از مسائل
بسيار مهم و تعيين کننده در ضايعات نخاعی تشخيص و گروه بندی ضايعات نخاعی
است و بر اساس تشخیص و گروه بندی ضايعات نخاعی روشهای درمانی و
توانبخشی اين ضايعات مشخص می گردد.
جهت
تشخيص ضايعات نخاعی در مرحله اول می بايست معاينه نورولوژک کامل و دقيق
توسط پزشک متخصص در اولين برخورد با بيمار صورت گيرد. جهت تائيد يا کمک به
تشخيص اين ضايعات می توان از وسائل راديولوژيک از قبيل MYELOGRAPHY
, PLAIN X-RAY , CT-SCAN , MRI که نشان
دهنده آناتومی ضايعات می باشند استفاده نمود و همچنين با استفاده از روشهای
الکترودياگنوستيک بالينی از قبيل MOTOR
EP , SOMATOSENSORY EP
مي توان ضايعه را دقيقا"
مشخص نمود.
برای
گروه بندی ضايعات نخاعی می توان با استفاده از سيستم های گوناگون که سطح
درگيری، شدت درگيری، محل ضايعه در طناب نخاعی و ميزان کارآئی را مورد سنجش
قرار می دهد، استفاده نمود.
بر اساس
آخرين روشها ضايعات نخاعی بر اساس تقسيم بندی I.S.N.F.C.S.C.I
بررسی می شوند که نيازمند معاينه دقيق حسی و حرکتی و در
صورت نياز روشهای پاراکلينيک می باشد. در اين تقسيم بندی QUADRIPLEGIA
به ضايعات نخاعی گردنی که باعث اختلال در اندامهای فوقانی-
تحتانی و TRUNK و سيستم اسفنکتری می گردد و
PARAPLEGIA به ضايعات
نخاع كمري و پشتي و خارجي و همچنين ناحيه دم اسبي و
CONUS که
منجر به اختلال در عملکرد اندام تحتانی می گردد اطلاق می گردد.
سطح
نورولوژيک ضايعه بر اساس آخرين سگمان نخاعی که در معاينه نورولوژيک حسی و
حرکتی سالم است بيان می شود که بر اساس KEY POINT
های خاص عضلانی و حسی در اندامها و با استفاده از چارتهای مخصوص و
SCALING اين سطوح مشخص و نهايتا" جهت بکارگيری در گروه
بندی FUNCTIONAL که قبلا" FRANKEL
CLASSIFICATION ناميده می شد و اخيرا" تحت عنوان
ASIA.IMPAIRMENT,SCALE بيان می شود مورد استفاده قرار می
گيرد. در اين گروه بندی ضايعات از A تا E
تقسيم می شوند که A فلج کامل و
E سلامت کامل می باشد.
علاوه بر
ضايعات نخاعی بيان شده سندرمهای بالينی ديگری نيز از ضايعات نخاعی وجود
دارد که برای شناخت ضايعات نخاعی اهميت زيادی دارند. اين سندرمها شامل
CENTRAL CORD Sx که غالبا" در ناحيه نخاع گردنی
اتفاق می افتد و اندام فوقانی را زيادتر از اندام تحتانی در بر می گيرد.
BROWN-SEQUAND Sx
که قطع نيمه نخاع است با علائم خاص خود،
ANT CORD Sx که ناحيه جلوئی نخاع
را در بر می گيرد. و اکثرا" علائم حرکتی و حسی درد و حرارت ايجاد می کند و
نهايتا" POST CORD Sx که برخلاف علائم ANT
CORD Sx ايجاد ضايعه می کند می باشند.
****
منبع: مقاله "
تشخيص و گروه
بندي
ضايعات
نخاعي
" دکتر
سيد منصور رايگاني- استاديار طب فيزيكي و توانبخشي مركز پزشكي شهداء تجريش
-دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي - مجموعه مقالات ارائه شده در سمينار طب
فيزيكي و توانبخشي در ضايعات
نخاعي -13 الي 14 اسفند 1376 - معاونت بهداشت و درمان بنياد جانبازان
با همكاري دانشگاه علوم پزشكي اهواز
