟ |
بله*
خير
*
|
| آيا غذاهائی که در مقدار کمی
روغن (زيتون، روغن بادام زمينی و از اين قبيل )سرخ شده اند در
طول هفته يکبار يا بيشتر مصرف داريد؟ |
بله*
خير
*
|
| آيا غذاهائی مثل کيک، بستنی،
شکلات و شيرينی را بصورت يکبار در طول هفته مصرف می کنيد ؟ |
بله*
خير
*
|
| آيا شما پنير چرب ( به ميزان
4 اونس در هفته معادل 100 گرم ) يا پنيرنيمه چرب ( به ميزان 8 اونس
در هفته معادل 200 گرم ) مصرف می نمائيد؟ |
بله*
خير
*
|
| آيا شما گوشت يا مرغ را بدون
چربی آن مصرف می کنيد؟ |
بله*
خير
*
|
| آيا شما ميوه و سبزيجات را
بصورت پنج وعده در روز مصرف می کنيد؟ |
بله*
خير
*
|
| آيا معمولا" نان مصرفی شما
نان گندم خالص است؟ |
بله*
خير
*
|
| آيا حداقل يکبار در هفته از
ماهيهای چرب ( مثل ساردين، قزل آلا، آزاد و غيره ) تغذيه می
کنيد؟ |
بله*
خير
*
|
| آيا ميزان مايعات مصرفی شما
در طول روز به اندازه بيشتر از 10 فنجان است؟ |
بله*
خير
*
|
| آيا ميزان شير مصرفی شما
حداقل يک پنيت (حدود 5/. ليتر) در روز می باشد؟ |
بله*
خير
*
|
|
